Tabii ki zeki insanların beğenilen bir oyunu lakin ben Kıyamet Saati denen olgudan pek hazzetmem. Neyin ne oluğunu en az bilenimiz bile dünyada her şeyin yolunda gitmediğinden haberdar esasen. Ferdî olarak kendi kıyametimizi yaşadığımız çok an var. O nedenle dünyanın sonuna şu kadar vakit kaldı denmesinden hazzetmiyorum. Aslında bu Kıyamet Saati, Bulletin of the Atomic Scientists bünyesindeki bir komite tarafından yapılan sembolik bir hesaplama. Bu komite birinci atom bombalarının atılmasından kısa bir mühlet sonra başlayan bir hipotez oyununa kendilerini kaptırarak bu saati saati başlattılar, bilindiği üzere. Can sıkıcı oluyor vakit zaman.
Ama öte yandan uyarıcı bir tarafı da var. Uzmanlar Kıyamet Saati‘ni gece yarısına yaklaştırarak yahut uzaklaştırarak insanlığın kendi kıyametine ne kadar yakın olduğunu hesaplamış oluyorlar. Saat gece yarısına ne kadar yakınsa, dünyanın sonuna o kadar az vakit var demektir bu. Geçen yıl telaşlanacak bir durum olmamış, bir evvelki yıl olduğu üzere gece yarısına 90 saniyede durdurulmuş saat. Bu kıyamete bir dakikadan biraz daha fazla vakit kaldığı manasına geliyor.
Ancak buna karşın 2023, saatin 1947’de faaliyete geçmesinden bu yana kaydedilen en telaş verici yıl olmuş . Bunun bu türlü olduğunu biz zati biliyorduk, Kıyamet Saati söylemese bile. Kıyametin büyük kısmı içimizde oldu, binlerce insan kaybettik, yanıbaşımızda olan küçük kıyametlerle karşılaştık. Felaketler yılıydı geçtiğimiz yıl.
Şu anda Gazze’de soykırıma dönüşen bir felaket yaşanıyorken, onca tehdidin varlığı sözkonusuyken neden 90 saniyede durdurdular saati? Zira hakikaten endişelenmek için çok nedenimiz var. Yapay zekanın yükselişi önemli bir tehlike öncelikle. Nükleer silahların yayılması tehlikesi her vakit var. Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaş, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü vahşet, biyolojik tehditler, iklim krizi, bunların başta gelenleri.
Belki de bu yüzden ortalarında Nobel Mükafatı sahibi olanların da bulunduğu Bulletin of the Atomic Scientists uzmanları ”Saatin gece yarısına 90 saniye kala sıfırlanması dünyanın istikrarlı olduğunun bir göstergesi değildir. Tam bilakis. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin, toplumların hemen harekete geçmesi gerekiyor” diyere uyarıyorlar hepimizi. Kaygı uyandırıcı haberler verdiği için hazzetmem diyorum ancak onlarında asıl emelleri “toplumları endişelendirmek” aslında. Gelecek tehliklere karşı uyarırken endişenememizi de istiyorlar haliyle.
Nelere atlatmışız neler? 2018’de örneğin saat 11:58’i gösterdiğinde saat gece yarısına çok yaklaşmış. Bu ikinci defa oluyormuş meğerse. Birincisi 1953’te yaşanmış. Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği termonükleer bombalarla silahlanma yarışının ortasındayken tekrar çok yaklaşmış saat gece yarısına. 2018’den bu yana da oldukça tehlikeli vakitler yaşanmış. Ocak 2020’de Kıyamet Saati gece yarısına 100 saniye kalaya ayarlanmış öğreğin. Akabinde koronavirüs salgını patlak vermisti zira (saat kımıldamadı doğal pandemide), daha sonra Avrupa’da bir savaş yaşandı, saat 2023’te gece yarısına 90 saniyeye ayarlandı bu nedenle.
Kıyamet saati faaliyete geçtiği 1947’de, gece yarısına yedi dakika kala olarak belirlenmişti. Demek ki, büyük bir savaşın akabinde sakinleşmiş bir dünyayla karşılaşılmış. Dünyamız çalkantılı, bu yüzden o vakitten bu yana 25 defa yer değiştirmiş saatin akrep ile yelkovanı.
Stanley Kubrick’in Dr. Strangelove ya da How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb sinemalarında Kıyamet Saati’ne yer verilmiştir. O nedenle popülerleşmiştir gitgide. Elbette saatin antikomünist bir tarafı da var. En optimist vakit işareti olarak 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılması ile Berlin Duvarı’nın yıkılması gösteriliyor.
1991 yılında akrep ile yelkovan, bir evvelki yıla nazaran yedi dakika daha erken, gece yarısına 17 dakika kala ayarlanmıştı. O vakitten bu yana, 2009 ile 2010 yılları hariç, saatler kıyamete yaklaşmaya devam etti deniyor.
Sovyetler’in yıkılmasından sonraki dünyanın çok daha fecî, halklar için daha da tehlikeli olduğunu öğrenmişlerdir artık. Yoksa dünyanın sonuna 90 saniyelik bir vakit belirler miydiler?
Neyse.
İyi saatte olsunlar.
Ne denir diğer?
