Türkiye’nin birinci astronotu olan olan Alper Gezeravcı, 18 Ocak’ı 19 Ocak’a bağlayan gece saat 00.49’da Milletlerarası İstasyonu’na (ISS) hakikat yola çıkmıştı.
Astronotları içinde taşıyan Crew Dragon kapsülü, yaklaşık 36 saat süren seyahatten sonra, Memleketler arası Uzay İstasyonu’na ulaştı.
Böylece Ax-3, Houston merkezli Axiom Space tarafından Milletlerarası Uzay İstasyonu’na düzenlenen üçüncü mürettebatlı vazife oldu.
Ax-3 takımı uzay istasyonunda neler yapacak
Ax-3 mürettebatı, 14 gün boyunca istasyonun mevcut sakinleriyle birlikte yaşayacak ve çalışacak.
Görev kapsamında astronotlar, 13 farklı deney gerçekleştirecek. İşte misyon süreci boyunca yapılacak 13 deney:
1. UYNA – Uzay İçin Yeni Jenerasyon Alaşımlar
Yüksek sıcaklıklara sağlam, yüksek dirençli alaşımların üretilmesi çalışması, KIBO modülünde bulunan ELF kullanılarak gerçekleştirilecek.
Ergitme ve katılaşma prosesleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi, üzere özellikler üzerinde yer çekimsiz ortam tesirleri araştırılacak.
Bu deneyin, ülkemizin uzay, havacılık ve savunma sanayii için yeni jenerasyon gereç geliştirme kabiliyeti kazanmasında kıymetli katkısı olması hedefleniyor.
2. gMETAL
Kimyasal tepkimesiz şartlarda, katı parçacıklar ile akışkan ortamı ortasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yer çekiminin tesiri araştırılacak.
Böylece uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi sağlanacak.
3. UzMAn
Dünyada güçlü şartlara adapte olan mikroalg tiplerinin yer çekimsiz şartlar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesi, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, CO2 yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi için Misyonu ortağı TÜBİTAK MAM ile birlikte ömür takviye sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.
4. EXTREMOPHYTE
Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve de tuz gerilimine maruz bırakılan A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde yeni kuşak dizileme ile (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yer çekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz gerilimine verdikleri birtakım fizyolojik ve moleküler karşılıkların karşılaştırması hedefleniyor.
5. METABOLOM
Uzay uçuşu, insanların yaşayabileceği en güçlü fizikî şartlardan biridir. Astronotlar uzay vazifeleri sırasında düşük yer çekimi, uzay radyasyonu, değişen fizikî aktivite, beslenme meseleleri, uykusuzluk, yüksek g ve hiperoksi üzere çevresel gerilimlere maruz kalıyor.
Deneyin maksadı, uzay şartlarının insan sıhhati üzerindeki ziyanlı tesirlerini keşfetmek ve bu tesirleri minimize etmeye yönelik tahliller bulmak.
Bu bağlamda, astronotumuzun uzay ortamının tesiri altında gen ekspresyonları ve metabolizmasında meydana gelen fizyolojik ve biyokimyasal değişikliklerin ayrıntılı bir formda incelenmesi planlanıyor.
Bu araştırma, astronotlarımızın sıhhatini etkileyebilecek potansiyel risk faktörlerini anlamak için beden genelindeki değişimlere odaklanacak.
Aynı vakitte, ülkemizde yer çekimi fizyolojisi, havacılık ve uzay tıbbı alanlarında çalışacak uzmanlara, daha derinlemesine araştırmalar yapabilmeleri için bedelli datalar sunmayı hedefliyor.
6. MİYELOİD
Miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler (MKBH), kronik inflamasyon durumlarında, bilhassa kanserde, ağır olarak üretilen ve immün sistem üzerinde baskılayıcı tesir gösteren, kanser gelişimini ve metastazı teşvik eden heterojen bir immatür miyeloid hücre kümesidir.
Bu çalışma, uzay misyonuna katılan bireylerin maruz kaldıkları uzay ve seyahat şartlarında, kozmik radyasyonun immünolojik açıdan MKBH hücre seviyelerine tesirlerinin ölçülmesi ve tahlil edilmesini hedefliyor.
7. MESSAGE
Yer çekimsiz ortamdan etkilenen şimdi fonksiyonu keşfedilememiş genlerin tespit edilmesi ve uzay vazifelerinde, bağışıklık hücrelerinden hangilerinin yer çekimi tarafından direkt olarak etkileneceğinin, CRISPR gen mühendisliği sistemleri ile belirlenmesi hedefleniyor.
8. ALGALSPACE
Uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme dataları karşılaştırılarak, literatürde birinci kere kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma yapılacak.
Uzayda algler: CO2’den O2 rejenerasyonu, Ek besin temini, Su düzgünleştirme, Ömür takviye alanlarında kullanılmak maksatlarıyla araştırılacak.
9. CRISPR – GEM
Bu deney ile moleküler biyolojinin çağdaş gen düzenleme tekniklerinden bir tanesi olan CRISPR tekniğinin, mikro yer çekimi ortamda bitkiler üzerindeki aktifliğinin araştırılmasını amaçlanıyor.
10. Pranet
Propolis, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan, haricen kullanılmasında da rastgele bir yan tesir bulunmayan bir unsur.
Pranet bilim misyonu ile propolis hususunun, mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki tesiri araştırılacak.
Kontrol ve deney kümeleri oluşturularak propolisin anti bakteriyel tesiri test edilecek, sonuçların yer çekimli ortam ile benzeri sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacak.
11. VOKALKORD
Solunum sistemi fizyolojisi içerisinde yapay zeka takviyesi ile seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yer çekimsiz ortamın tesirlerinin insan sesi üzerine tesirlerinin araştırılması hedefleniyor.
12. Oksijen satürasyonu
Hastalıkların tedavisinde erken teşhisin değeri hayatidir. Yapay zeka dayanağı ile verilen havanın oksijen düzeyini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedefleniyor.
13. MİYOKA
Mikro yer çekimi ortamında gerçekleştirilecek kurşunsuz lehimleme deneyi ile Alper Gezeravcı, uzay istasyonunda elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirecek.
Uzay misyonu sonrası dünyaya getirilecek elektronik kartlar TUBİTAK UZAY tarafından detaylı incelemeye alışılmış tutularak mikro yer çekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine tesirleri bilim dünyasının kullanımına sunulmak üzere raporlanacak.
Alper Gezeravcı birinci deneyine başladı
Alper Gezeravcı, Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki birinci deneyine başladı. Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda çalışmalarına başlanılan birinci deney EXTREMOPHYTE oldu.
Gezeravcı, Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki birinci deneyi kapsamında, tuz gerilimine maruz bırakılan bitkileri araştıracak.
Ege Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. İsmail Türkan, Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday’ın proje yöneticisi olduğu deneyin ismi, “Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvulanın Tuz Gerilimine Verdiği Karşılıkların Uzay Ortamında Araştırılması” (EXTREMOPHYTE) olarak duyurulmuştu.
