Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Eskişehir’deki maden işletmesinin elektrikli araçlar ve yenilenebilir güç teknolojileri konusunda Türkiye’yi çok değerli bir noktaya taşıyacağını belirterek, endüstriyel tesise geçilmesiyle birlikte Türkiye’nin ender toprak elementi (NTE) üretebilen 5 ülkeden biri olacağını ve dünyada kıymetli bir tedarikçi pozisyonuna geleceğini bildirdi.
Bayraktar, Eskişehir Beylikova Florit, Barit ve Ender Toprak Elementleri İşletme Tesisi’nde incelemelerde bulundu.
NTE rezerv alanını gezerek arama çalışmaları kapsamında açılmış galeriye giren ve NTE cevherini inceleyen Bayraktar’a ziyaretinde Eti Maden Genel Müdürü Yalçın Aydın da eşlik etti.
Bayraktar, yüksek teknolojili eserlerin stratejik ham hususu olan NTE’nin çıkarıldığı tesisi ziyaret etti, pilot tesiste yürütülen proses geliştirme çalışmalarını yerinde gözlemledi ve yapılan çalışmalar hakkında ilgililerden bilgi aldı.
Tesisteki incelemelerinin akabinde değerlendirmede bulunan Bakan Bayraktar Türkiye’nin madenler konusunda çok argümanlı gayeleri bulunduğunu belirterek, “Türkiye’nin madenlerde net ihracatçı olması üzere Cumhurbaşkanımızın koyduğu bir gayeyle yürüyoruz. Bu amaç doğrultusunda madenciliğimizi katma pahalı madencilik olarak geliştirmek istiyoruz. Burada içinde bulunduğumuz tesis de bunun çok çarpıcı bir örneği.” diye konuştu.
Bayraktar, NTE’nin dünyada gelişen yeni teknolojiler, batarya teknolojileri, yenilenebilir güç teknolojileri ve temeli prestijiyle güç dönüşümünün olmazsa olmazlarından biri olduğunu ve bu yüzden isminin kritik madenler olarak isimlendirildiğini kaydetti.
HEDEF YÜKSEK KAPASİTEYE ULAŞMAK
Dubai’de düzenlenen COP28 Tepesi’nde dünyada başarılı bir güç dönüşümünün, iklim değişikliği ile gayret için kesinlikle kritik madenlerle desteklenmesi gerektiğinin vurgulandığını anımsatan Bayraktar, şöyle konuştu:
“Bu çerçevede biz de uzun yıllara dayanan araştırmalarımızın sonucunda Eskişehir Beylikova’da, şu anda içinde bulunduğumuz tesis ve etrafındaki alanlarda dünyanın tek yatakta en büyük ikinci rezervini keşfetmiş durumdayız. Eskişehir’deki maden işletmesi elektrikli araçlar ve yenilenebilir güç teknolojileri konusunda Türkiye’yi çok değerli bir noktaya taşıyacak. Endüstriyel tesise geçilmesiyle birlikte Türkiye NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacak ve dünyada kıymetli bir tedarikçi pozisyonuna gelecek. Burada yaklaşık 690 milyon tonluk bir cevher var. Biz bu kaynağın işletilmesi ile alakalı birinci etapta bir pilot tesis kurduk ve geçtiğimiz nisanda Sayın Cumhurbaşkanımız buranın açılışını yapmıştı. Birinci etapta 1200 tonluk bir cevher işleyeceğiz. Bu tesisten aldığımız sonuçlar sonucunda da yılda 570 bin tonluk cevheri işleyecek ve yaklaşık yılda 10 bin tonluk az toprak oksidi üretecek endüstriyel tesisi kurmayla alakalı çalışmalarımıza devam ediyoruz.”
Bayraktar, bu tesis ve buradaki çalışmaların epeyce değerli olduğuna işaret ederek, burada önemli bir AR-GE çalışmasının yürütüldüğünü ve artık eser almaya başladıklarını söz etti.
Tesisin endüstriyel baza ve yüksek ölçülerde kapasiteye ulaştırılmasının hedeflendiğini belirten Bayraktar, “Bu bize birçok alanda, yeni gelişen teknolojilerde kıymetli bir avantaj ve öbür ülkelerin önüne geçilebilecek proses olacak bir çalışma. İnşallah bunu önümüzdeki yıllarda ve en kısa müddette hayata geçirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ
NTE kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilen periyodik tabloda, atom numaraları 57’den 71’e kadar olan ve kimyasal olarak benzeri özellikler gösteren 15 element (Lantanyum, Seryum, Praseodimiyum, Neodimiyum, Prometiyum, Europiyum, Samariyum, Gadoliniyum, Tulyum, Terbiyum, Disprosiyum, Holmiyum, Erbiyum, Yitriyum, Lutetiyum) ile İtriyum ve Skandiyum’dan oluşuyor.
Kimyasal özelliklerinin benzerliği nedeniyle bir ortada olma eğilimi gösteren bu elementler, tabiatta yüksek konsantrasyonlarda bulunmamaları nedeniyle NTE olarak isimlendiriliyor.
Topraktan çıkarıldıktan sonra rafine edilen NTE’ler, yenilenebilir güç teknolojilerinden akıllı füzelere, uydu haberleşmesinden yakıt hücrelerine, elektrikli arabalardan güç depolama sistemlerine kadar birçok stratejik alanda kullanılıyor.
NTE alanında kaynak ve üretim açısından Çin birinci sırada geliyor. Onu ABD izliyor. Uzun müddettir NTE’ler ile ilgili çalışmalar yürüten Türkiye, 2022 yılında Eskişehir Beylikova’da dünyanın en büyük ikinci NTE rezervini keşfetti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan nisanda pilot tesisin açılışını gerçekleştirdi. Endüstriyel tesis için de çalışmalar devam ediyor.
