Yenişafak Gazetesi’nden İbrahim Acar’ın haberine nazaran, Türkiye günlerdir kimi eski futbolcuların bir banka şube müdürü ile oluşturduğu para alışveriş ağını konuşuyor. Milyon dolarların döndüğü bu rant çarkına dahil olan taraflar birbirini suçlayınca olay gün yüzene çıktı. Bankanın “7 Nisan 2023’te haberimiz oldu” diyerek savunma yaptığı hususun emniyet ve isimli makamlara intikal etmesinin akabinde başlayan yargılama sürecinin daha başındayız. Lakin tez, suçlama ve ihmaller zincirine her gün yeni bir halka ekleniyor. Lakin, mevzuyla ilgili tartışma sermaye piyasası mevzuatı göz gerisi edilerek tartışılıyor.
CEVAP BEKLEYEN ÇOK SORU VAR
Ortada bir fon savı var. Lakin Seçil Erzan’ın Denizbank Levent Büyükdere Caddesi Şubesi Müdürlüğü yaptığı sırada, futbol topluluğunda tanınan birtakım isimlerden para toplama, saklama ve geri ödeme usulünün bir fon olup olmadığı konusu dikkatlerden kaçırılması dikkat çekiyor. Kamuoyu mevzuyu “Fatih Terim Fonu” olarak tartışıyor. Fotoğraf olarak bu türlü bir fon var mı? Hatta banka genel müdürlerinin ismine kurulduğu sav edilen fonlar gerçek mi? Kimler fon kurabilir? Yatırım fonu kurmak için rastgele bir yerden müsaade almak gerekiyor mu? Bunun üzere daha birçok soru var.
DAHA FAZLA KAZANMA HIRSI
“Tamahkâr ile sahtekâr birbirini çabuk bulur” kuralını hatırlatan bu rant çarkının sermaye piyasası mevzuattaki yerini araştırdık. Finansal okuryazarlık eksikliğinin öne çıktığı ve daha çok para kazanma hırsıyla oluşturulmuş yasa dışı bir dolandırıcılık tekniği ile ilgili ortaya çıkan sonuç şu: Seçil Erzan’ın oluşturduğu para sepeti bir fon değil. Zira bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri ile bunların yöneticileri ile çalışanları yatırım fonu kuramaz. Hatta banka genel müdürü bile fon kuramaz. Yalnızca ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve idaresi olan portföy idare şirketleri SPK’dan müsaade alarak fon kurabilir. Mevzuyla ilgili merak edilen sorular ve karşılıkları şöyle:
KİMLER YATIRIM FONU KURABİLİR?
1- Türkiye’deki cari mevzuata nazaran kimler fon kurabilir?
Sadece ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve idaresi olan portföy idare şirketleri fon kurabilir. Portföy idare şirketleri, kuruluş ve faaliyet için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan müsaade alır.
2- Banka yahut banka yöneticileri/çalışanları fon kurabilir mi?
Bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri vb. finansal kuruluşlar ve bunların yöneticileri/çalışanları yatırım fonu kuramaz.
SPK’DAN MÜSAADE ALMAK ŞART
3- Yatırım gayesiyle fon kurmak için müsaade almak gerekiyor mu?
Bir yatırım fonunun kuruluş ve katılma hissesi ihracı için portföy idare şirketleri tarafından Heyete başvurulması ve müsaade alınması gerekiyor. Müracaatın olumlu karşılanması halinde Sermaye Piyasası Konseyi; yatırım fonu izahnameyi onaylar ve onaylı izahname fonun Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yer alan sayfasında ilan edilir. Kelam konusu süreçlerin tamamlanmasının akabinde lakin portföy idare şirketi katılma hissesi ihracına başlayabilir.
BU CÜRÜMLERİ İŞLEYEN FON YÖNETEMEZ
4- Fon kuracak gerçek yahut hukuksal bireylerde aranan koşullar nelerdir?
Fonlar, yalnızca portföy idare şirketleri tarafından kurulup yönetilebiliyor. Bir portföy idare şirketinin kurucu ortaklarının başta 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen hatalara bulaşmamış olması gerekiyor. Kurucu ortakların taammüden işlenen bir kabahatten ötürü beş yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da devletin güvenliğine karşı hatalar, anayasal tertibe ve bu tertibin işleyişine karşı cürümler, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı berbata kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, bilgileri yok etme yahut değiştirme, banka yahut kredi kartlarının berbata kullanılması, cürümden kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı yahut haksız mal edinme cürümlerinden mahkûm olmaması, 6415 Sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunda düzenlenen hatalardan mahkum olmaması gerekiyor. Kurucu ortaklarda aranan öteki kaideler ise SPK’nın III-55.1 sayılı Portföy İdare Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine Ait Asıllar Tebliği’nde açıkça yazıyor.
KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU’NA BİLDİRME MECBURİLİĞİ DA VAR
5- SPK mevzuatına nazaran; bir yatırım sepetinin fon sayılabilmesi için hangi kuralları taşıması lazım?
Yatırım fonlarının Sermaye Piyasası Heyeti’nce onaylı izahnamelerinde yer alan asıllar çerçevesinde, portföy idare şirketleri halktan topladıkları paralar karşılığı, paydaşlık hissesi, tahvil üzere sermaye piyasası araçlarından ve değerli madenlerden oluşan yatırım fonu portföyünü yönetir. Her bir yatırımcı, fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını temsil eden katılma hissesini alarak fon portföyüne ortak olur. Yatırım fonu ismi altında para toplanabilmesi lakin ve yalnız fona ait Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış izahnamenin varlığı halinde mümkün. Kelam konusu izahnameler Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (www.kap.org.tr) yayınlanır.
ERZAN’IN PARA TOPLAMA SİSTEMİ
6- Kamuoyuna da yansıyan Denizbank’ın eski şube müdürünün (Seçil Erzan) para toplama sistemi fon sayılır mı?
Seçil Erzan bir banka çalışanı, portföy idare şirketi çalışanı, kurucusu ve yöneticisi değil. Üstelik Seçil Erzan; Sermaye Piyasası Heyeti düzenlemeleri gereği bir portföy idare şirketinde misyon alabilmek, yönetici olabilmek için gerekli sermaye piyasası lisanslarına da sahip değil. Kamuoyunda “Fatih Terim Fonu” olarak anılan SPK tarafından onaylanmış rastgele bir yatırım fonu bulunmuyor. Münasebetiyle, Seçil Erzan’ın para toplama sisteminin, Heyet düzenlemeleri gereği bir yatırım fonu sayılamayacağı açık. Şuraca onaylanan tüm yatırım fonlarına ilişkin bilgiler ile bu fonlara ilişkin içtüzük, izahname, yatırımcı bilgi formu üzere bilgilendirme dokümanlarına, kelam konusu fonların Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yer alan sayfasından herkes ulaşabilir.
KULLANDIĞI USUL YASA DIŞI
7- Seçil Erzan’ın para toplama, saklama ve geri ödeme prosedürü bir tıp “dolandırıcılık” mı?
Seçil Erzan’ın kelam konusu hareket ve süreçlerinin Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen “dolandırıcılık” hatası olarak sayılıp sayılamayacağı konusuna isimli merciler karar verecek. Yargılama süreci devam ettiği için şimdiden bu türlü bir karara varmak erken. Ortada bir kabahat olup olmadığı, var ise cezasının ne olacağına mahkeme karar verecek. Seçil Erzan’ın para toplama, saklama ve dağıtma sistemi Sermaye Piyasası mevzuatında yer alan kuralların hiçbirisine haiz olmadığı için “yasa dışı” süreç sayılacağı kesin.
patronlardunyasi.com
