Bolu etrafında artan küçük ve orta büyüklükteki zelzeleler, bölgede dikkat çeken bir jeolojik dinamiği gündeme getiriyor.
1 Eylül 2023’ten beri kaydedilen sarsıntıların merkez üsleri, ekseriyetle doğrultu atımı ile ilişkilendiriliyor. Lakin, bu sarsıntıların kaynağı, Kuzey Anadolu Fayı’na benzeri lakin paralel olmayan tali faylar üzere görünüyor.
Bolu etrafındaki bu sarsıntıların, bölgenin genel sarsıntı potansiyelini anlamak için ayrıntılı bir saha çalışmasına gereksinim olduğunu gösteriyor.
İTÜ Öğretim Üyesi Üyesi Prof. Dr. Okan Tüysüz Bolu sarsıntılarına ait dikkat cazip bir ihtarda bulundu.
Tüysüz şunları kaydetti:
“Bir müddettir Bolu etrafında küçük ve orta büyüklükte zelzele oluyor. Aşağıdaki haritada küçük daireler 1 Eylül 2023 cilt beri olan sarsıntıların merkez üstlerini, sayılar ise zelzele büyüklüğünü gösteriyor (AFAD Zelzele Dairesi verisi).
Bu sarsıntıların fay tahlilleri çoklukla doğrultu atımı işaret ediyor (aşağı haldeki toplar), yani Kuzey Anadolu Fayı (Bolu güneyindeki hat) ile misal nitelikte fakat ondan 15 km kadar uzak ve ona paralel değil, yani zelzeleler direkt Kuzey Anadolu Fayı ya da ona paralel bir tali fay tarafından üretilmemiş. Burada karşıt fayların varlığı biliniyor lakin zelzeleler bunlar tarafından da üretilmiş olamaz. Türkiye Canlı fay haritasındaki faylar (MTA) yani üstteki haritadaki kırmızı çizgiler da burada bilinen Sahanın ağır bir orman örtüsü ile kaplı olması fayların gözden kaçmasına neden olmuş olabilir, ya da burada haritalayacak kadar bariz (ve büyük zelzele üretme potansiyeli olan) bir fay olmayabilir, bu ikinci mümkünlük kanımca çok daha kuvvetli.
Bu nedenle bu sarsıntıların Bolu ya da etrafı için gelecek bir yıkıcı zelzelenin işaretçisi olmayacağı kanaatindeyim. Daha fazlasını konuşmak için alanda ayrıntı çalışma gerek. Lakin 17 Ağustos 1999 sarsıntısı Elmalık civarına kadar yüzey kırığı oluşturdu. Bolu ovası güneyinde uzanan fay kolu ise 1944 zelzelesi ile kırıldı. Bu durumda ile Elmalık-Sultanbey ve Dağkent-Gökpınar ortasında kırılmamış fay kesimleri kalmış olmalı ve bu faylar var ise Bolu vilayet merkezi içerisinden geçmekte. Yeri ve varlığı kesin olarak bilinmeyen bu fayların mümkün yerleri Seyitoğlu vd (2015) tarafından ekteki haritada gösterilmiştir. Benim alandaki müşahedem bu harita da gösterilmiş olmasa da Elmalık fayının da GD ya hakikat devam ettiği istikametindedir.
SONUÇ OLARAK: Bolu merkezi içerisinden etkin fay geçen vilayetlerimizden biridir. Etkin fayların yerlerinin ve zelzele oluşturma potansiyelinin ayrıntı jeolojik ve jeofizik çalışmalarla belirlenmesi ve bu çalışma sonuçlarının imar planlarına işlenmesi alınacak tedbirler konusunda bir yol haritasının belirlenmesine yönelik birinci adım olmalıdır. Zelzelenin ne vakit olacağı bilinmez, lakin yarın olacak üzere düşünmek ve ziyan azaltma çalışmalarına kıymet vermek gerekir.”
