Müge TUNA yazdı
ŞİRKETLER BÜYÜRKEN NEYİ AMAÇLAR/AMAÇLAMALI
Şirketler kendi dallarında büyümeye, genişlemeye ve rekabet avantajı elde etmeye ait maksatlarını gerçekleştirmek üzere; birleşme, devralma ve satın almalar (M&A) yoluyla şu sonuçlara ulaşmayı emeller.
Şirketler, pazar hakimiyeti, artan verimlilik ve karlılık dahil olmak üzere üzere çeşitli stratejik maksatlara ulaşmayı maksatlar.
TASARRUF VE OPERASYONEL VERİMLİLİK
Ölçek ekonomileri” (scale of economies) elde etmek – öbür bir şirketle birleşmek yahut satın almak, tek başlarına her iki şirket için de mümkün olmayan maliyet tasarrufları ve operasyonel verimlilik ile sonuçlanabilir.
AMAÇ: DİKEY MEDYA DEVİ YARATMAKTI
Şimdi bunu örnekler üzerinden anlatalım.
2020’de ABD Telekom devi AT&T, HBO, Warner Bros. ve başka cümbüş varlıklarının sahibi olan bir medya şirketi olan Time Warner’ın satın alımını tamamladı.
Anlaşma, Netflix ve Disney+ üzere öteki rakip streaming (yayın akışı) hizmetleri sağlayan şirketle daha düzgün rekabet edebilecek dikey olarak entegre bir medya devi yaratmayı amaçlıyordu.
Bu birleşme AT&T’nin daha kapsamlı bir içerik sağlama hizmeti oluşturmak üzere; Time Warner’ın geniş içerik kitaplığından yararlanmasına imkan verdi.
MÜŞTERİ SEGMENTLERİ VE DAĞITIM KANALLARINA ERİŞİM
Şirketlere işlerini çeşitlendirme (diversification) fırsatı sağlaması – çeşitlendirme, şirketlerin eser yahut hizmetlerini farklı pazarlarda genişleterek risklerini azaltmalarını sağlayan bir stratejidir.
M&A, şirketlerin mevcut durumlarında ulaşamadıkları yeni pazarlara, müşteri segmentlerine ve dağıtım kanallarına erişmelerine imkan tanır.
Örnek verelim,
2019’da Fransız lüks mal şirketi LVMH, Amerikan mücevher markası Tiffany & Co.’yu 16,2 milyar dolara satın aldı. Satın alma, LVMH’nin daha evvel nüfuz edemediği üst seviye mücevher pazarına girmesine müsaade verdi. LVMH, Tiffany & Co.’yu satın alarak eser tekliflerini çeşitlendirmeyi ve pazar erişimini genişletmeyi başardı.
FİYATLANDIRMA GÜCÜNÜ ARTTIRIR REKABETİ AZALTIR
Günümüz iktisadında, birçok sanayi epey bölünmüş durumda ve çok sayıda küçük oyuncu pazar hissesi için rekabet etmekte. M&A yoluyla konsolidasyon, daha büyük ve başkan pozisyonda olan şirketlerin baskın bir pazar pozisyonu kazanmasına, fiyatlandırma gücünü artırmasına ve karşı rekabeti azaltmasına imkan tanır.
Örneklendirelim,
2015’te ABD sıhhat sigortası devi Aetna, rakibi Humana’yı 37 milyar dolarlık bir mutabakatla satın aldı. Bu satın alma, Aetna’nın son derece rekabetçi sıhhat sigortası sanayisindeki pozisyonunu sağlamlaştırarak; değerli pazar hissesine ve fiyatlandırma gücüne sahip bir şirket yaratmasını sağlamıştı.
Sağlık sigortası sanayisinin konsolidasyonu, UnitedHealth ve Cigna üzere birçok büyük oyuncunun da pazar hissesi kazanmak için değerli satın almalar yapmasıyla son yıllarda bir trend oluşturdu.
RİSKLER VE SİNERJİLER TESPİT EDİLMELİ
Bütün bu amaçlar doğrultusunda süreçler gerçekleştirilirken, “optimizasyon” kilit bir ayrıntı; iki şirket birleşiyor, yeni bir paydaşlık yahut yeni bir yapı oluşuyorsa, bu ayrıntı kritik ehemmiyet kazanmaktadır.
Finansal, operasyonel, hukuksal, teknik, insan kaynakları alanlarında gerçekleştirilen due-diligence (detayli durum tespit/inceleme) sürecinde elde edilen bulgularla, hem riskler hem de sinerjiler tespit edilmektedir.
Yine bu süreçlerde en kritik ögelerden biri olan fiyatı belirleyecek olan “eder sirket değeri” (fair value) de tespit edilmesidir.
Bu hesaplama icinde, “iki şirketin birleşmesinden / satin almadan ortaya cikacak sonucun 1+1=2 degil, en az 3 etmeli” yaklaşımı ön plandadır. İşte bu sonucu elde etmek icin, tum optimizasyon alternatiflerinin ve sinerjilerin cok dikkatli belirlenmesi kritik kıymettedir ve üstte açıklanan M&A danışmanlarının katkısı, deneyimi, hususa hakimiyeti hem alıcı hem de satıcı taraf için hedeflenen sonuçla ilgili farkı yaratır.
patronlardunyasi.com
