İhracat 2023 yılında salgın öncesine nazaran yüzde 42 artarken, ünite pahasındaki artış yüzde 28’de kaldı. Ünite pahanın 1,57 dolara çıkmasında ise katma pahanın değil maliyetlerin yükselmesi tesirli oldu.
Türkiye’nin toplam ihracatı, 2023’te salgın öncesi yıl olan 2019’a nazaran yüzde 41,7 artışla 255,8 milyar dolara çıkarken kg başına ihracat kıymeti ise yüzde 27,6 üzere sonlu bir artışla 1,23 dolardan 1,57 dolara yükseldi.
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, ihracatın ünite pahasında sonlu bir artış meydana gelirken ithalata mevzu eser fiyatlarının gerisinde kalmaya da devam etti. 2019-2023 ortasında ithalat ünite kıymetindeki artış yüzde 31,5 olarak gerçekleşirken, ihracat bedelindeki artış yüzde 16,7’de kaldı. Öteki bir tabirle salgın sonrasında yükle emtia ve güç fiyatları ile işgücü maliyetlerindeki yükselişten kaynaklanan ünite paha artışı, ihracat tarafında ithalatın yaklaşık yarısı seviyesinde kaldı. Yüksek altın ithalatı da makasın aleyhte açılmasında kıymetli bir rol oyandı.
DEĞER HUDUTLU ARTTI, ÖLÇÜ SERT DARALDI
Tarım, sanayi ve madencilik olarak 3 ana kesim ve 26 alt kategoriden oluşan genel ihracat, Cumhuriyetin 100. yılının kutlandığı 2023’te ana pazarlarda meydana gelen daralmanın da tesiriyle kuvvetli bir devir yaşadı. Yılın tamamında ihracat yüzde 0,6 üzere sonlu bir artışla 255,8 milyar dolara yükselirken ölçüde ise yüzde 9,6’lık daralma yaşandı. Tüm dünyada talebin kısıldığı ve katma kıymetin ön plana çıktığı periyotta ihracat ünite kıymeti ise tekrar sonlu bir artış gösterdi. Kelam konusu paha 2019’un yüzde 27, geçen yılın ise yüzde 9 üzerinde gerçekleşti. Lakin bu Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan datalar ve bu sayılara ihracatçı birlikleri kaydından muaf ihracat ile antrepo ve hür bölgelerde gerçekleştirilen ihracat da dahil ediliyor.
TARIM ESERLERİNİN KIYMETİ %7 AZALDI
Geçen yıl tarım, sanayi ve madencilik olarak 3 ana kategori bazında ise ihracatta en yüksek artış yüzde 20 ile sanayi dalında yaşandı. Sanayi bölümünde bir evvelki yıl 1,81 dolar olan kg başına ihracat kıymeti 2,17 dolara yükseldi. Madencilik kesiminde kg başına ihracat bedeli yüzde 11 artışla 0,18 dolardan 0,20 dolara yükselirken tarımda ise düşüş yaşandı. Kelam konusu dalda kg başına ihracat pahası yüzde 7 düşüşle 1,13 dolardan 1,05 dolara geriledi. İlgili bilgiler ihracat bedelinde yaşanan artışı sanayi bölümünün sırtladığını gösteriyor.
MÜCEVHER HARİÇ PAHA 1,42 DOLAR
3 ana dal 26 alt kategoriye bölünüyor. Kelam konusu kategoriler incelendiğinde en yüksek ihracat kıymetine sahip olan bölümün geçen yıllarda olduğu üzere bu yıl da mücevherat kesimi olduğunu gösteriyor. Kelam konusu kategoride kg başına ihracat kıymeti geçen yıla nazaran yüzde 10 artışla 654 dolara yükseldi. Geride kalan 10 yılda bu kategoride en yüksek bedele 854 dolar ile 2016 yılında ulaşılmıştı. Salgın öncesi yıl olan 2019’da ise mücevherat kesiminde kg başına ihracat kıymeti 664 dolar idi. Öte yandan kamuoyuna açık bilgilere nazaran geçen yıl 1,44 dolar olan kg başına ihracat kıymeti, mücevherat bölümü hariç tutulduğunda ise 1,42 dolara geriliyor.
SAVUNMA SANAYİNDEN TÜM VAKİTLERİN REKORU
İhracat pahasında mücevherat bölümünü savunma sanayii izledi. Kg başına ihracat kıymetini geçen yıla nazaran yüzde 13,68 artırarak 64,88 dolara çıkaran kesim kelam konusu paha ile tarihinin de en yüksek kg başına ihracat sayısına ulaşmış oldu. Kelam konusu kategoride kg başına ihracat bedeli 2019’da 61,91 dolar ve geçen yıl da 57 dolar idi. Savunma sanayiinin akabinde ise tekrar geçmiş yıllarda olduğu üzere hazır giysi bölümü geldi. En yüksek bedelde ihracat gerçekleştiren 3. kesim olan hazır giysi, kg başına ihracat pahasında de 3. sırada yer aldı. Geçen yıl ihracatta yüzde 9,2 daralan dalda kg başına ihracat kıymeti 14,13 dolardan 15,13 dolara çıktı. Bu yüzde 7,08’lik artış manasına geliyor. Kg başına ihracat pahasında hazır giysi dalını 11,35 dolar ile deri ve deri mamulleri, 10,01 dolar ile gemi ve yat, 7,91 dolar ile de otomotiv bölümü takip etti.
EN DÜŞÜK BEDEL ÇİMENTODA
İhracat ünite pahası en düşük bölüm ise 0,17 dolar ile çimento oldu. Çimento her ne kadar kg başına ihracat kıymetinde en geride kalsa da artış oranında 26 dal ortasında 11. sırada yer aldı. Kg başına en düşük ihracat pahasında çimento kesimini 0,20 dolar ile madencilik, 0,75 dolar ile yaş meyve zerzevat ve 0,84 dolar ile de hububat bölümü takip etti.
KG BAŞINA PAHADA İKİ FARKLI RAKAM
İhracatın kg başına kıymeti, toplam ihracat kıymetinin toplam ihracat ölçüsüne bölünmesi ile elde ediliyor. TİM datalarında hür bölgelerde gerçekleştirilen ihracatın kıymetine ulaşılabiliyorken ölçüsüne yönelik kamuoyuna açık bir bilgi yer almıyor. Bu da kg başına ihracat pahasında iki farklı sayının oluşmasına yol açıyor. Hür bölgeler hariç ihracatçı birliklerine kayıtlı bilgilere nazaran kg başına ihracat kıymeti 2023’te 1,48 dolar olarak gerçekleşti. Birebir datalara nazaran kelam konusu kıymet 2019’da 1,13 dolar ve 2022’de de 1,36 dolar olarak gerçekleşmişti.
KG İHRACAT KIYMETİ 20 BÖLÜMDE ARTTI, 6’SINDA DÜŞTÜ
2023 ihracat bilgilerine nazaran ihracata husus 26 kesimden 20’sinin kg başına ihracat pahasında artış yaşanırken 6’sında ise düşüş görüldü. En yüksek oranlı artış zeytin ve zeytinyağı bölümünde yaşandı. Kelam konusu dalda kg başına ihracat pahası yüzde 52,99 artışla 2,4 dolardan 3,73 dolara çıktı. Onu yüzde 27,12’lik artış oranı ile yaş meyve zerzevat, yüzde 20’lik artış ile makine ve yüzde 17,74’lük artış oranı ile de fındık ve fındık mamulleri kategorisi izledi. 2023’te fındık ve fındık mamullerinin kg başına ihracat bedeli 6,57 dolar olarak gerçekleşti. Kelam konusu kıymet geçen yıla nazaran artışı işaret etse de 2015’teki 11,77 doların hayli gerisinde kaldı.
DERİ KESİMİNİ KÜRK SIRTLADI
11,35 dolar ile kg başına ihracatta en yüksek 4. bedele sahip olan deri dalında alt kategorilere bakıldığında kürk kategorisinin değerli bir ihracat kıymetine sahip olduğu görülüyor. Kelam konusu kategoride geçen yıl kg başına ihracat kıymeti 135 dolara yükseldi ve deri kesiminin de en yüksek ihracat pahasına sahip 4. bölüm olmasında kıymetli bir rol oynadı.
patronlardunyasi.com
