Dünya bir yılı daha eskitti…
Büyük umutlarla, kutlamalarla girilen 2023 yılına sevinçten çok gözyaşı damga vurdu.
2023’de dünyada ve Türkiye’de siyasi olayların yanı sıra birçok doğal afet ve çarpıcı olay yaşandı.
Türkiye 2023’e acı ve yasla başladı: Kahramanmaraş depremi
Kutlamalarla geçirilen 2023’ün birinci saatlerinden yalnızca 37 gün sonra Türkiye tarihinin en acı periyotlarından birini yaşadı.
6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntı Türkiye’yi yıktı geçti.
Depremlerde yaklaşık 6 bini Suriye tarafında olmak üzere en az 56 bin kişi hayatını kaybetti.
Dünya çapında yankı uyandıran sarsıntı felaketi için Ukrayna dahil birçok ülke kurtarma grubu gönderdi.
Fas ve Libya’da felaketler
2023 yılında bir diğer zelzele felaketi, Fas’ın Marakeş bölgesi’nde yaşandı. 8 Eylül’de Marakeş, şiddetli bir sarsıntıyla sarsıldı ve 6.8 büyüklüğündeki zelzelede yaklaşık 3 bin kişi öldü, 5 bin 600’den fazla kişi yaralandı. Bir öbür afetse Libya’da yaşanan sel felaketiydi ve 11 binin üzerinde kişi hayatını kaybetti.
Afganistan depremi
Afganistan’da ise Ekim ayında 6.3 ve 6.2 büyüklüğünde yıkıcı iki zelzele meydana geldi. Birçok ülkenin yardım gönderdiği ülkede, 3 binden fazla kişi hayatını kaybettti. 2023 yılı birçok doğal afetin yaşandığı bir yıl olarak kaydedilirken dünyanın birçok yerinde orman yangınları, sel felaketleri ve heyelanlar yaşanmaya devam etti.
Türkiye’de tarihi yine seçimler
Türkiye Mayıs ayında Cumhurbaşkanını seçmek için sandık başına gitti. Seçim, Erdoğan ve Kılıçdaroğlu ortasında birinci cinste salt çoğunluğun sağlanamaması nedeniyle ikinci çeşide kaldı. Dünya gündeminde yer alan ikinci çeşit seçimi 28 Mayıs 2023’de yapıldı ve Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhuriyeti 12. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Rusya-Ukrayna savaşında şiddetli çatışmalar
24 Şubat 2022’de başlayan Rusya- Ukrayna savaşı, 2023’de de devam etti. Ocak ayında Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski, Rus kuvvetlerinin ‘büyük intikam’ için hazırlık içerisinde olduklarını ve batılı ülkelerin bir an evvel Ukrayna’ya dayanaklarını arttırmaları gerektiğini söylemişti.
Destek beklerken vakit kaybettiklerini aktaran Zelenski, Rusya’nın birçok bölgeyi işgal etmede Wagner kümesi ve Rus ordusu için vakit kazandığının da altını çizmişti. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Batılı ülkelerin silah sağlamasının “NATO ülkelerinin gitgide daha fazla direkt çatışmaya müdahil olmasına yol açtığını, fakat bunun olayların gidişatını değiştirme potansiyeli olmadığını ve bunu yapmayacağını” tabir etmişti.
Ukrayna’nın karşı saldırısı
Ukrayna için 2023 diplomatik manada gelişmelerin yaşandığı bir yıldı. ABD Lideri Joe Biden Şubat ayında sürpriz bir ziyaretle Ukrayna’yı ziyaret eti. Biden, ziyaretinde Ukrayna’ya takviyesini açıklarken, Rusya’nın ‘karmaşa’ içerisinde olduğunun altını çizdi. Rusya, Mayıs ayında, Bahmut kentinin ele geçirildiğini duyurdu.
Kiev İdaresi, Moskova’nın işgal ettiği toprakları geri almak gayesiyle Haziran’da karşı atak başlattı. 2023 yılı boyunca süren çatışmalarda birçok sivil hayatını kaybetti. Yıl biterken Rusya, 29 Aralık Cuma günü 2023 yılının en büyük füze ve dron saldırısını gerçekleştirdi. Ukrayna, 158 füze ve insansız hava aracından 114’ünü düşürdüğünü açıklarken akınlarda 30 kişi ömrünü kaybetti, 160 kişi yaralandı.
Rusya’da Wagner isyanı: Putin’in gücü sorgulandı
Azerbaycan’ın Karabağ’da anti terör operasyonu
Azerbaycan Savunma Bakanlığı, 19 Eylül’de Karabağ bölgesinde Ermenistan’ın provokasyonlarına karşı ‘anti-terör’ operasyonu başlatıldığını duyurdu. Azerbaycan harekatı “Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal sistemi tesis etmek gayesiyle düzenlenen antiterörist bir operasyon” olarak tanımlamladı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 15 Ekim’de Hankendi ve Hocalı’da Azerbaycan bayrağını göndere çekti.
İsrail’in Gazze katliamı
İsrail Hava Kuvvetleri, savaş uçaklarının işgal altındaki Gazze Şeridi’nde bulunan Hamas maksatlarını bombaladığını duyurdu. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise “Savaştayız” açıklamasını yaptı.
Ölü sayısı 21 bini geçti
7 Ekim’den bu yana süren çatışmalarda yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda, Gazze nüfusunun neredeyse tamamının yerinden edildiği sözleri yer aldı. 28 Aralık itibariyle İsrail’in Gazze’deki taarruzlarında meyyit sayısı 21 bin 500’ü geçti.
Uluslararası etraf krizi: Japonya atık suyu okyanusa boşalttı
Dünyanın çeşitli yerlerinde iklim krizi kaynaklı çok hava olaylarının yaşandığı 2023 yılında düzenlenen en üst seviye iklim tepesi COP28’de, global ısınmayla gayret için tüm ülkelere fosil yakıtlardan uzaklaşma davetinde bulunuldu.
Çevre ismine düzenlenen tepe ve panellerin yanı sıra tartışmaların odağında olan Japonya, 2011’deki sarsıntının akabinde meydana gelen tsunamide ziyan gören Fukuşima Dai-içi Nükleer Santrali’ndeki radyoaktifle kirlenmiş atık suyu ALPS tekniğiyle arındırarak 24 Ağustos’ta okyanusa boşaltmaya başladı.
Radyoaktif atık suyun tahliyesi, dünyanın çeşitli yerlerinde protesto edilse de Japonya hükümeti kademeli olarak Ekim ve Kasım aylarında da boşaltma süreçlerine devam etti.
Afrika’da arka arda darbeler
Afrika’da 2023’te iki askeri darbe yaşandı. Nijer’de ordu 26 Temmuz’da ‘kötüleşen güvenlik durumunu’ münasebet göstererek idareye el koydu.
Batı Afrika ülkesi Gabon’da ise usulsüzlükler nedeniyle eleştirilen cumhurbaşkanlığı seçiminin çabucak akabinde 30 Ağustos’ta askeri bir darbeyle Ali Bongo idaresi sona erdi.
Darbeyle 55 yıllık Bongo iktidarını devirerek idarenin başına geçen General Brice Oligui Nguema, ülkedeki kurumların daha demokratik olacağı kelamını verdi.
Twitter’ın ismi X oldu
2023 ayrıyeten, hem internet hem de uzay alanında çalışılan projelere tanıklık etti. Eski ismiyle ‘Twitter’ olarak bilinen toplumsal medya platformu, sahibi Elon Musk tarafından ismi değiştirilerek ‘X’ yapıldı. Hindistan 23 Ağustos’ta Chandrayaan-3’ü Ay’ın güney kutbu yakınlarında keşfedilmemiş bir bölgeye indirmeyi başararak bir prensip imza attı.
Hindistan’dan evvel yalnızca Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve Çin Ay’a denetimli iniş gerçekleştirmeyi başarmıştı.
Kral Charles tacını giydi
İngiltere’de ise Kraliçe Elizabeth’in vefatıyla birlikte tahta geçen İngiltere Hükümdarı 3. Charles, Westminter Katedrali’nde düzenlenen merasimle tacını resmen giydi. Kraliçe Elizabeth, İngiltere tahtında 70 yıl ile en uzun müddet tahtta kalan hükümdar unvanını aldı.
İskoçya’da Müslüman başbakan
İskoçya’da Mart ayında iktidardaki İskoç Ulusal Partisi’nin başkanlık koltuğuna Pakistan kökenli Hamza Yusuf seçildi. Hamza Yusuf, İskoçya’nın birinci Müslüman Başbakanı oldu.
Dünyanın konuştuğu olay: Denizaltı Titan kayboldu
Bu gelişmelerin yanı sıra, sinemalara bahis olmuş ‘Titanik’ isimli yolcu gemisinin enkazını görmek için yola çıkan ‘Titan’ isimli denizaltı aracı 18 Haziran’da Atlantik Okyanusu’nda kayboldu. 22 Haziran’da enkazı bulunan Titan aracının basınçtan ötürü ani bir biçimde içe hakikat patladığı anlaşıldı. ABD Kıyı Güvenlik grupları tarafından bulunan denizaltı içerisindeki 5 yolcu hayatını kaybetti.
Haber Kaynağı: Demirören Haber Ajansı (DHA)
