İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik katliam boyutundaki atakları haftalardır devam ediyor.
7 Ekim’den bu yana İsrail’in ataklarında en az 8 bini çocuk, 6 bin 200’ü bayan olmak üzere 20 bini aşkın Filistinli hayatını kaybetti.
Enkaz altında binlerce meyyit olduğu bildirilirken halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları gaye alınarak sivil altyapı tahrip edildi.
BMGK oylaması yeniden yapılamadı
Güvenlik Kurulu’nda (BMGK) Gazze Şeridi’nde insani yardımlara ait üzerinde müzakereler yürütülen fakat mutabakat sağlanamayan karar tasarısının oylanması dördüncü defa ertelenerek sonraki güne bırakıldı.
ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, BMGK üyelerinin kapalı oturumundan sonra yaptığı açıklamada son bir haftadır Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) sunduğu Gazze karar tasarısı üzerinde ağır çalışmalar yürüttüklerini belirtmişti.
Greenfield, kabul edilmesi halinde kararın gereksinim sahiplerine insani yardım sağlayacağını, karar tasarısının talep ettikleri değişiklerle birlikte sunulması halinde tasarıyı destekleyeceklerini lisana getirmişti lakin beklenen oylama bir sefer daha gerçekleşmedi ve dördüncü sefer ertelendi.
Çatışmalara orta talebi kalktı
Karar tasarısının birinci halinde tartışma yaratan ve ABD’nin karşı çıktığı konulardan biri insani yardımların manisiz erişimi için ‘çatışmalara orta verilmesi’ talebi olmuştu.
Yeni tasarıda bunun yerine Gazze’de genişletilmiş insani yardımların kesintisiz ve inançlı erişimi için ‘acil adım atılması ve çatışmalara sürdürülebilir bir halde orta verilmesi için gerekli şartların oluşturulması’ davetlerine yer verildi.
Tartışmalara neden olan bir öbür konu ise karar tasarısındaki ‘BM Genel Sekreteri’nden yardımların denetlenmesi için bir sistem kurması’ talebiydi.
Yoğun müzakerelerin sonunda taraflar sistem yerine Gazze’deki sivil topluma yardımların ulaşımını hızlandırmak için ‘Genel Sekreter’in Kıdemli İnsani ve Tekrar Yapılanma Koordinatörü ataması’ üzerinde mutabık kaldı.
Genel Sekreter tarafından atanacak koordinatörün Gazze’ye yardımların sevkiyatını hızlandırmak ve kolaylaştırmak için bir düzenek kurması talep edildi.
Koordinatör atamasının da bir an evvel yapılması davetinde bulunulan tasarıda gerekli işçi ve teçhizatın sağlanacağı koordinatörün BM yetkisiyle çalışacağı ve BMGK uyarınca kendisine verilen misyonları yerine getireceği bildirildi.
Koordinatörün insani yardımların çeşidini teyit etmesi istenen karar tasarısında birebir vakitte kelam konusu şahsa insani yardım sevkiyatını ‘kolaylaştırma, koordine etme, denetleme ve teyit etme’ misyonları verildi.
Koordinatörün BMGK’ya çalışmaları hakkında birinci 20 günün akabinde bilgi vermesi istenirken tüm taraflara koordinatörle iş birliği halinde hareket etme daveti yapıldı.
Yardımların erişimi ön plana çıktı
Gazze’deki sivil topluma yardımların ‘yeterli ölçülerde aktarılması’ gerektiğinin altı çizilen karar tasarısında buna besin, su, paklık gereci, elektrik, telekomünikasyon ve tıbbi servislerin dahil olduğu tabir edildi.
Gazze’ye temel besin ve servislerin ithalatının tekrar başlamasının ehemmiyetine değinilirken yardımların sapma olmadan sivil halka ulaştırılması gerektiği vurgulandı.
Tüm taraflara milletlerarası hukuk ve milletlerarası insancıl hukuk uyarınca sivilleri müdafaa misyonunu yerine getirmeleri daveti yapılan karar tasarısında tarafların Gazze’ye yardımların erişimini artırmak için tüm mevcut yollarının kullanımını kolaylaştırmaları talep edildi.
Yardımların dağıtımı için gerekli yakıtın sağlanması istenilen tasarıda hastaneler, tıbbi tesisler, okullar, ibadet alanları ve BM tesisleri ile çalışanı, tıp çalışanı ve araçlarının memleketler arası insancıl hukuk uyarınca korunması gerektiğinin altı çizildi.
Guterres, 99. maddeyi işletmişti
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, vazife mühleti boyunca yetkisini birinci defa kullanarak Gazze’deki insani felaketin önlenmesi için BM Kuralı’nın 99. unsurunu işletmiş ve 6 Aralık’ta BMGK’ya mektup göndermişti.
Guterres, “Güvenlik Kurulu üyelerini insani felaketin önlenmesi için baskı yapmaya çağırıyorum ve insani ateşkesin ilan edilmesi talebimi tekrarlıyorum. Bu çok acil” sözlerini kullanmıştı.
Bunun akabinde 8 Aralık’ta BMGK’da yapılan oylamada Gazze’de ivedilikle insani ateşkes talep edilen karar tasarısı ABD tarafından veto edilmişti.
ABD, BM Genel Konseyi’nde 13 Aralık’ta 153 ülkenin ‘evet’ oyu kullandığı Gazze’de ivedilikle insani ateşkes talebinde bulunulan karar tasarısı için de ‘hayır’ oyu kullanan 10 ülkeden biri olmuştu.
ABD daha evvel 16 , 18 ve 25 Ekim’de de BMGK’da Gazze’ye ait sunulan karar tasarılarını veto etmişti.
BMGK’da 7 Ekim’in akabinde çok sayıda oturum düzenlenmiş ve birçok karar tasarısının veto edilmesinin akabinde Gazze’de çatışmalara ‘acil ve uzatılmış orta verilmesi’ talep edilen 2712 sayılı karar 15 Kasım’da kabul edilmişti.
