Bilim insanları, iklim değişikliğinin geçen kasımda yol açtığı Karadeniz bölgesini vuran Bettina Fırtınası’nın, şiddetli yağmur ve kar yağışı mümkünlüğünü iki katına çıkardığını tespit etti.
Uluslararası akademik işbirliği olarak öne çıkan World Weather Attribution’ın (WWA) modülü olan İngiltere, Hollanda, ABD, Almanya ve İsviçre’deki üniversite ve kurumlarda misyonlu 10 araştırmacı, Karadeniz etrafında Ukrayna, Rusya, Moldova, Romanya, Bulgaristan, Türkiye ve Gürcistan bölgelerini kapsayan bir alanda 3 günlük ortalama yağış ve azamî rüzgar suratını inceleyerek global ısınmanın tesiri altındaki iklim koşulları ile sanayi öncesi periyodun iklimini karşılaştırdı.
Doğu Avrupa’da 28 Kasım’da karaya çıkan Bettina Fırtınası, Moldova, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna’ya ağır kar yağışı, Kırım, Ukrayna’nın doğusu ve Türkiye’nin büyük kısmına ise şiddetli yağış getirdi.
Karadeniz’de suratı saatte 120 kilometreye varan kasırga şiddetinde rüzgarlar görülürken, fırtına sırasında birden fazla Ukrayna’da olmak üzere en az 23 kişi hayatını kaybetti, 2,5 milyondan fazla insanı etkileyen elektrik kesintileri yaşandı, altyapılar hasar gördü ve ulaşımda aksaklıklar meydana geldi.
Araştırmacıların yürüttüğü ilişkilendirme tahliline nazaran, insan faaliyetlerinin yol açtığı iklim değişikliği nedeniyle yaşanan Bettina Fırtınası, şiddetli yağmur ve kar yağışı mümkünlüğünü iki katına çıkardı. İklim değişikliği, yağışları yaklaşık yüzde 5 daha şiddetli hale getirdi, daha fazla yağışın kar yerine yağmur olarak düşmesine yol açtı.
Araştırmacılar, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Bettina Fırtınası’nın tesirlerinin şiddetlenmesinde rol oynadığını belirterek, çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilen Ukraynalıların bu durumdan etkilendiğini, en fazla etkilenenlerin ise dondurucu soğuklara karşı en savunmasız ve tahliye imkanı az olan yaşlılar, çocuklar ve engellilerin olduğunu tabir etti.
Analize nazaran, insan faaliyetleri kaynaklı global ısınmanın devam etmesiyle Doğu Avrupa’da kış fırtınalarından kaynaklanan yağışlar daha da ağırlaşacak.
“SAVAŞLAR, ÜLKELERİN AFETLERE MÜDAHALE KABİLİYETİNİ ZORLAŞTIRIYOR”
Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Londra Imperial College Grantham Enstitüsü İklim Değişikliği ve Etraf Kısmı Araştırma Vazifelisi Mariam Zachariah, bulguların, Karadeniz etrafındaki şiddetli yağmur ve kar fırtınalarının sıklığının iklim değişikliğiyle arttığını gösterdiğini ve bu sonucun benzeri tahlillerle uyumlu olduğunu söyledi.
Londra Imperial College Grantham Enstitüsü İklim Değişikliği ve Etraf Kısmı İklim Bilimi Kıdemli Öğretim Vazifelisi Friederike Otto da iklim değişikliği ve çatışmanın bir ortaya gelerek yıkıcı sonuçlar doğurabildiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“Afrika Boynuzu, Batı Asya ve Libya’daki çok hava olayları üzerine yapılan son Dünya Hava Durumu Araştırmaları, savaşın insanların felaket sonrasında müdahale etme kabiliyetini büyük ölçüde azalttığını ortaya koydu. Yüz binlerce Ukraynalı savaş nedeniyle yerlerinden edildi ve kış aylarında sivil güç altyapısının ziyan görmesi, savunmasız bir nüfus üzerinde geniş kapsamlı tesirlere yol açmaya devam ediyor. Dünya fosil yakıtları yakmayı bırakana kadar dört bir yanındaki çok hava şartları şiddetlenmeye devam edecek ve dünyayı daha istikrarsız ve daha tehlikeli hale getirecek.”
Kızılhaç Kızılay İklim Merkezi Yöneticisi Julie Arrighi de iklim değişikliğinin çatışma periyotlarında durmadığını ve savaşın, ülkelerin şiddetli fırtınalar üzere afetlere müdahale kabiliyetini zorladığını vurgulayarak “Kritik sistemlerin ve altyapının ziyan görmesi, çatışmalardan etkilenen insanların savunmasızlığını artırıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
