Merkez Sur ilçesinde ortalarında Mitanniler, Urartular, Asurlular, Medler, Persler, Büyük Tigran Krallığı, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular, Artuklular, Eyyubiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlıların da olduğu birçok medeniyete konut sahipliği yapan Amida Höyük’te sürdürülen hafriyat çalışmalarında 2023 dönemi sona erdi.
Kazı Lideri ve Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız, höyüğün Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle 1962’de birinci arkeolojik hafriyat yapılan yer olma özelliğini de taşıması bakımından kıymetli olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Yıldız, Artuklu Sarayı’nda yapılan çalışmaları anlatarak, “İçkale Artuklu Sarayı Hafriyatı 2023 yılı çalışmaları kapsamında bilhassa sarayın doğu tarafında bulunan ve sarayı çevreleyen surların bulunduğu alanda çalışmalar yaptık. Bu alanda yaptığımız çalışmalarda 1205 tarihindeki bilgilere dayanılarak yapılan çizimlerde gösterilen kapının izine rastladık. O çizimde sarayın doğu surlarında saraya açılan bir kapı olduğunu görüyorduk. Yaptığımız hafriyatta bu kapının izleri külliyen ortaya çıktı” dedi.
‘EN ESKİ SUR ÖZELLİĞİNDE, BÜTÜN KALINTILARI ORTAYA ÇIKARILMIŞ OLDU’
Sarayı çevreleyen, kentin en eski surları özelliğinde olan sur kalıntılarının da ortaya çıkarıldığını belirten Prof. Dr. Yıldız, “Osmanlı devrinde güvenlik tehlikesi kalmadığından ve sarayı çevreleyen surların da çok büyük bir kıymeti kalmadığından ötürü, bu kapının bulunduğu alanda ve doğu surlarında birtakım süreçler yapılmıştır. Bu yıl yaptığımız çalışmalarla bir arada sarayı çevreleyen Diyarbakır’ın 3’üncü suru ve en eski suru pozisyonunda olan surların, bütün kalıntıları ortaya çıkartılmış oldu. Yapılan hafriyatlarda ortaya çıkartılan kapıya baktığımız vakit aslında kapının büyük bir kapı olduğunu görüyoruz. Yapı, yaklaşık 2,5 metre genişliğinde, 3,5 metre uzunluğunda eyvan formundadır. Yüksekliği de muhtemelen 2 metre civarındaydı. Doğal günümüzde kapı kısmen yıkılmış, saraya açılan bir kapı olduğu için kıymetli bir kapıdır. Bu kapının güney tarafında yaptığımız hafriyatlarda üzerinde haç motiflerinin olduğu bir lento taşına denk geldik. Mermer gereçten yapılmış bir kapının lentosu, saraya açılan kapının lentosu olma ihtimali çok yüksek ve üzerindeki süslemelerden de bu lento taşının Roma periyoduna ilişkin olduğunu anlıyoruz” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK AÇIK HAVA MÜZESİ KONUMUNDA’
Prof. Dr. Yıldız, açıklamasında, “Amida Höyük ve üzerindeki sarayı aslında Diyarbakır turizmi için çok değerli yerlerdir. Burada yapılan hafriyatlar Diyarbakır turizmine ivme kazandıracak kazılardır. Zira Topkapı Sarayı’ndan sonra, içinde hem müzesi bulunan hem de açık hava müzesi pozisyonunda olan Türkiye’deki ikinci yerdir, Diyarbakır İçkale Müze Kompleksi. Artuklu Sarayı ile birlikte düşündüğümüz vakit burası bir turizm cazibe merkezi konumundadır” dedi.
