BBC’de yer alan habere nazaran, yüksek fiyatlı içecekler lüks su olarak isimlendiriliyor ve volkanik kayalar, eriyen dağ buzulları yahut sisten toplanan damlacıklardan elde ediliyor. Hatta kimi markalar suları bulutlardan topluyor.
Her lüks su, elde edildiği yerlere nazaran farklı özelliklere sahip oluyor. Sıradan şişelenmiş sulara nazaran bir başka farkları da büsbütün işlenmemiş olmaları. Bugün dünyada yüzlerce lüks su markası ve onlar hakkında tavsiye alabileceğiniz çok sayıda uzman var.
SUYUN TADI OLUR MU?
Tıpkı şarap tadımcıları üzere su tadımcıları da var. Onların işi farklı suları tadıp onların mineral, tat ve ağızda bıraktıkları hislerini sınıflandırmak.
Londra’da faaliyet gösteren su danışmanı ve tadım uzmanı Milin Patel, “Su sırf su değildir. Dünyadaki her su farklıdır ve tatları da değişiktir” diyor. Bu mevzuda kendini geliştirmek isteyenlere eğitim veriyor, çeşitli şişelenmiş ve musluk sularını tattırıyor.
BBC’nin sorularını yanıtlayan Patel maksadının insanları farklı sular ve bunların tatları konusunda eğitmek olduğunu, bilhassa de genç jenerasyona değer verdiğini söylüyor:
“Çocukluğumuzda okulda bizlere tabiattaki su istikrarını anlatırlardı. Hatırlayın: Buharlaşma, yoğuşma ve yağış.
“Ama burada atladıkları bir basamak vardı: Yağış sonrası tekrar mineralleşme.
“Yağmur toprağa düştükten sonra farklı kayalar ve topraklardan geçerek kalsiyum, magnezyum, potasyum üzere mineralleri emer. Suya mineral tadını veren de bu süreçtir.”
Lüks suların bir kısmı Hawaii, Norveç ve Tazmanya üzere yerlerden getiriliyor
Buzullar yahut bulutlardan alınan sular, toprakla temas etmediği için daha az çözünmüş unsur barındırıyor. Patel dünyanın farklı bölgelerinden getirilmiş su koleksiyonuna sahip. Bunlar musluk suyundan şişesi 318 dolara (9.500 TL) kadar uzanan geniş bir yelpazede yer alıyor.
Eğitimlerinde suları tattırdığı öğrencileri, her birinin özelliklerini tanımlamaya çalışıyor. Patel “Onlara suyun tatsız bir şey olmadığını göstermek istiyorum” diyor ve ekliyor:
“Suyu keşfetmeye başlayıp şuurlu bir formda içerseniz, farkına varacağınız tatlar sizi şaşırtabilir.
“Yumuşak, kremamsı, yakıcı, kadifemsi, acı ve hatta bazen ekşi… Ben buna aquatasteology (su tadımı bilimi) diyorum.
“Pek çok kişi bana ‘Ah bu tat bana çocukluğumu hatırlatıyor’, ‘gittiğim bir tatili hatırlatıyor’ yahut ‘dedemlerin konutunu hatırlatıyor’ üzere şeyler söylüyor.”
SU TADIM YARIŞMALARI
Fine Water Society (Kaliteli Su Topluluğu) her yıl Bhutan’dan Ekvador’a kadar dünyanın dört bir yanından su üreticilerini bir ortaya getirerek milletlerarası tadım yarışları düzenliyor.
Bu doruklara katılanların birçok, ücra bölgelerde üretim yapan aile şirketleri oluyor. BBC’nin sorularını yanıtlayan Kaliteli Su Topluluğu ve Kaliteli Su Akademisi’nin kurucularından Dr. Michael Mascha “Su tadım müsabakaları başlangıçta çok saçma bir fikir üzere görülüyordu” diyor ve ekliyor:
“Bu sürece 20 yıl evvel alkolü bıraktığımda başladım.
“Şarap hayatımdan çıkınca masaya baktım ve bugüne kadar hiç dikkat etmediğim bir şişe fark ettim: Su şişesi.
“O an, epikürcü (lüks düşkünü) merakımı şarap yerine suda kullanabilirim diye düşündüm.”
Ona nazaran lüks su, susuzluğu gidermenin ötesinde bir fonksiyona de sahip: İnsanların sıra dışı bir şeyi keşfetmesi, paylaşması ve ondan keyif almasını sağlıyor. Üstelik şarabın bilakis bunu çocuklarla da paylaşmak mümkün.
Dr. Mascha günümüzde, en çok da daha sıhhat bir hayat usulüne yönelen genç kuşakta görülen alkollü ve gazlı içeceklerden uzaklaşma eğilimi sonucunda lüks suya talebin arttığını söylüyor. Üstelik bu az bulunan, işlenmemiş suların sıra dışı kıssaları, şaraplarda olduğu üzere, pazarlamada kullanılarak onları daha cazibeli kılabiliyor.
SU VE YEMEK
İspanya ve ABD üzere birtakım ülkelerde restoranlar menülerinde yemeklerle suları eşleştirmeye başladı.
Dr. Mascha “ABD’de üç yıldızlı bir Michelin restoranının su menüsünü hazırlıyorum. Yemek ve ortama nazaran seçilmiş 12-15 ortası su olmasını planlıyoruz” diyor ve ekliyor:
“Örneğin balık istediğinizde yanında gelecek su, biftek istediğinizde gelecek sudan farklı olacak. Zira balığın tadıyla etkileşime girmemesi için mineral oranının düşük olması gerek.”
Dr. Mascha şarap mahzeni yerine “su tecrübesi odaları” bulunan üstün lüks emlak projeleri için de çalışıyor.
Lüks suyun dini nedenlerle alkol tüketmeyen topluluklarda, düğünlerde tercih edilir olduğunu, şampanyaya alternatif hoş bir armağan olarak da düşünüldüğünü aktarıyor. Öte yandan doğal ki bu trendi eleştirenler de var.
‘ETİK OLARAK YANLIŞ’
Dünya genelinde suya erişmekte zorlanan milyarlarca insan varken bu kadar temel bir muhtaçlığın üzerinden böylesine para kazanılması pek çok kişinin reaksiyonunu çekiyor.
Birleşmiş Milletler’e nazaran 2022’de 2,2 milyar insanın inançlı bir su kaynağına erişimi yoktu. Bunlardan 703 milyonu ise kolay bir su hizmetine bile erişemiyor. Kimileri da bunun bir dolandırıcılık olduğunu, olağan bir suyla lüks su ortasında fiyatı dışında bir fark olmadığını savunurken çevreciler de bu tıp şişelenmiş suların şişelerinin ekseriyetle çöplüklere gitmesi nedeniyle gezegene ziyan verdiğini belirtiyor.
Londra’daki Gresham College’dan Etraf Profesörü Carolyn Roberts, milyarlarca insanın pak suya erişimi yokken bir şişeye yüzlerce dolar para harcamanın etik olmadığını vurguluyor:
“Bu diğerleriyle yemeğe gittiğinizde paranızla hava atmak üzere. ‘Antarktika’dan yahut Hawaii’de bir yerden getirilmiş bu dayanılmaz şişedeki suyu ben ısmarlayacağım’ dediğinizde beşerler güzel hissedebilir.
“Fakat aslında bunun kimseye bir faydası yok. Bu yalnızca bir para sorunu.
“Daha da kıymetlisi, bu etrafa çok ziyan veren bir şey. Plastiklerin mikroplastiklere ufalanmasından, bu suların üretimi için gereken fosil yakıtlara yahut cam üzere çok ağır bir materyaldeki şişelerin binlerce kilometre uzağa taşınmasıyla ortaya çıkan karbon salımına kadar pek çok ziyanı var.
“Aslında bu yalnızca bir para sorunu değil, tıpkı vakitte etrafa ziyan vererek para kazanma sıkıntısı.”
Birleşmiş Milletler her gün 2 bin çöp kamyonunu dolduracak kadar plastik atığın okyanuslara, ırmaklara ve göllere karıştığını belirtiyor
Dr. Mascha ise lüks suyun yalnızca zenginler için üretilmediğini, şişesi 2 dolara da (yaklaşık 60 TL) bu çeşit sulardan olduğunu söyleyip, işlenmemiş suların işlenmiş sulardan farkına dikkat çekiyor:
“Sürdürülebilirlik açısından bakınca musluk suyu dururken plastik şişede su almak da yanlış. SUV aracınızla markete gidip plastik şişedeki suları alıp konutunuza getirip sonra da şişeyi atıyorsunuz. Bu büsbütün ziyan.”
Dr. Mascha, şişelenmiş sular yerine musluk suyu içmeyi tavsiye ediyor.
Öte yandan içilebilir musluk suyunun dünyanın büyük bir kısmı için erişilemez bir lüks olduğunu da kabul ediyor.
patronlardunyasi.com
