Bilim insanları Güneş fırtınalarının tren kazalarına neden olabileceği ikazında bulundu…
Uzay havası (Güneş’ten gelen güç patlamalarının da ortalarında yer aldığı atmosferdeki değişiklikler) irtibattan elektrik şebekelerine kadar her şeyi bozabilir. Bilim insanları Dünya’nın, Güneş fırtınalarından gelecek beklenen bir felaket tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dair tekraren ihtar yaparken bu fırtınalar, bağımlı olduğumuz altyapının birçoklarını çökertecek kadar güçlü olabilir.
Artık araştırmacılar bu tehlikenin demiryolu sinyallerinin arızalanmasına yetecek düzeyde olabileceği ve tren kazalarına yol açabileceğine dair uyarıyor.
Güneş’teki son patlama irtibatı felce uğrattı: En şiddetli fırtına sınıfında
Araştırmacılar, Güneş fırtınalarından kaynaklanan jeomanyetik temelli akımların nasıl tehlikeye yol açabileceğini iki güzergaha bakarak modelledi: Batı Kıyısı Ana Sınırı’nın Preston’dan Lancaster’a uzanan kısmı ve Glasgow’dan Edinburgh’e giden sınır. Bunlar demiryolu sinyaline büyük ölçüde bağımlı olan çizgilerden yalnızca ikisi ve Birleşik Krallık’ta (BK) demiryolu sinyalini elektrik devresiyle denetim eden, sinyal veren ray devresinin sayısı 50 bini geçiyor.
Yeni çalışmada araştırmacılar, uzay havasının bu devreleri değiştirebileceğini tespit etti. Araştırmacılar, modellerin bunun birkaç 10 yılda bir gerçekleşebileceğine işaret ettiğini buldu.
Lancaster Üniversitesi’nden Cameron Patterson “Hayati değere sahip şey araştırmamızın, uzay havasının bir sinyali her iki istikamete de çevirebileceğine, kırmızı bir sinyali yeşile ya da yeşil bir sinyali kırmızıya çevirebileceğine işaret etmesi. Bu durum elbette güvenlik açısından çok önemli” diyor.
Sistemin çeşitli bileşenleri için gerçekçi yönergeler kullanıp sinyal veren ray devrelerinin bir bilgisayar modelini oluşturarak BK’de her birkaç 10 yılda bir bu ray devrelerinde arızaları tetikleyebilecek uzay hava olaylarının beklendiğini tespit ettik.
Patterson daha evvel de Güneş fırtınalarının, sinyallerin yeşilden kırmızıya döndüğü “doğru taraf” arızalara yol açabileceğini öne süren bir araştırma üzerinde çalışmıştı. Trenler istasyonda kalacağından bu arızalar daha az tehlikeli.
Ancak yeni araştırma, sinyallerin yeşile çevrildiği “yanlış taraf” arızalarının da meydana gelebileceğini öne sürüyor. Dahası bu sinyallerin değişmesi için daha az güç gerekiyor ve bu da kuvveti daha düşük Güneş fırtınalarında meydana gelebileceklerine işaret ediyor.
Cameron, “Araştırmamız, uzay havasının demiryolu sinyalizasyon sistemi için nispeten az de olsa önemli bir risk oluşturduğunu, gecikmelere ve hatta güvenlikle ilgili daha kritik sonuçlara yol açabilebileceğini gösteriyor” diyor.
Bu doğal tehlikenin ciddiye alınması gerekiyor. Tabiatı gereği, yüksek tesire sahip ve düşük frekansta gerçekleşen olaylar için plan yapmak güç olsa da bunları görmezden gelmek nadiren en yeterli yoldur.
1859’da dünya “Carrington Olayı” diye bilinen, telgraf sinyallerini devre dışı bırakacak ve diğer aksaklıklara da neden olacak kadar güçlü bir olayla sarsılmıştı. Bu olay bugün yaşansaydı, araştırmada incelenen her iki tren sınırında da geniş çaplı meselelere yol açmak da dahil, kapsamlı aksaklıklara neden olurdu.
Fakat daha az güçlü olsa da daha yakın vakitte, elektrik şebekelerini vuracak kadar güçlü uzay havası olayları yaşandı. Örneğin İsveç’in Malmö kenti 2003’te, uzay havasından kaynaklanan sıkıntılar yaşamıştı.
Yapılan araştırma, Space Weather isimli bilimsel mecmuada yayımlanan “‘Wrong Side’ Failures Caused by Geomagnetically Induced Currents in Electrified Railway Signalling Systems in the UK” (BK’deki Elektrikli Demiryolu Sinyalizasyon Sistemlerinde Jeomanyetik Temelli Akımların Neden Olduğu “Yanlış Taraf” Arızaları) başlıklı yeni bir çalışmada aktarıldı.
