Ukrayna Savaşı sonrası Türkiye ile Rusya ortasında artan ticarette tahsilat sıkıntıları büyüyor. Rusya’dan gelen para transferlerinde aralık ayında başlayan sorunlar, ocakta artarak devam ederken, birçok firmanın ödemesi bankalardan ya geri dönüyor ya da ret yiyor. İhracatta önemli aksamalara yol açan sıkıntıyla ilgili firmalar ise kaygılı bekleyişte.

RUSYA’DAN PARA TRANSFERLERİ DURMA NOKTASINA GELDİ

Batı’nın yaptırımlarına karşın Türkiye ile Rusya’nın artan dış ticaretine, para transferlerinde yaşanan mahzurlar darbe vurmaya başladı. Edinilen bilgiye nazaran, ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın ziyaretinden sonra ihracatçıların Rusya’dan gelen TL ve ruble ödemelerini alamadıkları, transferlerin kimi bankalardan direkt geri gönderildiği, kimi bankaların ise ‘yasaklı ürün’ diyerek daha evvel kabul ettiği süreçleri reddetmeye başladığı öğrenildi.

Ekonomim’den Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran, 1 Ocak prestijiyle para transferlerinin neredeyse durma noktasına geldiğini belirtirken, bu durumun ihracatı sekteye uğratmaya başladığını, ticaretin devamı için hemen tahlil beklendiğini lisana getirdi.

9,4 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT

2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası ABD ve AB, Rusya’ya yönelik yaptırımlarını sertleştirirken, Türkiye ile Rusya ortasında ticaret artarak sürüyor. Geçen yılın tamamında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı yüzde 23,2 artarak, 2022’deki 7 milyar 647 milyon dolar düzeyinden, 9 milyar 423 milyon dolara çıktı. Bu ülkeye en fazla ihracat yapan 5 kesim de sırasıyla kimya, makine, otomotiv, yaş meyve zerzevat ve elektronik oldu. Batı, iki ülke ortasında artan ticari ilgilerden ötürü rahatsız olsa da, bilhassa Türkiye’nin tahıl koridorundaki rolü nedeniyle yansısını ‘ılımlı’ biçimde lisana getiriyordu. Fakat süreçte gelinen noktada Rusya’dan para transferlerinin son devirde giderek zorlaştığı ve durma noktasına geldiği öğrenildi.

Özellikle ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken’ın son Ankara ziyaretinde de hususun gündeme geldiği ve akabinde birçok bankanın Rusya’dan transferleri geri gönderdiği gelen bilgiler ortasında. Çünkü Blinken’ın 6 Ocak’taki Ankara temaslarının akabinde, Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “Bakan Blinken, İsveç’in NATO’ya iştirakinin onaylanması için son adımların tamamlanmasının ve yaptırımlar ile ihracat denetiminden kaçınma hususlarının ele alınmasının değerini vurguladı” tabirlerine yer verilmişti.

TAHSİLAT TELAŞI ARTIYOR

Otomotiv kesiminde ihracatçıların yılbaşından bu yana transferlerini alamadıkları öğrenilirken, yapılamayan tahsilatlar nedeniyle ihracatın durma noktasına geldiği sav ediliyor. Yanı sıra, ayakkabı dalında Türkiye’den en fazla alım yapan Rus firmaya çalışan Türk üreticilerin, bu ay içinde Rus müşterilerinde gelen hiçbir ödemeyi alamadıkları öğrenildi. Hususla ilgili ulaştığımız üst seviye bir dal temsilcisi, tahsilat yapamayan üreticilerin ihracat gerçekleştiremediğini, bu nedenle Rus firmanın alımlarını Çin’e kaydırdığını tabir etti. Kimya bölümünde faaliyette bulunan bir bölüm temsilcisi de ocak ayında Rusya’dan ödeme alabilen firmalar bulunduğunu, fakat geçmişe nazaran çok fazla zorluk çıkarıldığına işaret etti. Bilindiği üzere, en büyük müşterisi Ruslar olan dokumacılık merkezi Laleli’de de ıstırap büyük. Konuşma fırsatı bulduğumuz bir kesim temsilcisi, 1 Ocak’tan bu yana Rusya’dan ödeme alamadıklarını, gelişmeleri tedirginlikle izlediklerini söyledi. Yanı sıra Rusya’ya taşıma yapan yerli armatörler de para transferinin son periyotta giderek zorlaştığını lisana getirdi.

BAKANLIK ÇALIŞMA BAŞLATTI

Son periyotta yaşanan para transferi sıkıntılarının AB’nin son yaptırım listesinde kapsamın genişletilmesinden, Türkiye’deki ihracatçı firma yaptırım kapsamında olmayan malları satsa da alıcının yaptırım listesine alınmış olmasından ve Türk bankalarının bilançolarında ruble ile süreçlere ya da Rusya’dan para transferine aracılık yaptığının görünmesini istememesinden de kaynaklanabileceği belirtiliyor. Mevzuyla ilgili olarak Ticaret Bakanlığı’nın bir çalışma başlattığı, tahsilat yapamayan firmaların taleplerini toplamaya başladığı öğrenildi.

RUS FİRMALARIN DA TÜRKİYE’DE İŞLERİ ZORLAŞMAYA BAŞLADI

Bilindiği üzere, Rusya ile gelişen ilgilerde yalnızca dış ticaret gelişmemiş, yanı sıra Rusların Türkiye’de kurdukları şirket sayılarında da değerli ölçüde artışlar yaşanmıştı. Bu artış trendi 2023’te son buldu. Geçen yılın ocak-kasım devrin kurulan Rus sermayeli şirket sayısı 2022’nin birebir periyoduna nazaran yüzde 42,8 azalarak 690’a indi. Rus iş insanlarının bu noktada birtakım zorluklar yaşamaya başladığı belirtiliyor. Mevzuyla ilgili Rus Kommersant gazetesinin haberine nazaran, evvelki yıl nispeten kolay iş kurulan Türkiye, yaptırım rejiminin sertleşmesiyle birlikte daha güçlü bir pazara dönüştü. Çünkü AB’nin 11’inci yaptırım paketiyle birlikte durumun değişirken, sahibi ya da genel yöneticisi Rus vatandaşı olan şirketlerin bankada hesap açtırmasının ve Türkiye’den öbür ülkelere para transferi yapmasının eskiye nazaran çok daha güç olduğu, hatta birtakım durumlarda imkânsız hale geldiği haberde yer verilen bilgiler ortasında.

GRİ LİSTE SAVI

Rusya’dan para transferlerinin zora girmesinin bu ülkeyle ticareti yavaşlatması kaçınılmazken, bu mevzuda en çarpıcı argüman Türkiye’nin gri listeden çıkmak ismine bu istikamette hareket ettiği formunda. Çünkü Mali Aksiyon Vazife Gücü (FATF ) Gri Listesi’nde yer alan Türkiye, şubat ayında FATF’nin genel heyeti öncesi tam ahenk için birtakım adımlar attığı biliniyor. Hatta Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kasım ayında yaptığı açıklamada, gri listeden çıkış için yalnızca kripto para alanında bir düzenleme yapılması gerektiğini söylemişti.

Söz konusu düzenleme ‘kripto paralarla ilgili’ olarak nitelense de gerçekte bilhassa kara para aklama ve başta terör örgütleri olmak üzere hata örgütlerinin finansman hareketlerinin kısıtlanması ile bu tiplerden suça karışmış bireylerin mal varlıklarına el konulmasını kolaylaştırıcı düzenlemeleri içeriyor.

BANKALAR TARAFINDAN ‘BİLGİMİZ YOK’ YANITI

İddialar, iştirak bankaları tarafında kasvetin arttığı istikametinde. Yanı sıra birçok özel bankanın geçmişte transfer süreci gerçekleştirirken, şimdilerde ihracat bedelleri için fatura talep ettiği, beyan edilen mallarının büyük kısmının ‘yasaklı ürün’ olduğunu ileri sürüp süreç yapmadığı öne sürülüyor. Transferleri geri dönen firmalar, bankalardan net bir bilgi alamadıklarından şikâyet ederken, Rusya ile ticaretin nasıl devam edeceğine ait bir netlik bekliyor. Öte yandan, bahisle ilgili ulaştığımız bankacılık kesimi kuruluşları verdikleri bilgide uygulamaya ait bilgilerinin olmadığını söyledi.

patronlardunyasi.com