Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), son 6 yılın en güçlü patlamasının gerçekleştiğini duyurdu.
Güneş’te meydana gelen patlamanın Dünya’daki radyo sinyallerini süreksiz olarak devre dışı bıraktığı açıklandı.
Açıklama akabinde Güneş patlamasının tesirleri merak edildi. Pekala, Güneş patlaması nedir, neden olur?
Güneş patlaması nedir
Güneş patlamaları, Güneş’te gerçekleşen şiddetli patlamalara deniyor. Bu patlamalar milyarlarca megaton gücünde olup, genelde 1 milyon km/saat süratle hareket ederler.
Sonucunda devasa güç açığa çıkan Güneş patlamaları nedeniyle, atmosferine olağanın üzerinde küçük dalga uzunluklu radyasyon parçacıkları girer.
Bu püskürtüler sonucunda yeryüzündeki GPS üzere bağlantı ve güç ağları olumsuz tarafta etkilenebilir.
Güneş patlamaları, Güneş atmosferinin bütün katmanlarını (fotosfer, korona ve kromosfer) tesirler, plazmayı onlarca milyon kelvine çıkarıp elektronları, protonları ve daha ağır iyonları neredeyse ışık süratiyle uzaya fırlatır.
Güneş patlamalarının yaşandığı bölgelerde manyetik faaliyet yüksek olduğu için, ekseriyetle bu bölgelerde Güneş lekelerine de rastlarız.
Güneş’in dönemleri
Güneş, yaklaşık her 11 yılda bir solar azamî ismi verilen bir devirden geçiyor. Bu periyotta ortaya çıkan Güneş lekeleri, Güneş’in manyetik alanındaki büyük değişikliklerin sonucunda takımadaları andıran yapılar oluşturabilir.
Bu lekeler, birebir vakitte güçlü enerji patlamalarına yol açarak Güneş fırtınalarına neden olabilirler.
Güneş patlaması neden oluşuyor
Güneş, büyük ölçüde manyetik etkileşimlere tabidir. Manyetik alan çizgileri kesiştiğinde yahut büküldüğünde, güç bu alanlarda birikir ve hür bırakıldığında patlamalara neden olabilir.
Manyetik alan çizgileri birbirine yaklaşıp tekrar birleştiğinde manyetik rüptürler meydana gelir. Bu durum, gücün süratle özgür bırakılmasına neden olabilir ve patlamalara yol açabilir.
1859 Carrington olayı
28 Ağustos 1859’dan 2 Eylül 1859’a kadar, Güneş’te sayısız güneş lekeleri gözlemlendi. 1 Eylül’de öğlen vaktinden evvel, Richard Carrington ve Richard Hodgson isimli İngiliz asıllı amatör astronomlar, birinci solar alevin müşahedelerini yaptı.
Astronomların müşahedeleri sırasında Güneş’te meydana gelen patlamalar büyümeye başladı. Olayın gerçekleştiği gece gökyüzü kırmızı, yeşil ve mor ışıklarla kaplandı.
Bu dev patlamadan sonra tüm dünyada telgraf sistemleri çöktü ve telgraf direkleri elektrik kıvılcımları saçmaya başladı.
Yoğun elektromanyetik bombardıman öylesine kuvvetliydi ki bazı telgraf sistemleri, güç kaynaklarından kesilmelerine karşın ileti alıp göndermeye devam etti.
1859 yılında gerçekleşen Güneş patlamasının bir gibisi günümüzde olursa, hasar çok daha yıkıcı olabilir. Aslında bunun yakın tarihte örnekleri de var.
1989’da gerçekleşen bir Güneş fırtınası, Kanada’nın neredeyse tamamında 9 saatlik bir elektrik kesintisine sebep oldu ve 6 milyon kişi etkilendi. Ayrıyeten bu fırtına nedeniyle ABD’nin birtakım bölgelerinde güç transformatörleri bile eridi.
2015’in Aralık ayında gerçekleşen bir öteki Güneş fırtınasında ise dünyadaki tüm navigasyon sistemleri 10 dakika boyunca çöktü
Son 500 yılın en büyük patlaması olduğu düşünülen Carrington Olayı’nın günümüzde gerçekleşmesi, bütün elektronik devrelere ziyan verebilir, internet büsbütün çökebilir ve cep telefonları kullanılamaz hale gelebilir.
