İngiltere merkezli memleketler arası insani yardım kuruluşu Oxfam, İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısı kapsamında “Inequality Inc” (Eşitsizlik Inc) başlıklı raporu yayınladı.
Oxfam, 2020 sonrasında yaşanan global salgın, savaş, hayat pahalılığı ve iklim değişimi üzere krizlerin, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar ortasındaki uçurumu daha da genişlettiğini bildirdi.
Raporda, 2020’lerin başlarında başkanlara dünyayı cesaretli, yeni ve daha adil bir istikamete götürme fırsatı doğduğu lakin bunun şimdi gerçekleşmediği kaydedildi.
2020 yılı prestijiyle “on yıllık bir bölünmenin başlangıcı üzere görünen” bir devirden geçildiğine değinilen raporda, şu sözler yer aldı:
(2020 sonrasında) Yalnızca üç yıl içinde global salgın, savaş, ömür maliyeti krizi ve iklim çöküşü yaşadık. Her kriz, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar ortasındaki uçurumu daha da genişletti.
“4,8 milyar kişi 2019’a kıyasla daha fakir durumda”
2020 ile dünyanın dört bir yanındaki birçok kişinin çok önemli zorluklarla karşılaştığı vurgulanan raporda, 4,8 milyar kişinin 2019’a kıyasla daha fakir durumda olduğu kaydedildi.
Küresel Kuzey ile Global Güney ortasındaki eşitsizlik arttı
Raporda, Global Kuzey ile Global Güney ortasındaki eşitsizliğin son 25 yılda birinci defa arttığına da dikkat çekildi.
Yüz milyonlarca kişinin maaşları nedeniyle alım gücünün düşmeye devam ettiği vurgulanan raporda, bu durumun daha yeterli gelecek umutlarını ortadan kaldırdığının altı çizildi.
Raporda, “süper zenginlerin neden olduğu iklim çöküşü”nün, global eşitsizliği değerli ölçüde artırdığına da yer verildi.
Milyarderler, 2020 sonrası yüzde 34 daha da zenginleşti
Aşırı zenginlikte 2020’den bu yana keskin bir artış yaşandığı belirtilen raporda, milyarderlerin, 2020 sonrası 10 yıllık krizin başlangıcına kıyasla 3,3 trilyon dolar yahut yüzde 34 daha zenginleştiği ve servetlerinin enflasyon oranının üç katı süratle arttığı söz edildi.
Büyük şirketler için de son 20 yılın inanılmaz yararlı geçtiği ve son birkaç yıl kârlılık oranının daha da arttığı kaydedilen raporda, en büyük şirketlerin 2021 ve 2022’de kârlarında yüzde 89’luk artış olduğu ve 2023’ün en kârlı yıl olarak tüm rekorları altüst edeceği belirtildi.
Raporda, bu kârların yüzde 82’sinin, çoğunlukla her toplumdaki en varlıklı beşerler ortasında yer alan hissedarlara yarar sağlamak için kullanıldığı da vurgulandı.
Yüzde 1’lik kesim tüm global finans varlıklarının yüzde 43’üne sahip
Dünyanın en varlıklı yüzde 1’lik kesitinin, tüm global finansal varlıklarının yüzde 43’üne sahip olduğu da raporda yer aldı.
“Erkekler bayanlardan 105 trilyon dolar daha fazla servete sahip”
Küresel olarak erkeklerin bayanlardan 105 trilyon dolar daha fazla servete sahip olduğu bilgisine yer verilen raporda, bu servet farkının ABD iktisadının 4 katından fazlasına eş bedel olduğu kaydedildi.
Karbon kirliliği nedeni
Raporda, en varlıklı yüzde 1’lik kesitin, insanlığın en fakir üçte ikisinin yaydığı oranda karbon kirliliğine neden olduğunun altı çizildi.
Eşitsizliğin çabucak hemen her ülkede ve global olarak çok yüksek olduğu konusunda geniş bir fikir birliği bulunduğu belirtilen raporda, 2023’te ortalarında Jayati Ghosh ve Thomas Piketty’nin de bulunduğu dünyanın önde gelen ekonomistlerinin eski Birleşmiş Milletler (BM), Memleketler arası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası işçisiyle bir ortaya gelerek eşitsizliğin azaltılmasına yönelik net maksatların belirlenmesi davetinde bulunduğu hatırlatıldı.
Raporda, Brezilya liderliğindeki G20’nin rolü ve Global Güney ülkelerinin BM’deki eforlarının, ulusal ve global eşitsizliğin üstesinden gelmeye yönelik çok taraflı hareketler için hayati fırsatlar sunduğu belirtildi.
Hükümetlere “uçurumu azaltma” çağrısı
Raporda, Oxfam’ın, hükümetlere muhteşem zenginler ile toplumun geri kalanı ortasındaki uçurumu süratli ve radikal halde azaltmaları için davette bulunduğu yer aldı.
CEO maaşlarının sonlandırılması önerisi
Raporda, hükümetlerin monopolleri kırması ve patent kurallarını demokratikleştirmek de dahil kurumsal gücü dizginlemesi gerektiğine işaret edilirken, şu kıymetlendirme yapıldı:
Bu birebir vakitte geçinmeye yetecek fiyatlar için yasal düzenleme yapılması, CEO maaşlarının sonlandırılması ve muhteşem zenginler ile şirketlere yönelik, kalıcı servet ve çok kar vergileri de dahil yeni vergiler manasına geliyor.
Servet vergisi öngörüsü
Oxfam, dünyadaki milyonerlere ve milyarderlere uygulanacak bir servet vergisinin yılda 1,8 trilyon dolar getirebileceğini iddia ediyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
