Gazeteci, şair, arkadaşımız Uğur Yanıkel geçtiğimiz yıl 24 Aralık 2022’de hayatını kaybetmişti. Ailesi ve arkadaşları, Yanıkel için Şişli Derviş Eroğlu Kültür Merkezi’nden anma programı düzenledi.
Anma programında ailesi ve birlikte çalıştığı arkadaşları tarafından Yanıkel’in gazeteciliği, şairliği, edebiyat arşivciliği, hayata bıraktığı iz üzerine konuşuldu.
Anmada, şair Azimet Avcu, muharrir Tekin Deniz, şair Zafer Yalçınpınar, 10Haber Genel Yayın Direktörü Hakan Çelenk, Seda Yanıkel ve Damal Dernekleri Federasyonu Lideri Güner Kökat konuştu.
Konuşmaların akabinde Yanıkel’in sevdiği türküler sanatçı Eren Can Doğaner tarafından seslendirildi.
Anma programının son kısmında ise arkadaşları A. Gülfem Özer, Celal Baran Yıldırım, Emir Alisipahi, Ozan R. Kartal, Toprak Şems Tezcan Uğur Yanıkel’in şiirlerini okudu.
‘Bir Uğur Yanıkel perspektifi’
Azimet Avcu’nun Yanıkel’i anlattığı ‘Bir Uğur Yanıkel Perspektifi’ sunumu:
“Uğur Yanıkel kısa ömründe edebiyat hakkında çok şeyler yaptı. Uğur’la 2015 yılında bir mecmua fuarında tanışmıştık. 20 yaşında pırıl pırıl bir insandı. O yaşlarda edebiyat hakkında keskin çizgileri olan ve bir gaye uğruna bu derece çabalayan çok az beşere rastlanır. O devirlerde fanzinler ve mecmualar birbiriyle yarışıyordu. Her köşede beşerlerle bağ kuran şiirin bu kafes içinde gerçeklerle uğraşmasını gerektiğini düşünen az insanlardan birisiydi. O vakitlerde kendine Ece Ayhan üzere etiğin peşine düşen şairlerin çalışmalarıyla uğraşmakta arşivlerini didik didik etmekle meşguldü. Sonlarını bu en üst noktaya koymuştu. Kendi hudutlarını çok net çizer ömrüne çok az insan alırdı. Ömrüne aldığı beşerlerle harika bir diyaloğu vardı. Onun yanında gücünüz tükenmezdi. Kendine has telaffuzları, her gün yeni bulduğu hitap biçimleriyle, yaptığı laf cambazlıklarıyla hiçbir vakit unutulmayacaktır. Uğur’un ferdî tarifini bu türlü sayfalarca yapabilirim. Fakat bugün daha çok yaptığı işler hakkında konuşmak istiyorum.
Şairlik yanı
Şiirleri ve yazıları Aydınlık Kitap, Canlı Ozanlar Derneği, Karanfil Fanzin, Karazin Mecmuası, Panoptikon, Parende, Peyniraltı Edebiyatı, Panoptikon, Dünyadan Çıkış Yolları, Gard, Sipsi Majör vb. üzere mecmua ve fanzinlerde yayımlandı. Uğur Yanıkel şiiri bir ırmak üzerinde suyun kırıldığı küçük şelalelere benziyor. Ece Ayhan’dan fazlaca beslenmiş bir tarihsellik, kapalılık ve söz oyunları şiirinde geziniyor. Hatta şiirine bazen o denli bürünüyor ki birtakım şiir etraflarında Paşa dedesi olduğu hakkında telaffuzları oluyor. Silahlar, Bandolar, Hanlar ve Pasajlar şiirlerinde kol gezmektedir. Kendisini Ece Ayhan’ın Ortodoksu zanneder bazen. Kilise Papazları ilişir karşısına. Dünyada daima yerini arayan Uğur, kendini Meçhul Öğrenci Anıtının yazgısını yaşar. 2018’den sonra şiire orta vermiş 23 yaşından sonra şiir yazmamaya karar vermiştir. Şiir onu karanlıktan öteye götürememiştir.
Görsel şiir ve görsel çalışmaları
Görsel şiir üzerine bir sürü çalışma yapmış olup bunların büyük kısmını “Glitchnâme” isimli kitabında yayınlamıştır. Kitabı yalnızca yayin.pasaj69.org sitesi üzerinden yayınlamış olup bir mühlet sonra yayından kaldırmıştır. Kitabın nüshası olmadığı için kitaba şimdilik ulaşılamıyor. Bunun dışında Sipsi Majör fanzininde ve birtakım toplumsal medya organlarında görsel şiirlerine yer vermiştir. Bunun yanında fotoğrafla ilgilenmiş olup fotoğraf ve kolaj çalışmaları bulunmaktadır. Görsel işler üzerine çok baş yorar bu bağlamda devamlı çalışmalar yapardı. Bu çalışmaların sonunda 3D oyun görselleri yapmaya kadar gitmişti…
Dergicilik yanı
“Kara’nın hakikatine ve sahiciliğine sığındık, şov dolu aydınlıktan kaçıp.” diyerek yayın hayatına başlayan Karazin isimli bir mecmuayı 2 sayı çıkarabilmiş ekonomik şartlardan ötürü devam edememiştir. Parende Dergisi’nin son sayılarında yayın heyetinde yer almış, dergicilik sisteminin online sisteme taşınmasını her şartta lisana getirmiştir. 2016’larda bu online dergicilik sisteminden uzak duran bizler 2021 pandemisiyle onun safına geçmiş bulunduk.
Yayıncılık yanı
Matbu yayıncılığın artık çağın şartlarına uymadığını ve ekonomik seviyede sürdürebilir olmayacağını her fırsatta savunan Uğur Yanıkel, Pasaj69 isimli Otonom yayıncılık sitesi kurmuştur. Sitesi hala etkin pozisyondadır. Burada 13 kitap yayınlamıştır.
Kitaplar
DERLEME: Kürt Çiçekleri: Özgür Gündem’den Yazılar (Ece Ayhan)
DERLEME: Express Görüşme Notları: Ümit Bayazoğlu’nun Ece Ayhan İle Yaptığı Görüşmeden Notlar
DERLEME: Yeterli Bir Güneş: Ece Ayhan’dan Hikâyeler
ELEŞTİRİ: YAKIŞMIYOR!: Günümüz Edebiyat Ortamına Bir Bakış (Halûk Cengiz)
ARŞİV ÇALIŞMASI: BAKMAK: Mecmualardan Yazılar (İlhan Berk)
ARŞİV ÇALIŞMASI: Yarı-Saklı Günlükler: Mısırkalyoniğne ve Yugoslavya Günlükleri (İlhan Berk)
ANLATI: Rüzgâr Defteri (Zafer Yalçınpınar)
SÖZLÜK: Sonu Güç Sözlüğü (Mustafa Irgat)
ŞİİR: Aksi İspatlanana Kadar Ayna (Ahmet Keskinkılıç)
ŞİİR: Kış Algını (İlker Şaguj)
ŞİİR: Tarihinsancısı (Zafer Yalçınpınar)
ŞİİR: Ben Hayatımı Kaybederek Kazanıyorum (Murat Çelik)
ŞİİR: Biraz Birlikte Yürüseydik Ya (Can Küçükoğlu)
Arşivcilik yanı
Uğur YANIKEL, her şeyden evvel bir edebiyat arşivcisiydi. Arşiv odalarında devamlı gezinir bulduğu en ufak ipucunun peşine düşerdi. Bu arşiv çalışmalarının bir kısmını Zafer Yalçınpınar’ın öncülük ettiği Önce.org ve daha sonra kendi kurduğu Pasaj69 üzerinden yayınlamayı sürdürmüştür. Ece Ayhan’ın hikayelerini gün yüzüne çıkarmış, Özgür Gündem’de yer alan yiğit yazılarını evrak çalışması olarak yayınlamıştır. Ayrıyeten İlhan Berk’in Mecmualardaki yazılarını ve Günlüklerini gün yüzüne çıkarmış bunları arşiv çalışması olarak yayınlamıştır.
Editörlük ve tasarımcılık yanı
Pasaj69’da yayınladığı kitapların yanında kimi fanzin ve mecmualara editörlük ve dizaynlarını üstlenmiştir. Horplak, Sipsi Majör, Karazin üzere mecmualara tasarım yaparak dayanak olmuştur. Bunun dışında son periyotlarda Kitap Kapakları üzerine çalışmaları olmuş olup bir portfolyo oluşturmuştur.
Eleştirel yanı
Uğur Yanıkel, şiir emlakçılığına, edebiyat yarışlarına, edebiyat kanonlarına, emek hırsızlarına, muharrir isimlerinin parsellenmesine karşıydı.
Telif haklarından ötürü edebiyat alanındaki her türlü buluntuya hiçbir sebep göstermeden çöken yayın konutlarına, yeniden telif haklarından ötürü topluma mal olan müelliflerin her türlü eserine konan ve bunu parayla satan piyasaya karşı bir savaş içindeydi. Edebiyat müsabakaları başlığı altında daima tıpkı heyetlerle objektiflikten büsbütün uzak bir halde kurumlara çöken, müellifi bir yarış atına döndüren sisteme karşı daima en önde gayret içindeydi.
Emeğine yalnızca telif hakkı elinde olduğu için çöken yayınevlerine, mahkemelerle aldığı tehditlere karşı dik duruşuyla daima örnek bir kişilik olmuştur. Örneğin; Ece Ayhan’ın hikayelerini birinci kez kendisi bulup yayınlamış, telif hakları yüzünden tehdit edilmiş ve emeğinin üzerine büsbütün çökülerek Yalçın Armağan tarafından ismi dahi anılmadan kitaplaşmıştır.
Yazarların isimlerini kullanarak müsabakalar düzenleyen çevreler müelliflerin ismini yaşatmak başlığı altında bu durumdan nemalanarak ödül ve paraları kendi ortalarında paylaşmakta ve buna karşı gazetelerde yazı yazmıştır.
Sizlere kısaca bir Uğur Yanıkel perspektifi çizmeye çalıştım. O yeni şiirde kısa vakitte uzun şeyler söyleyerek direnmiş kendini Beyoğlu – Kurtuluş ortasından çıkararak bize bu çürük toplum içinde bir hakikati söylemeye çalışmıştır. Uğur Yanıkel’i biz edebiyata gönül vermiş dostları olarak edebiyat tarihi içinde yaşatmaya ve bu etik savaşını sürdürmeye devam edeceğiz. Işıklar içinde uyusun. Hepinizi hürmetle selamlıyorum.”
