Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü(SIPRI), 2022 yılında en çok ve askeri hizmet satışı yapan birinci 100 sanayii şirketini açıkladığı yeni listesini yayınladı.
Açıklanan bu listeye nazaran, savunma kesimindeki en büyük 100 şirketin 2022’de silah ve askeri hizmet satışlarının, bir evvelki yıla nazaran yüzde 3,5’lik düşüşle 597 milyar dolara gerilediği ortaya çıktı.
7 yıldır kaydedilen yüksek artış sona ererken, listedeki 4 firması da dikkati çekti.
Silah şirketlerinin iş gücü eksikliğine değinildi
Raporda, Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı ve dünya çapında jeopolitik tansiyonların geçen yıl silah ve askeri teçhizata olan talebin güçlü halde artmasına sebep olduğuna dikkat çekilirken, “Ancak yeni siparişler almasına karşın birçok ABD ve Avrupalı silah şirketi, iş gücü eksikliği, artan maliyetler ve Ukrayna’daki savaşın tedarik zincirindeki sorunları kötüleştirmesi nedeniyle üretim kapasitesini kıymetli ölçüde artıramadı.” denildi.
” 2-3 yıl içerisinde şirket hesaplarına yansıyacak”
Bunların yanında ülkelerin yıl sonuna gerçek yeni siparişler vermesi ve siparişlerle üretim ortasındaki vakit farkının talep artışının bu şirketlerin geçen yıl gelirlerine yansımamasına neden olduğuna işaret edilen raporda, geçen yılki kelam konusu düşüşün temel olarak ABD’deki büyük şirketlerin silah gelirlerindeki gerilemeden kaynaklandığı, mevcut birikmiş siparişler ve üretim kapasitesini artırmadaki zorluklar nedeniyle bu siparişlerden elde edilen gelirin muhtemelen 2-3 yıl içinde şirket hesaplarına yansıyacağı belirtildi.
Asya ve Orta Doğu’daki şirketlerin silah gelirlerinin 2022’de değerli ölçüde arttığına yer verilen raporda, bunun bölgelerdeki şirketlerin “artan talebe daha kısa müddette cevap verme yeteneklerinden” kaynaklandığı vurgulandı.
“Küresel silah şirketlerinin geliri artabilir”
Raporda, “Asya, Okyanusya ve Orta Doğu’da silah şirketlerinin gelirleri değerli ölçüde arttı. Bekleyen siparişler ve yeni kontratlardaki artış, global silah şirketlerinin gelirlerinin önümüzdeki birkaç yıl içinde değerli ölçüde artabileceğine işaret ediyor.” tabirlerine yer verildi.
SIPRI’nın Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Yöneticisi Lucie Beraud-Sudreau, “Birçok silah şirketi, yüksek yoğunluklu çatışmalara yönelik üretime ahenk sağlama konusunda pürüzlerle karşılaştı. Lakin bilhassa mühimmatlar için yeni kontratlar imzalandı ve bunun 2023 ve sonrasında daha yüksek gelire dönüşmesi beklenebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Listenin doruğunda ABD şirketleri var
2018’den bu yana listenin başındaki 5 firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar Lockheed Martin, Raytheon Techologies, Northrop Grumman, Boeing ve General Dynamics olarak sıralandı.
Küresel savunma bölümündeki en büyük 100 şirket içindeki ABD’li toplam 42 şirket, 2022’de 302 milyar dolarlık silah satışı yaparak, gerçek olarak bir evvelki yıla nazaran yüzde 7,9 düşüşle tüm satışların yüzde 51’ini karşıladı.
Listedeki 8 Çinli silah şirketinin toplam satışlarının bir evvelki yıla nazaran yüzde 2,7 artışla 108 milyar dolara yükselmesi dikkati çekti. Çinli üreticilerinden 3’ü (NORINCO, AVIC, CASC) listede birinci 10’da yer aldı.
İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa’da bulunan 26 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 0,9 artarak 121 milyar dolara ulaştı.
Rusya-Ukrayna savaşından sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya’da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl’in silah satışları geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 1,1 artarak 9,1 milyar dolara çıktı.
Veri eksikliği nedeniyle 2022’de en büyük 100 listesine sırf iki Rus şirketi dahil edildi. Bunların toplam silah gelirleri yüzde 12 düşüşle 20,8 milyar dolara geriledi.
Türk şirketleri satışlarını artırdı
SIPRI’nın geçen yıl en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan birinci 100 savunma sanayii şirketi listesine 4 Türk firması girdi.
Listede ASELSAN 60, Baykar 76, Türk Havacılık Uzay Sanayii 82 ve Roketsan 100. sırada yer aldı.
Türk şirketlerinin toplam gelirleri geçen yıl, 2021’e nazaran yüzde 22 artarak 5,5 milyar dolara ulaştı.
Raporda insansız hava aracı (İHA) üretimiyle tanınan Baykar’a dikkat çekilerek, Türk şirketin gelirlerinde yüzde 94’e ulaşan bir artışla listede 76. sırada yer aldığı vurgulandı.
SIPRI, kurulduğu 1966’dan bugüne çatışma, silahlanma, silah denetimi ve silahsızlanma üzere alanlarda araştırma, rapor ve tahliller hazırlıyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
