Yükseköğretim Konseyinin raporu, üniversiteleri, “eğitim ve öğretim”, “araştırma-geliştirme, “proje ve yayın”, “uluslararasılaşma”, “sürdürülebilirlik” ile “topluma hizmet ve toplumsal sorumluluk”
74 farklı gösterge temel alındı
YÖKSİS İzleme Kriteri Modülü üzerinden alınan datalara nazaran yapılan kıymetlendirme için bu yıl yeni eklenen yahut çıkarılanlarla birlikte 74 farklı gösterge temel alınırken, bilhassa eğitim-öğretim kategorisinde üniversitelerde dikkate kıymet artışlar tespit edildi.
Bu yıl birinci kere göstergeler ortasına dahil edilen ve mezunların niteliğiyle dalın beklentilerine karşılık vermesi açısından kıymet atfedilen “iş dünyasının mezunların yeterliliklerine ait memnuniyet oranı” ölçüldü. Patronların mezunlardan memnuniyet oranı yüzde 78 çıktı.
İlk defa yapılan bir öbür kıymetlendirme ise istihdamla ilgili oldu. Üniversite mezunlarının “yurt içinde birinci işe başlama süreleri” ile ilgili datalar, mezunların ortalama 6,4 ayda işe başladıklarını gösterdi.
Öğrencilerin toplumsal sorumluluk projeleri
Öğrencilerin toplumsal omurdaki hassaslıklarını ve dayanışmalarını artırmak emeliyle üniversitelerde yürütülen toplumsal sorumluluk projeleri arttı. Öğrencilerin katıldığı toplumsal sorumluluk projeleri 2022’de 14 bin 204 olarak belirlenirken, oran olarak yüzde 74,6’dan yüzde 83’e yükseldi.
Üniversite öğrencilerinin mezuniyet sonrası istihdam edilebilirliklerini artırmak hedefiyle geçen yıl 132 üniversitede öğrenciler tarafından 7 bin 900 endüstriyel-sektörel proje yürütüldü. Bu projeler öğrencilerin yalnızca ders değil, kesimle işbirliği yaparak mesleklerini geliştirme yolunda ilerlediklerini gösteriyor.
Ayrıca teknoloji alanında katkı sağlamak üzere 29 bin 342 öğrenci, TEKNOKENT yahut Teknoloji Transfer Ofisi projelerinde yer aldı ve bu projelere katılan öğrenci sayısı ortalaması 222’den 264’e yükseldi.
Öğrenci-sektör etkileşimi ve projelere iştirakteki artış, öğrencilerin yalnızca ders başarılarına değil kendilerini mesleksel manada geliştirmeye odaklandığını yansıtması açısından kıymetli kabul ediliyor.
Doktora öğrencilerinin sayısı yükseldi
Bu yıl öğrencilerin daha donanımlı mezun olmalarına imkan sağlayan çift ana kol ve yan kol yapan öğrenci oranı da değerlendirmeye alındı. Bu yeni göstergeye nazaran en az bir öğrencisi bu programlara kayıtlı üniversite sayısı 177.
Akademik sürdürülebilirlik açısından ehemmiyet taşıyan ve yükseköğretim sisteminin kıymetli gayelerinden olan doktora öğrencisi sayısı 2021’de 8 bin 815 iken, 2022’de 11 bin 290’a yükseldi.
Öğrencilerin araştırma geliştirme süreçlerine hangi oranda dahil olduklarını ortaya koymayı amaçlayan TEKNOFEST, TÜBİTAK, TÜBA üzere tertip ve kurumlar tarafından düzenlenen müsabakalara iştirak da bu yıl birinci defa değerlendirildi.
Buna nazaran, 153 üniversiteden 16 bin 809 öğrenci, yarışlarda hünerlerini sergiledi.
Bilimsel yayınlar her yıl istikrarlı artıyor
Öğretim elemanlarının bilimsel üretimlerini ve bilimsel araştırmalara katılma uğraşlarını gösteren endeksler de tahlil edilirken, endeksli mecmua ve kitaplardaki yayınların her yıl istikrarlı arttığı gözlendi.
Ulusal hakemli mecmualarda yayımlanmış yayın sayısı ortalaması üniversite başına geçen yıl 199 iken bu yıl 246’ya çıktı.
Bu yıl getirilen “endeksli mecmua ve kitaplarda ulusal işbirliği ile yayımlanmış yayın oranı” göstergesi, yüzde 52,9 oldu. Bu data yayınların bölüm yahut öteki kurumlarla işbirliği oranını yansıtıyor.
En yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf alan yayın sayısı ortalaması 154’ten 182’ye yükselirken, en yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf alan yayın sayısının çoğalması, Türk üniversitelerinin dünya çapındaki tesirinin arttığını gösteriyor.
Üniversiteler, 2021’de 2 bin 113 patent, yararlı model yahut tasarım başvurusu yaparken, 2022’de bu sayı 2 bin 415’e çıktı ve 826 patent, 231 yararlı model yahut tasarım başvurusu olumlu sonuçlandı.
Uluslararası öğrenciler ve değişim programları
Üniversitelerin memleketler arası seviyedeki etkileşim ve işbirliklerinin değerlendirildiği “uluslararasılaşma” kategorisinde de datalar, sağlanan gelişmeyi ortaya koydu.
Uluslararası öğrenci sayısı 2021’de 223 bin 978 iken, 2022’de 260 bin 316’ya çıktı. 169 üniversitede 1434 memleketler arası doktoralı öğretim elemanı vazife yapıyor. Memleketler arası değişim programları kapsamında 97 üniversiteye 1245 öğretim elemanı gelirken, 127 üniversiteden 2 bin 294 Türk öğretim elemanı yurt dışındaki üniversiteleri ziyaret etti.
Uluslararası değişim programları kapsamında gelen öğrenci sayısı 2021’de 3 bin 99 iken 2022’de 6 bin 397’ye, bu kapsamda gönderilen Türk öğrenci sayısı da 12 bin 429’dan 16 bin 984’e yükseldi.
Sürdürülebilirlik, doğal kaynakları şuurlu kullanmak
Yükseköğretim Heyetinin bu yıl birinci kere yaptığı değerlendirmelerden bir oburu de üniversitelerin doğal kaynakları şuurlu kullanıp kullanmadıklarını ortaya koyan “sürdürülebilirlik” kategorisi oldu.
Üniversiteler, güç kaynaklarının verimliliği, karbon ayak izi ve su tüketimi üzere tabiatla uyumlu faaliyetleri istikametinden de tahlil edildi.
Enerji verimliliğini artırmak için 79 üniversitede 1,85 milyar lira, su tasarrufu için ise 53 üniversitede 47,6 milyon liralık yatırım yapıldığı saptandı.
Bu kategorideki değerlendirmeyle Türk üniversitelerinin milletlerarası sıralamalarda yer almalarına katkı hedefleniyor.
“Sürecin üniversiteler tarafından dikkatle takip edilmesinden memnuniyet duyuyoruz”
YÖK Lideri Erol Özvar, raporun sunuş kısmındaki yazısında, çalışma ile ülkenin özgün şartlarını gözeterek belirlenen standartlara nazaran üniversitelerin güçlü ve zayıf istikametlerini ortaya koymanın amaçlandığını tabir etti.
Temel maksatlarının hiyerarşik bir kıymetlendirme yapmak yerine üniversitelerin gelişmeye açık taraflarını belirlemek ve desteklemek olduğunu anlatan Özvar,
Yükseköğretim kurumlarımızın, belirlenen göstergelere dayalı olarak izleme ve kıymetlendirme üniteleri aracılığıyla itinalı çalışmalar yürüttüklerini gözlemliyoruz. Bu gayretlerin, kurumların dataya dayalı karar verme süreçlerine değerli katkı sağlayacağına inanıyoruz ve bu sürecin üniversiteler tarafından dikkatle takip edilmesinden memnuniyet duyuyoruz.
ifadelerini kullandı.
Özvar, raporda, üniversitelerin birbirleri ile kıyaslanması yerine, Türkiye Yükseköğretim Sistemine katkısı ve üniversitenin kendi geçmiş bilgilerine nazaran gelişiminin tespitinin önemsendiğini belirterek, zelzele bölgesindeki üniversitelere, içinde bulundukları şartlar nedeniyle hassasiyetle yaklaşıldığını aktardı.
“Dijitalleşme ve büyük bilgi projesinde kıymetli uzaklık kaydediyoruz”
Erol Özvar, ayrıyeten üniversitelerin dijitalleşme konusunda geldiği kademe bakımından şu değerlendirmeyi yaptı:
Değerlendirme raporu ile ortaya çıkan ilgi cazip sonuçlardan biri de birkaç yıldır bütün üniversitelerimizde başlattığımız dijitalleşme ve büyük bilgi projesinde kayda bedel aralık kaydediyor olmamızdır. Artık üniversitelerimiz kendi datalarına sahip çıkmaya başladı. Bu gelişme yapay zeka alanında yapmayı planladığımız projelerin altyapısını teşkil edecektir. Kısa vakit içerisinde üniversitelerimizin Yükseköğretim Şurası ile birlikte bu vizyonu benimsemeleri ve hayata geçirmeleri takdire şayandır.
Rapora, adresinden erişilebiliyor.
