Şu anda memleketler arası değer görüyor ancak 25 yıl evvel finans dünyasında “euro” diye bir para ünitesi yoktu.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde kullanılan euro para ünitesi, 25 yıl evvel kullanılmaya başladı ve kıymetini koruyan bir yatırım aracı da oldu.
üyesi 27 ülkenin 20’sinin resmi para ünitesi olarak kullanılan euro, 1999’da kaydi olarak yürürlüğe girmişti.
Bu tarihte euro, dünya finans piyasalarına tanıtılarak giriş yapmıştı.
1 Ocak 2002 tarihinde banknot ve bozuk para olarak kullanıldı
3 yıllık bir geçiş sürecinin akabinde günlük hayatta tedavüle sokulan euro, 1 Ocak 2002 tarihinde banknot ve bozuk para olarak piyasaya sürülmüş ve günlük süreçlerde kullanılmaya başlanmıştı.
Halihazırda euroyu; Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan ve Hırvatistan olmak üzere 20 AB üyesi ülke kullanıyor.
Euro Bölgesi
“Euro Bölgesi” olarak isimlendirilen bu ülkelerin para siyaseti, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve üye ülkelerin merkez bankalarından oluşan Euro Sistemi tarafından yönetim ediliyor.
ECB’nin görevleri
Euro Bölgesi bankalarını denetlemek, mali sistemi izlemek, euro banknotları basmak, kartla yahut çevrim içi olarak euro ile inançlı ödeme yapılmasını sağlamak ve kripto varlıklarını araştırmak da ECB’nin başka sorumlulukları ortasında yer alıyor.
Euroyu Avrupa’da 344 milyon kişi kullanıyor
Avrupa Para Ünitesi, “ekü” ve “euro” olarak da isimlendirilen euro, çeşitli renk ve boyuta sahip 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 olmak üzere 7 farklı banknot ve 1, 2, 5, 10, 20, 50 sent ile 1 ve 2 euro metal para olarak tedavülde bulunuyor.
500 euroluk banknotların basımı durduruldu
En yüksek pahaya sahip olan 500 euroluk banknotların basımı, terörün finansmanına ve kara para aklamaya karşı gayret nedeniyle 2019 yılında durduruldu.
Artık günlük hayat ve alışverişte kullanılamamasına karşın 500 euroluk banknotlar, banka hesaplarına yatırılabiliyor ve bankalardan değiştirilebiliyor.
Danimarka’nın durumu farklı
dışındaki bütün AB ülkelerinin, gerekli kriterleri yerine getirmesi halinde euro para ünitesine geçmesi mecburiliği bulunuyor. Referandumla euroya geçmeyi kabul etmeyen Danimarka, AB mutabakatları gereği bütün ekonomik ve ahenk kriterlerini karşılamasına karşın bu bahiste aralı duruyor.
Euroya en son Hırvatistan katıldı
Euroya en son iştirak 1 Ocak 2023 tarihinde Hırvatistan’la gerçekleşirken, birkaç yıla kadar Bulgaristan’ın da iştiraki bekleniyor. Euro para ünitesine geçiş süreci için müracaatta bulunan Bulgaristan’ın da 2025 başında Euro Bölgesi’ne girme amacı bulunuyor.
İlk piyasaya sürüldüğünde 1 euro 1,17 dolardı
Euro, 1999 yılında piyasaya sürüldüğünde 1 euro 1,17 düzeyindeydi. Bu tarihten sonra euro, dolar karşısında süratle bedel kaybetti. Ekim 2000’de euro 0,83 dolara kadar geriledi.
1,60 dolara kadar çıktı
Euro, 2002 yılından 2008’e kadarki süreçte dolara karşı kıymet kazandı. 2008 yılında 1 euro 1,60 dolara kadar çıkarak rekor kırdı.
2022’de, Rusya-Ukrayna savaşı, güç krizi, dünya genelinde artan jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) şahin siyasetleri, doları öteki para üniteleri karşısında daha pahalı hale getirmiş ve euro dolara karşı gerilemişti.
Fakat ECB’nin son devirdeki şahin tavrı, euronun bu yıl 2020’den beri birinci kere dolar karşısında bedel kazanmasına yardımcı oldu. 28 Aralık prestijiyle euro/dolar paritesi Fed’in nakdî sıkılaştırmayı yavaşlatması ve Euro Bölgesi ekonomisindeki birtakım iyileşmelerin takviyesiyle bu yıl yaklaşık yüzde 3,5 yükseldi.
Euro dolar paretisi 1,1041 seviyelerinde
2023 başında 1,07 olan euro dolar paritesi 29 Aralık prestijiyle 1,1041 düzeylerinde seyrediyor.
Küresel döviz rezervlerinin yüzde 19,6’sı Euro
Uluslararası Para Fonu (IMF) raporlarında euro para ünitesinin global döviz rezervlerinin yüzde 19,6’sını oluşturduğu öngörülüyor.
Dijital euro çalışmaları
ECB, euro banknotlarının yine dizaynının yanında, kendi para ünitesinin dijital versiyonunu piyasaya sürmeye de hazırlanıyor.
ECB İdare Kurulu, dijital euronun ihracına yönelik iki yıl sürecek bir “hazırlık aşamasına” geçmek için yeşil ışık yakarken, 1 Kasım 2023’te başlayan hazırlık etabıyla altyapıyı geliştirecek sağlayıcıların seçilmesini içeren çalışmalarla potansiyel bir dijital euronun tabanını oluşturuluyor.
Bunun yanında, AB’de dijital euronun yürürlüğe sokulması halinde uygulanacak kontrol sistemini ve temel yasal ögelerini düzenleyecek bir çerçeve üzerinde çalışılıyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
