Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) ve Yeditepe Üniversitesi akademisyenlerinin oluşturduğu “Dataritim Bilgi Araştırmaları Grubu”nun, 9 yıl boyunca izlediği İstanbul trafiğine ait hazırladığı rapora nazaran megakentte yaşayanların yaklaşık 3,5 yılı trafikte bekleyerek geçiyor.
Anadolu Ajansının İstanbullunun trafik sıkıntısına ait hazırladığı “İstanbul’un Ulaşım Sorunu” başlıklı belge haberinin bu kısmında, megakentte yaşayanların “ömründen çalan” trafik yoğunluğuna ait araştırmanın sonuçları anlatıldı.
9 YIL BOYUNCA TAHLİL EDEREK RAPORLANDI
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) ve Yeditepe Üniversitesinden akademisyenler, İstanbul trafiğini 9 yıl boyunca tahlil ederek raporladı.
“İstanbul Trafik Otoritmi” başlıklı raporda, kent trafiği hakkında çarpıcı sonuçlar ortaya çıkarken, kentte 5 bin 84 kilometrelik yol ağındaki trafik akışları, GPS bazlı uydu datalarıyla sabah, öğlen ve akşam takip edildi.
Rapora nazaran, hafta içinde ana arterlerde sürüş suratı saatte ortalama 32,5 kilometre, trafiğin tepe yaptığı akşam saatlerinde ise sürüş suratı ortalama 21 kilometre/saat olarak ölçüldü.
İstanbulluların günlük hayatlarının ortalama yüzde 5,5’i, yani yaklaşık 80 dakikası ulaşımda harcanırken, kentte 15 kilometre gidiş 15 kilometre geliş için harcanan bu vakit, sabah saatleri için 30, akşam saatleri için ise 50 dakika olarak kaydedildi.
Yoğunluğun en az olduğu saatlerde ise birebir seyahatin toplam 36 dakika sürdüğü, sıkışıklığa bağlı olarak fazladan harcanan vakit, toplam seyahat müddetinin yaklaşık yüzde 56’sını oluşturdu.
Trafik yoğunluğunun tepe yaptığı saatlerde ise bu oran yüzde 64’e çıktı ve trafikte geçen her 100 dakikanın 64 dakikası trafik sıkışıklığında kaybedildi.
1 GÜNLÜK MESAİ SAATİ TRAFİKTE GEÇİYOR
“İstanbul Trafik Otoritmi” raporuna nazaran, hafta sonları, tatiller, kısıtlamalar üzere özel günler çıkarıldığında yılın yaklaşık 250 gününün neredeyse benzeri halde geçtiği ortaya çıktı.
Son 5 yılın datalarına nazaran ise akşam trafiği yılda yaklaşık 85 gün neredeyse durma noktasına geldi. Hafif trafiğin, hafif ağır ve akıcı geçtiği gün sayısı ise 17 oldu.
Sadece hafta içi günlerde, gidiş-geliş olmak üzere, günde en az 2 defa trafiğe katılan 15-64 yaş ortası bir İstanbullunun, haftanın neredeyse bir mesai gününe denk gelen 7 saatini trafikte geçirdiği, bunun yaklaşık 4,5 saatinin de sıkışıklıktan dolayı boşa geçen vakit olduğu belirlendi.
Raporda, İstanbul’da ortalama ömür mühletinin 81 yıl olarak hesaplandığı belirtilerek, “Ömrün yaklaşık 3,5 yılı trafikte geçerken, sıkışıklığa bağlı boşa geçen vakit 2,5 yıl düzeyine gerçek yaklaşıyor.” değerlendirmesi yapıldı.
Grubun Kurucusu BAU Büyük Bilgi Analitiği Programı Öğretim Üyesi Dr. Serkan Gürsoy, “İstanbul Trafik Otoritmi” raporundan elde edilen analitik datalar ışığında, kentteki trafik sorunun yol açtığı kayıplara yönelik AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Trafikte sıkışıp kalmakla, asansörde sıkışıp kalmak ortasında çok fazla benzerlik bulunduğunu belirten Gürsoy, her iki durumun da “mahsur kalmak” manasına geldiğini, trafikte her gün milyonlarca kişinin mahsur kaldığını söyledi.
Gürsoy, ortaya çıkan kayıpların sırf vakit kaybından ibaret olmadığını, güç, sıhhat, iktisat, ömür kalitesi açısından da önemli kayıplar verildiğini, bu kayıpların da kentin gelişimini olumsuz etkilediğini belirtti.
Sundukları fırsatların yanı sıra kentlerin, birtakım zorluklara ve karmaşıklıklara da neden olduğunu tabir eden Gürsoy, şöyle konuştu:
“İstanbul sakinlerinin ve ziyaretçilerinin ömürleriyle direkt ilgili olan ve geniş bir yelpazeye yayılan bu zorluklar ve karmaşıklıklar ortasında trafik sorunu, sarsıntıyla ilgili kahırlar ve ekonomik sıkıntıların akabinde 3. sırada yer alan en büyük kent sıkıntısıdır. Trafikteki yoğunluk yüzünden hareketlilik kabiliyetinde düşüşler yaşanıyor. Bu yoğunluk iş, okul, hastane, yeşil alan üzere kent imkanlarına erişimde zorluklar ve maliyet artışları üretiyor, eşitsizlikler doğuruyor.”
“TRAFİK, KENTİN ÖMÜR KALİTESİNİ TOPYEKÜN DÜŞÜREBİLİR”
Serkan Gürsoy, trafiğin bu imkanlara erişimi kimin için nasıl değiştirdiğini, Türkiye’deki tüm kentler için 428 farklı imkan kategorisinde araştırmaya ve ölçmeye devam ettiklerini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şehirlerin sunduğu imkanlara herkesin kolaylıkla erişebilmesi konfor, vakit ve ekonomik maliyetler açısından herkes için eşitlik sunabilmesi çok değerlidir. Trafik, kentte yaşayanların ömürleri boyunca yapabileceklerini sonlandırabilir yahut çeşitlendirebilir. Daha berbatı trafik, hayatı kimisi için sonlandırırken, kimisi için genişletebilir. Kişisel gelişimde haksızlıklara, toplumsal gelişimde bozukluklara yol açabilir. Kentin hayat kalitesini topyekün düşürebilir.”
Trafik problemiyle baş etmenin zahmetli bir iş olduğunu vurgulayan Gürsoy, “Sorunların hakikat anlaşılması ve netleştirilmesi, tahlil tekliflerinin başarısı için koşuldur. Dataritim Bilgi Araştırmaları Kümesi olarak akıllı teknolojiler kullanarak bu problemlerin ortaya çıkarılmasına, ölçümlerin sıklaştırılmasına, maliyetlerin düşürülmesine katkı sunmaya çalışıyoruz. Zira biliyoruz ki ölçemezseniz, yönetemezsiniz.” diye konuştu.
Otobüsle gideceği yere en az 2,5-3 saatte gittiğini belirten Rahmi Ertekin, “Ancak metro kullanırsam 40-45 dakikada konuttan işe işten konuta gidip gelebiliyorum. Çoklukla de metroyu kullanıyorum.” dedi. Ertekin, trafiğin en ağır olduğu akşam ve sabah saatlerinde ise bazen metroya binmekte de zorluk yaşadığını lisana getirdi.
Toplu taşımada günde 2-3 saatinin trafikte geçtiğini belirten Mehmet Güldan ise “Ancak araç trafiğinde son 6 yıldır, İstanbul trafiği önemli manada artık kaldırmıyor. Bir noktadan başka noktaya 20 dakikada gideceğiniz yer 2 saate çıkmaya başladı.” dedi.
Güldan, trafiğin tahliline ait tek-çift plaka sisteminin getirilmesi, metrobüsün yer altına alınarak metro sistemine dahil edilmesi üzere tekliflerde bulundu.
Ümraniye’den 2 günde 1 Beylikdüzü’ne giden Eren Tonbaş da “1,5 saatimi yolda harcayan bir beşerim ve metrobüslerin birden fazla arıza yapıyor. Bazen 2 bazen 3 aktarmaya kadar çıkıyor. Ben her gün bu vakti harcamak zorunda değilim.” dedi.
