Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin kurucusu, Geomatik Mühendisliği’nden Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Malatya’da 25 Ocak’ta meydana gelen sarsıntının akabinde radar uydu datalarını ve geliştirdikleri sarsıntı tehlike yazılımını kullanarak bölgede inceleme yaptığını söyledi.
Geçen sene 6 Şubat’ta 11 kenti etkileyen sarsıntılarda ana fay kolunun kırıldığını belirten Prof. Dr. Kutoğlu, “Malatya’da tekrar 5 büyüklüğünde bir sarsıntı oldu. Tekrar 8 Ocak’ta birebir sınır üzerinde 4.3 büyüklüğünde bir sarsıntı olmuştu. Uydu datalarından elde edilen yer yüzeyi hareketleri haritasına baktığımız vakit bu ay içerisinde meydana gelen 2 sarsıntının, ana kolun yanındaki bir yan kol üzerinde meydana geldiğini görüyoruz. Haritadaki renk farklılaşmasına baktığımız vakit tıpkı çizgi üzerinde kaldığını görüyoruz. Bu yeni bir çizgi, mevcut fay haritalarında gözükmüyor. Fakat yer hareketlerine baktığımız vakit burada bir fay mevcut olduğunu görüyoruz. Aslında tarihi kayıtlara baktığımız vakit da bu bölgede 1893 yılında bir büyük sarsıntının meydana geldiğini görüyoruz. Münasebetiyle bu yan kolun da tekrar 1893 yılındakine emsal büyük bir zelzele üretme potansiyeli kelam konusu. Fay 30 ile 40 kilometre üzerinde bir uzunluğa sahip. Bunun da 6,5’tan büyük 7’ye varan bir sarsıntı üretme potansiyeli kelam konusu” dedi.
‘BİZİ EN ÇOK ENDİŞELENDİREN MALATYA İÇİNDEN GEÇEN FAY’
Deprem olan fayın mevcut haritalarda bulunmadığını tabir eden Prof. Dr. Kutoğlu, “Radar datalarından baktığımız vakit burada bir fay çizgiselliği oluşturduğunu görüyoruz. 6 Şubat sarsıntısından sonra bölgede önemli bir hareketlilik yaşanıyor. Münasebetiyle bu zelzelelerde güçlerini diğer faylara aktarmış olmaları da kelam konusu. Bu manada tarihi sarsıntılara baktığımızda bunlardan bir gerginlik haritası çıkarttığımızda en gergin fayların ve büyük sarsıntı oluşturmaya en yakın fayların, Çardak fayından kuzeye gerçek, Malatya üzerinden geçen fay olduğunu görüyoruz. Erzurum’un üzerinde, Kuzey Anadolu Fayı’nın üzerinde, ondan farklı bir fay var. Bu fayın da gergin olduğunu görüyoruz. Yeniden Adana içerisinde de kimi fayların tarihi sarsıntılara baktığımız vakit hayli fazla güç biriktirmiş olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
Gerginlik haritasında en çok Malatya üzerinden geçen faydan telaşlı olduğunu belirten Prof. Dr. Kutoğlu, “Tarihsel süreçte burada rastgele bir büyük sarsıntı görünmemesi değişik. Zelzele görülmemesi olmadığı manasına gelmiyor. Zira kayda geçtiği kadarını biliyoruz. Bölgede fay hareketliliği var. Şimdi yazılı tarihe geçmemiş bir sarsıntı olmuş olması kelam konusu. Lakin 6 Şubat’tan sonra bizi en çok endişelendiren Malatya içinden geçen fay” dedi.
ERZURUM, ADANA, MALATYA VE ÇORUM-AMASYA İÇİN UYARI
Orta ve Doğu Anadolu’da 4 noktaya dikkat çekip, Adana’da 1164 yılında sarsıntı meydana gelen bir fay olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kutoğlu, “Bu yarar 1164 yılından beri güç birikiyor. Hasebiyle gerginliğin üst seviyede olduğunu görüyoruz. Kuzeye çıktığımızda, Erzurum’da 1268 yılında meydana gelmiş 6.6 büyüklüğünde bir sarsıntı var. Bu fay sınırının da bölgede en gergin faylardan biri olduğunu görüyoruz. Yedisu Fayı olarak bilinen fayın da 1800’lü yıllardaki sarsıntı münasebetiyle öbür faylara nazaran daha gergin olduğunu biliyoruz. Amasya-Çorum üzerinden geçen bir fay sınırı var. Burada da geçen ay 4.3 büyüklüğünde bir zelzele olmuştu. Burada 1598 yılında 6.6 büyüklüğünde bir zelzele olduğunu görüyoruz. Yeniden haritada gerginliğin Çorum’dan çok Amasya tarafında daha fazla olduğunu görüyoruz. Amasya tarafı daha gergin ve 1598 yılından beri bir sarsıntı üretmemiş. Bölge prestijiyle baktığımızda Erzurum-Erzincan, Adana, Malatya ve Amasya-Çorum tarafları öteki bölgelere nazaran yakın tehlike altında gözüküyor” diye konuştu.
