Nimbus Projesi ismi verilen projenin mukavelesi, Nisan 2021’de İsrail ile ve Amazon şirketleri ortasında imzalandı.
İsrail Maliye Bakanlığı, 21 Nisan 2021’de kelam konusu mutabakata ait açıklamasında, İsrail’in yaklaşık 1,2 milyar dolar bir yatırımla kendi lokal bulut depolama sunucu merkezlerini kurmasını sağlayacak devasa bir devlet ihalesi olan Nimbus Projesi’ni Google ve Amazon’un kazandığını duyurdu.
Nimbus Projesi’ni “İsrail’in uzun vadeli planlarının bir modülü, amiral gemisi niteliğinde ve çeşidinin birinci örneği” olarak niteleyen Bakanlık, projenin hükümete ve savunma kuruluşlarına her şeyi kapsayan bir bulut tahlili sunmayı amaçladığını belirtti.
Google ve Amazon çalışanları Nimbus’un bâtın ayrıntılarını ifşa etti
Nimbus Projesi’nin kamuoyuna açıklanmayan ayrıntıları ise Google ve Amazon çalışanları tarafından duyuruldu. Birinci olarak Google’ın İsrail’e proje kapsamında gelişmiş yapay zeka teknolojisi satmasına reaksiyon gösteren Google çalışanları, anonim bildiriler yayınlayarak bu teknoloji ile Filistinlilerin daha fazla izleneceğini, Filistinliler hakkında daha fazla yasa dışı bilgi toplanacağını ve İsrail’in yasa dışı yerleşimlerinin genişlemesinin kolaylaşacağı ihtarında bulundu.
Projeye karşı çıkan çalışanlar, Google’ın “silahlarla ilgili ve memleketler arası normları ihlal eden yahut insan haklarına ters halde çalışan gözetleme uygulamalarında yapay zeka kullanmayacağına” dair taahhütte bulunmasına karşın Nimbus Projesi ile sağlanan hizmetlerin İsrail tarafından geliştirilerek askeri emellerle kullanılmasının önünde rastgele bir mahzur bulunmadığını belirtiyor.
Nimbus hakkında varlığı dışında neredeyse hiçbir şeyin kamuya açıklanmaması nedeniyle sistemin özellikleri ve fonksiyonelliği, onu tasarlayan şirketteki çalışanların birçok için bile bir sır olarak kalsa da ABD’den yayın yapan bağımsız bir kuruluşu The Intercept, Temmuz 2022’de projeyle ilgili eğitim dokümanlarına dayandırdığı haberinde projeyle ilgili bilgiler paylaştı.
Yapay zeka, imaj ve seslerden his tahlili yapabilecek
Belgelere nazaran, Google, Nimbus portalı üzerinden İsrail hükümetine Google Cloud Platformu aracılığıyla sunulan ve bilgilerden öğrenen bilgisayar sistemleri oluşturmaya odaklanan yapay zeka (makine tahsili sistemi) ve yapay zeka araçlarından oluşan eksiksiz bir paket sunuyor.
Nimbus’un nasıl kullanılacağına dair hiçbir detay verilmese de evraklarda, yeni bulut sisteminin İsrail’e yüz algılama, otomatik manzara kategorizasyonu, obje izleme ve hatta fotoğrafların, konuşmaların duygusal içeriğini değerlendirebilmeyi amaçlayan his tahlili yetenekleri sağlayabileceğinin anlaşıldığı belirtiliyor.
Nimbus projesi ve Google Cloud sistemi nelerdir?
Nimbus projesi, data depolaması, toplaması, tahlili, bilgi üzerinden motif ve özellik tanımlaması ve bu toplanan bilgilerle muhtemel data ve motif iddiası yapılmasını sağlayan bir bulut (Cloud) ve makine tahsili sistemi.
Google Cloud sistemleri hakkında yapılan bir çevrim içi seminerde kullanılan sunum bilgilerine nazaran, Google’ın depolama ve bilgi sürece sisteminin İsrail ordusunun Gazze’ye ve Filistin’in öbür bölgelerine yaptığı ataklarda orduya istihbarat ve planlama açılarından yardım sağlayabileceğinden telaş ediliyor.
Söz konusu sistem, İsrail ve ordusunun sağladığı tüm bilgi tabanları, kaynakları hatta sokak ve drone kameraları üzere canlı müşahede kaynaklarındaki tüm bilgileri kendinde toplayabilme özelliğine sahip.
Verileri depolayabilmenin yanı sıra kelam konusu dataları tahlil etme, elementlerine ayırma ve kategorize etme üzere süreçler de uygulayabiliyor.
Filisitinlileri daha kolay algılayabilecek
Bu bilgi sürece faaliyetlerinin akabinde sistem, makine tahsili özelliği sayesinde istenilen dataları istenilen kategorilerde sınıflayabiliyor.
Yani istenildiği vakit bir fotoğraf yahut imajdan insanları ayıklayıp daha evvel elde ettiği datalardan aldığı bilgiye nazaran Filistinlileri saptayabilme özelliği var.
Sistem, yazılı ve imajlı bilgileri işlemenin yanı sıra yazılı kaynakları da elementlerine ayırıp kategorize edebiliyor.
Kullanılan bir cümlenin elementlerinin olumlu yahut olumsuz olup olmadığını saptayabilen sistem, çarçabuk İsrail tersi yazıları toplayıp dosyalayabilme özelliğini de sahip. Bunu yalnızca fotoğraftan değil, canlı kayıt yapan güvenlik kameraları yoluyla da yapabiliyor.
Bu özelliklerinin yanı sıra istenilen elementlerin imaj ve fotoğraf üzerinden uyumlarını saptayıp kullanıcıya verebiliyor.
Yani Filistinli bir vatandaşın, bir aracın yahut bir binanın Google servisleri ile o anda dünyanın neresinde olduğunu bulmak mümkün.
AutoML sistemi, var olan bilgiyi kullanıp gelecekte oluşabilecek motiflerin varsayımını de yapabiliyor.
Makine tahsil sistemi bu faaliyetleri var olan modelleri algoritma sistemine entegre etmesinin akabinde motifler ve kategoriler ile yeni model oluşturarak elde ediyor.
Yapay zeka, Filistin’deki hak ihlallerini artırabilir
Sunumda gösterilen bilgilerde yapay zeka sisteminin “Oyun Stratejisi” oluşturma özelliği olduğu belirtilse de sunumda kelam konusu özellik hakkında bir açıklama bulunmuyor.
Nimbus’un makine tahsil sisteminin İsrail ordusunun bilgi tabanını kullanması halinde, sistemdeki tutuklu bilgileri, taarruz planları, bölge keşif dataları üzere bilgileri kullanarak orduya kestirimler, planlar ve istenilen kişi ve yerlerin pozisyonlarını sunabilir.
İsrail güçleri, halihazırda yapay zekayı Filistin’e saldırmak için kullanırken, Nimbus’un sağlayacağı gelişmiş data tabanı ve bilgi sürece servisleri ülkenin Filistin’de işlediği insan hakları ihlallerini körükleyebilir.
Nimbus’un İsrail’in savaş hatalarıyla ilgili evrak toplanmasını engelleyeceği iddiası
Portalın adresini paylaşan bağımsız gazeteci Jack Poulson, Nimbus’un maksatlarından birinin, geniş çaplı insan hakları ihlalleri ve savaş hatalarıyla itham edilen İsrail ordusu ile ilgili Milletlerarası Ceza Mahkemesi tarafından istenecek bilgilerin toplanmasının engellenmesi olduğunu söyledi.
Poulson, bu bilginin periyodun Google Enterprise platformunun güvenlik yöneticisi tarafından açıkça savunulduğunu aktardı fakat bunun nasıl olacağından kelam etmedi.
Nimbus Projesine karşı protestolar
Projeye karşı olan Google çalışanları, son 2 seneyi çeşitli protestolarla geçirdi. Bu aksiyonlar, şirket içi anonim bildirilerin dağıtılması, basın açıklamaları ve sokak aksiyonları biçiminde yapıldı.
Google ise etik prensiplerine bağlı kalmasını isteyen çalışanlarını dinlemek yerine, itirazları görmezden geliyor ve birtakım noktalarda baskı uyguluyor.
Projeye karşı çıkan Google’ın Yahudi çalışanı pazarlama ünitesi yöneticilerinden Ariel Koren, Ağustos 2021’de Twitter hesabından paylaştığı bildirisinde Google’ın askeri muahedeler yaptığını ve buna karşı çıkan işçisinin sesini kısmaya çalıştığını belirtti.
Projeye karşı ses yükseltmesi nedeniyle cezalandırıldığını anlatan Koren, bu cezalandırma metotları kapsamında çalışma şartlarının kötüleştirildiği ve misyon yeri değiştirildiği için istifa ettiğini söyledi.
Bunun akabinde Ekim 2021’de bir ortaya gelen bir küme Amazon ve Google çalışanı, şirketlerinin İsrail’e verdiği askeri teknolojik dayanağa karşı çıkarak bir bildiri yayınladı.
Bildiride,
Teknolojinin insanları bir ortaya getirdiği ve hayatı herkes için daha yaşanabilir kıldığı bir gelecek hayal ediyoruz. Bu parlak geleceği inşa etmek için, çalıştığımız şirketlerin ABD yahut öteki tüm askeri kuruluşlarla kontrat yapmayı bırakması gerekiyor.
ifadeleri kullanıldı.
San Francisco’da ağustosta düzenlenen yıllık “Google Cloud Next” konferansının yapıldığı bina önünde, mahallî kümeler ve Google çalışanları projenin iptal edilmesi için bir hareket yaptı.
Benzer bir hareket de 15 Aralık’ta şirketin San Francisco ofisi önünde yapıldı. Yüzlerce kişinin katıldığı aksiyonda “Google saklanamazsın! Seni soykırımla suçluyoruz.” sloganları atıldı.
Göstericiler, Google markasının yazı karakteriyle hazırlanmış “genocide” (soykırım) yazılı kefenleri üzerlerine örterek kaldırımda hareketsiz uzandı.
