ABD Boston College’de vazife yapan Türk bilim insanı Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver’in algoritma ve bilgisayar yazılımı kullanarak yaptıkları karaciğer nakli için vericileri eşleştiren sistemi uygulayarak dünyada birinci 6’lı çapraz karaciğer naklini gerçekleştiren Malatya’daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsü, bu alanda dünyanın merkezi olmak istiyor.
Prof. Dr. Tayfun Sönmez’in vefat eden eşinin ismini taşıyan Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi ile donörleri ile uyumsuzluk nedeniyle nakil fırsatı yakalayamayan hastaların vericilerinin karşılıklı eşleştirildiği İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsünde, 2002’den bu yana 85’i çapraz olmak üzere 3 bin 700 nakil gerçekleştirildi.
Ekip, son olarak geçen hafta dünyada birinci kere 6’lı çapraz nakil yaparak bu alandaki muvaffakiyetini taçlandırmış oldu.
İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sezai Yılmaz, AA muhabirine, 23 Ocak Salı günü 6’lı çapraz karaciğer naklini 12 ameliyathanede, 100’ün üzerinde grupla muvaffakiyetle gerçekleştirdiklerini, ağır bakım, ameliyathane, servis ve teçhizat imkanları açısından dünyada bir numara olduklarını lisana getirdi.
Nakil olanların hastane süreçlerinin devam ettiğini lisana getiren Yılmaz, şöyle konuştu:
“Canlı donörü olan lakin uyumsuzluk nedeniyle hastalarına bağış yapamayanlar için ve bu hastalar için bir ümit olduğunu düşünüyoruz. Bu hastalara karaciğer nakli bahtı sunarak hayatlarının olağana dönmesini istiyoruz. Bunu da gerçekleştirecek çapraz karaciğer nakli sistemini önemli bir manada Malatya’da, İnönü Üniversitesinde kurduğumuzu düşünüyoruz. Bu bir tek cerrahların yapabileceği bir iş değil, işin içinde iktisat profesörleri de var. Boston Üniversitesinden Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver ile birlikte çalışıyoruz. Çapraz nakil bekleyen uyumsuz donörleri ve hastaları bir havuzda topluyoruz. Daha sonra Boston’daki arkadaşlarımız bunları pahalandırıyor. Kendilerinin geliştirdiği Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi vasıtasıyla bu çaprazlama gerçekleşiyor ancak çaprazlama gerçekleştiği vakit karşımıza bir seçenek sunulmuyor tahminen onlarca, tahminen 100’ün üzerinde seçenek sunuluyor. Biz bunların içerisinde en uygununu seçiyoruz.”
Zorlu geçen ameliyat sürecine de işaret eden Yılmaz, kendilerinin de bu hususta tecrübelerinin çok çok arttığını söyledi.
– 3 bin 700 nakil yapıldı
2002 yılından bu yana nakil yapılan merkezde toplamda 3 bin 700 karaciğer nakli gerçekleştirildiğini lisana getiren Yılmaz, bunların yüzde 90’ının canlı vericiden, yüzde 10’unun da kadavradan alınan organlarla yapıldığına işaret etti.
Kan kümesi uyumsuzluğu, vericinin karaciğerinin hastaya yetmemesi yahut geri kalanın donöre yetmemesi, damarsal sorunlar üzere nedenlerle hastalarına karaciğer veremeyecek olanları merkeze beklediklerini belirten Yılmaz, “Başvuru için çapraz karaciğer nakil sistemi diye bir web sitemiz var. Siteye İnönü Üniversitesinin ana sayfasından da ulaşabilirler. Yeniden Boston College’ın ana sayfasından da ulaşabilirler. Türkçe ve İngilizce olarak farklı başka versiyonları mevcut. Bir biçimde uygun bir çaprazlama modelinin içine bu müracaatları sokabiliyoruz. Bizim hastalarımızın yüzde 10 ila 20 ortası yurt dışından geliyor. Çapraz karaciğer nakli Malatya’yı dünyada bir numara haline getirdi. Ümit ediyorum ki bundan sonra yurt dışından da bu şekil hastalar ve donörler artık Malatya’ya artan sıklıkla başvuracaklar.”
6’LI ÇAPRAZ NAKİLLER SÜRECEK
İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay da çapraz karaciğer naklinin dünyada en değerli merkezinin Malatya olduğunu, 6’lı çapraz karaciğer naklini muvaffakiyetle gerçekleştirdiklerini söyledi.
Uyumsuzluk nedeniyle hastasına karaciğer veremeyenleri takas yaparak çapraz karaciğer nakli gerçekleştirdiklerini lisana getiren Prof. Dr. Kızılay, “Böylece daha evvel umudu olmayan, nakil bekleyip vericisi de olduğu halde nakil olamayan hastalara yeni bir umut, yeni bir şifa kaynağı doğmuş oldu. Bunun dünyadaki merkezi de Malatya. Şimdiye kadar üniversite hastanemizde 85 çapraz karaciğer nakli yapıldı. 100 olunca dünyada artık onu bir seri halinde biz bilimsel olarak yayınlayacağız. Her bir çapraz çoklu karaciğer naklini zati hocalarımız bilimsel olarak yayınladılar. 6’lı çapraz karaciğer naklini de yeniden bilimsel olarak yakın vakitte hocalarımız yayınlayacaklar bilimsel platformlarda fakat 100’ü geçince hastamız artık onu bir seri olarak yayınlayacağız.” diye konuştu.
Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi’nin dünya için ve karaciğer nakli hastaları için büyük bir umut, organ nakli için yeni bir açılım olduğunu vurgulayan Kızılay, bu çalışmanın Prof. Dr. Sezai Yılmaz başkanlığında, Turgut Özal Tıp Merkezi Başhekimi Prof. Dr. Adil Başkıran’ın da koordinesinde, 100’ü aşan öğretim üyesi, tabip, hemşire ve asistanla bütün bir grubun başarısı olduğunu kaydetti.
Dünyaya yeni bir şey söylediklerini, yeni bir umut getirdiklerini tabir eden Kızılay, “Araştırmalarımızı daha da arttırarak, tıbba, insanlığa, hastalarımıza yeni umutlar oluşturarak gidiyoruz. Bu Malatya için, sarsıntı sonrası üniversitemiz, hastanemiz, kentimiz için de yeni bir güç, yeni bir dinamizm veriyor.” dedi.
Turgut Özal Tıp Merkezi Başhekimi Prof. Dr. Adil Başkıran da genel cerrah olarak kendisinin de çapraz karaciğer nakli ameliyatlarına girdiğini, Avrupa’nın en fazla karaciğer nakli yapan merkezi de olan Karaciğer Nakli Enstitüsünün bu çalışmayla karaciğer hastalarına dünyanın en büyük armağanını vermiş üzere olduğunu belirtti.
