Cumhurbaşkanlığı Büyük Mükafatları sahiplerini buldu.
Cumhurbaşkanı Külliyesi’nde düzenlenen programa katılan Cumhurbaşkanı kazananlara mükafatlarını verdi.
2023 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Mükafatı; bilim alanında Süleyman Uludağ, kültür alanında Ali Birinci, müzik alanında Emel Sayın, fotoğraf alanında İlhami Atalay, karikatür alanında Hasan Aycın, sinema alanında Sami Şekeroğlu, dijital sanat alanında Refik Anadol, mimari alanda Sinan Genim, edebiyat alanında da Nazan Bekiroğlu’na verildi.
Paylaşımda Vefa Ödülleri’nin de Attila İlhan, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul ve Samiha Ayverdi’nin bedel görüldüğü kaydedildi.
Törende konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamalarında şunları kaydetti:
Bu yıl bilim ödülümüzü asıl alanı olan ilahiyat yanında iktisattan siyasete ve sosyolojiye kadar geniş bir alanda telif ve çeviri eserler veren Prof. Dr. Süleyman Uludağ’a veriyoruz. Süleyman Uludağ’a veriyoruz. Süleyman Uludağ hocamızın her birinin gerisinde büyük bir emek ve birikim olan yapıtlarıyla jenerasyonlar boyunca fikir ve gönül dünyamızı zenginleştirmeyi sürdüreceğine inanıyorum. İhtisas alanı tasavvufu İslami ilimlerden bir ilimdir. Lakin birebir vakitte sahih bir itikat, ihlaslı bir ibadet ve hoş ahlakla süslenmiş bir hayat stilidir diyen hocamızı mükafatı için tebrik ediyorum.
Kültür ödülümüzü biyografi, hatırat, matbuat ve kitabiyat üslubunda yazdığı yapıtlarla tarihimize ışık tutan Prof. Dr. Ali Birinci hocamıza takdim ediyoruz. Ali hocamız, kitapları, makaleleri ve sohbetlerinin yanı sıra şiirleriyle de kültür dünyamıza katkılar sunan bir isimdir. Bir devir Türk Tarih Kurumu başkanlığı vazifesini de yürüten hocamız, tarihçiliği bir hayat biçimine dönüştüren stiliyle her türlü teşekkürü, takdiri ve mükafatı hak ediyor.
Müzik ödülümüzün bu yılki sahibi, sanatçılığı ve zarafetiyle özellikle bizim jenerasyonumuzun hafızalarında silinmez bir yer edinen Emel Sayın hanımefendidir. Yaklaşık yarım asırdır icra ettiği Türk Sanat Müziğimizi milyonların kalbinde yaşatan Emel Sayın hanımefendi, bugün de gönül telimizi titretmeyi sürdürtmektedir. Kendisine müzik ödülümüzü takdim etmekten büyük bir bahtiyarlık duyuyoruz.
Resim ödülümüzün sahibi İbrahim Atalay, 60 yıldır sanat hayatımıza verdiği katkılar, ürettiği eserler ve yetiştirdiği talebelerle ülkemizin en kıymetli sanatkarlarından biridir. Sayın Atalay, asırlara sari ulusal birikimimizi çağdaş sanatla bütünleştirerek harmanlamayı ve özgün yapıtlara dönüştürmeyi başarmış bir isimdir. Sanatçımıza çok isabetli bir seçimle fotoğraf alanındaki mükafatını takdim etmekten memnuniyet duyuyoruz.
Karikatür ödülümüzü çizerek düşünen ve çizgisiyle yaşadığı periyoda mana katan bir sanatçımıza Hasan Aycın’a takdim ediyoruz. Çizgilerine, yazıları, sohbetleri ve duruşuyla adeta can veren sanatkarımız, yapıtlarında gönül coğrafyamızda yaşanan tasaları ve sevinçleri yansıtarak güzel hizmetlere vesile oluyor. Yunus’un ‘öleyim mi söylemeyince’ deyişindeki üzere en deruni hislerimize tercüman olan Hasan Aycın’ı mükafatı için tebrik ediyoruz.
Sinema ödülümüzü 1950 yılından beri yapımcılıktan direktörlüğe, arşivcilikten eğitimciliğe, sinemanın her alanında iz bırakan bir ustaya, Sami Şekeroğlu’na veriyoruz. Türk sinemasına olan tutkulu bağlılığını kurduğu arşiv ve müze ile jenerasyonlara aktaran sayın Şekeroğlu’nun, kültür sanat hayatımıza hizmetleri her geçen yıl daha âlâ anlaşılmaktadır. Son bir asrın en tesirli mecralarından biri olan sinema alanında ülkemizin hazinesine sahip çıkan Sami Şekeroğlu’na takdim edeceğimiz ödül için kendisini tebrik ediyoruz.
Dijital sanat ödülümüzü, kendi tabiriyle ‘bir medya sanatkarı ve tasarımcısı’ olan Refik Anadol’a takdim ediyoruz. Kendisi bilgisayar teknolojilerini ve yapay zekayı kullanarak geliştirdiği görsel çalışmalarını akademik müktesebatıyla destekleyerek dünya çapında yapıtlara imza atıyor. Bizim jenerasyonumuza geleceği anlatan bir sanatçı olarak gördüğüm sayın Anadol’u takdim edeceğimiz dijital sanat mükafatı için tebrik ediyorum.
Mimari ödülümüzü özellikle İstanbul’daki Türk mimarisi üzerine yaptığı çalışmaları medya vasıtasıyla toplumla paylaşan Sinan Genim’e veriyoruz. Sayın Genim, ülkemizin en kıymetli tarihi, kültürel ve toplumsal markası İstanbul’a olan aşkını hem üstlendiği yeni projelerle hem de onarım çalışmalarıyla ortaya koymuş bir isimdir. Bu doğrultudaki çabasını sivil toplum ve siyaset alanında da yürüten Sinan Genim’e mimari ödülümüzü vermekten memnuniyet duyuyoruz.
Edebiyat ödülümüzü kıssa, deneme, roman ve incelemelerden oluşan onlarca yapıtıyla geçmişten bugüne köprüler kurmuş bir yazarımıza Nazan Bekiroğlu’na takdim ediyoruz. Nazan Hanım, öğretmenlikten akademisyenliğe uzanan seyahati boyunca edebiyat dünyamıza kazandırdığı yapıtlarıyla günümüz müellifleri ortasında seçkin bir yere sahiptir. Birinci kitabı Nun Masalları ismini taşıyan öykü kitabından beri yakından takip ettiğimiz Nazan Hanım’ı, mükafatı için tebrik ediyoruz.
Bu yılki vefa ödüllerimizi beş farklı isim ismine temsilcilerine veriyoruz. Edebiyatta Atilla İlhan ve Samiha Ayverdi, müzikte Barış Manço, tarihte İsmail Hakkı Uzunçarçılı, tiyatroda Muhsin Ertuğrul ismine verdiğimiz mükafatların iyi olmasını diliyorum. Her biri kendi alanında ülkemize ve milletimize unutulmaz hizmetler veren bu kıymetlerimizi rahmetle yad ediyorum.
Bilim- Süleyman Uludağ
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Anabilim Kolu öğretim üyeliğinden emekli, tasavvuf tarihi uzmanı Prof. Dr. Süleyman Uludağ, Amasya’nın Akyazı köyünde 1940 yılında dünyaya geldi.
Türkiye Diyanet Vakfı üyesi Uludağ, 1967 yılında Kastamonu İmam Hatip Lisesinde öğretmenliğe başladı. 1970’te Kayseri Yüksek İslam Enstitüsünde, 1975’te Bursa Yüksek İslam Enstitüsünde misyona başlayan Uludağ, 1982 yılından sonra Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğretim üyesi olarak hizmet verdi. Birebir yerde “İslam Açısından Musiki ve Sema” isimli teziyle doktorasını tamamlayan Uludağ, doçentliğe ve profesörlüğe yükseldi. 2007’de emekli oldu.
Uludağ, TDV İslam Ansiklopedisi’ne başlangıcından itibaren müellif-redaktör ve Tasavvuf İlim Heyeti Lideri ve üyesi olarak hizmet verdi; 232 husus yahut husus kısmını telif etti, birçok hususun ilmi redaksiyonunu yaptı.
İbn Haldun’dan yaptığı Mukaddime çevirisiyle 1982’de çeviri kısmında, İran’a ve Turan’a Seyahat kitabıyla 2002’de Seyahat kısmında Türkiye Müellifler Birliği’nden “Yılın Muharrir, Fikir Adamı ve Sanatkarları Ödülü” ve 2011’de de “Üstün Hizmet Ödülü” aldı.
Kültür- Ali Birinci
25 Ağustos 1947’de Hendek’te Balıklı Pir köyünde doğdu. Birinci; ilkokulun birinci üç yılını köyünde, son iki yılını Hendek’te okudu. 30 Haziran 1988’de Polis Akademisinde vazifeye başladı. Türk Siyasi Tarihi ve İnkılâp Tarihi dersleri verdi.
18 Haziran1986’da, Hürriyet ve İtilâf Fırkası başlıklı doktorasını verdi. 1993’te doçent, 2000’de Yakınçağ Tarihi profesörü oldu. 3 Ekim 1989- 25 Eylül 1990 ortasında Fransa’da Paris’te mesleksel çalışmalar yaptı.
Atatürk Araştırma Kurumu üyeliğinde bulundu. 25 Eylül 2002-28 Temmuz 2004 devresinde Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde ders verdi ve üniversitenin Toplumsal Bilimler Dergisi’ni dokuz sayı çıkardı ve bu ortada Kırgızca ve Rusça kurslarına devam etti. 1 Ağustos 2008 – 12 Eylül 2011 ortasında Türk Tarih Kurumu Başkanlığı yaptı.
Prof. Dr. Ali Birinci’nin yazı hayatı 1968 yılında şiirle başladı ve birinci şiiri o vakit Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde bulunan öğrenci derneklerinden Hür Fikir Kulübü ‘nün yayın organı Ulusal Niyet mecmuasında çıktı. Daha sonra Fikir ve Sanatta Hareket mecmuasında birinci denemeleri ve öbür şiirleri basıldı. Doktora tezini verdikten sonra Tarih ve Toplum, Dergâh, Yeni Türkiye, Polemik, Türk Yurdu ve Kebikeç ile Müteferrika mecmualarında yakın devranın siyasi hayatı, tarihi şahsiyetleri ve müellifleri hakkında yazılar yazdı. Bu yazılarının 1999 yılı sonuna kadar yayımlanmış olanlarını Dergâh yayınları tarafından üç cilt halinde basıldı.
Müzik- Emel Sayın
20 Kasım 1940 Sivas doğumlu olan Emel Sayın, 13 yaşındayken Arif Sami Toker’den müzik dersleri almaya başlamıştır. Daha sonraki yıllarda Münir Nurettin Selçuk’tan eğitim alan Sayın, Uzunköprü Gazi Turhan Beyefendi Ortaokulu ve Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi’nden Mezun olmuştur.
Sayın daha sonra İstanbul Belediye Konservatuarı’nda Alis Rosenthal’dan şan dersleri almıştır. Hürriyet Haber Ajansı’nın açtığı yarışta Ses Kraliçesi seçilmiştir.
17 yaşına geldiğinde Necdet Muharrir’in gazinosunda sahne almaya başlamış, 1963 yılında Ankara Radyosu’nun imtihanını kazanarak burada yedi yıl boyunca çalışmıştır. Sahne deneyimini de geliştiren Emel Sayın, daha sonra İstanbul’a taşınarak İstanbul Radyosu’nda çalışmaya başlamış ve Lalezâr Fazinosu’nda assolist olarak sahne almıştır.
İlk sinema tecrübesini 1970 tarihli Eyvah sinemasıyla yaşayan Sayın, daha sonra sırasıyla Şampiyon, Feride, Hicran, Kavanoz Tabanlı Dünya ve Makber üzere sinemalarda rol almıştır. Emel Sayın pek çok sinema sinemasında rol almakla birlikte başrollerini Tarık Akan ile paylaştığı 1974 tarihli Mavi Boncuk sinemasıyla oyunculuğundan kelam ettirmiştir. 2001 yılında ekranlara gelen Aşkım Aşkım dizisinde de Mehmet Ali Erbil ile birlikte rol almıştır.
Emel Sayın, 1998 yılında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından Devlet Sanatkarı unvanına layık görülmüştür.
Resim- İlhami Atalay
Ressam İlhami Atalay, 1948’de Artvin’in Arhavi ilçesinde doğdu ve 1972’de İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisini bitirdi.
Burslu olarak 1973-1978’de Berlin Devlet Hoş Sanatlar Akademisi ve Tatbiki Sanat Akademilerinde fotoğraf ve duvar halısı eğitimini tamamlayan Atalay, Fransa’da duvar halısı ve sanat araştırmalarında bulundu.
Atalay, 1981-1983’te özgür desinatör olarak çalıştı, 1983’te İstanbul’a dönerek, tekrar fotoğraf çalışmalarına başladı. Hafta sonları İstanbul Tasarım Merkezi’nde öğrenci yetiştirmeye devam eden Atalay, 2022’de ‘Necip Fazıl Hürmet Ödülü’ne layık görüldü. Son olarak İlhami Atalay’ın 75. doğum günü çerçevesinde, 33 yapıtına yer verilen şahsî fotoğraf standı, Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) sanatseverlerle buluştu.
Karikatür- Hasan Aycın
20 Eylül 1955’te Balıkesir’in Aslıhantepecik köyünde dünyaya geldi. İlkokulu köyünde, İmam-Hatip Okulu’nu Balıkesir’de bitirdi.
Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden mezun oldu. 1975-1982 yılları ortasında Merinos Fabrikası’nda grafiker olarak çalıştı. Bir müddet Balıkesir’de pazarcılık yaptı. Askerliğini kısa devir olarak Menemen’de yaptı. 1984 yılında İstanbul’a yerleşip hür grafikerliğe başladı. Kayıtlar mecmuasının kurucuları ortasında yer aldı. Halihazırda çalışmalarını kendi atölyesinde sürdürüyor.
İlk çizgisini 3 Şubat 1978’de Yenidevir gazetesinde yayımladı. Ulusal Gazete ve Vakit gazeteleri ile Mavera, Yönelişler, Aylık Mecmua, İslâm, Bayan ve Aile, Gül Çocuk, Mavi Kuş, Birdirbir, Inquiry, Kardelen, Kayıtlar, Kitap Postası, Kudüs, Elif ve Mostar mecmualarında çizgileriyle yer aldı. Hala Yedi İklim, Hece, Hece Hikaye, Prestij, Tohum, Kur’ani Hayat mecmuaları ile Yeni Şafak gazetesinde çiziyor.
Sinema- Sami Şekeroğlu
Sinema alanında mükafata lâyık görülen Sami Şekeroğlu, Türk sinemasının esaslı geçmişine ve geleceğine değerli katkılarda bulunan saygın bir isim olarak öne çıkıyor. Sami Şekeroğlu, 1937 yılında Elazığ’da doğdu. İstanbul Devlet Sanatlar Akademisi’nde Yüksek Fotoğraf Bölümü’nden mezun olan Sami Şekeroğlu’nun ismi, Türkiye’nin birinci sinema-kültür kuruluşu olan “Kulüp Sinema 7” ile özdeşleşti. 1962 yılında kurulan bu kuruluş, daha sonra “Türk Sinema Arşivi” ismini aldı. Sami Şekeroğlu, 1969 yılında bu arşivi Devlet Hoş Sanatlar Akademisi’ne karşılıksız olarak devrederek “Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Sinema Arşivi”nin kurucusu oldu.
Sami Şekeroğlu, 1970 yılında Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Sinema Arşivi’ne Müdür olarak atanarak bu alandaki çalışmalarını profesyonel bir tabana taşıdı. 1974 yılında akademik seviyede ülkemizin birinci örgün sinema-televizyon eğitimini başlattı. 1985 yılında “Toprak Adamları” isimli deneysel sinemasıyla Kültür Bakanlığı Sinema Ödülü’nü alan Sami Şekeroğlu, 1985 yılında doçent, 1987 yılında profesör unvanını kazandı. Ayrıyeten, 1996-1999 yılları ortasında MSÜ Hoş Sanatlar Fakültesi Dekanı olarak misyon yaptı.
Dijital Sanat- Refik Anadol
Dijital sanatta ismini dünyaya duyurmuş sanatçı Refik Anadol 1985 İstanbul doğumludur. Lisans eğitimini İstanbul Bilgi Üniversitesi Görsel İrtibat Tasarımı Bölümü’nde fotoğraf ve görüntü alanında en yüksek onur derecesiyle bitirdi.
Ardından Los Angeles, Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) Medya Sanatları Tasarımı Bölümü’nde yüksek lisansı tamamlayan Anadol, UCLA’in birebir kısmında öğretim vazifelisi ve konuk araştırmacı olarak misyon yapıyor. Anadol, birinci devirlerinde bilhassa kamusal alanlarda sergilediği, mimari odaklı datalarla oluşturduğu heykeller ortaya koyuyordu. Vakitle, birçok farklı alandaki bilgiyi yapay zeka programlarına işleyerek yeniden kamusal alanlarda sergilemeyi tercih ettiği dev projelere yöneldi. Son vakitlerde makinelerin hafızasına, yani makinelerin bilgileri algılama ve düşünme biçimlerine ağırlaşan Anadol, imza attığı projelerde görsel, işitsel, sismik, coğrafik, meteorolojik, kültürel ve akla gelebilecek her türlü datayı topluyor.
Sonrasında, dünyanın ve insanların ömrünü sürdürürken bu datalarla, projeye özel yazılan algoritmalarla çalışan yapay zekâ programını besliyor. Böylece sanatçı, içinde yaşadığımız teknolojinin ve makinelerin dataları nasıl algıladığını, yorumladığını gösteren data heykelleri yaratıyor. Refik Anadol’un yapay zeka üretimlerinin gerçek bir sanat yapıtı olup olmadığı tartışma konusu olmuştu. Anadol’un dijital yapıtlarından oluşan stant, Türkiye Kültür Yolu aktiflikleri kapsamında Alsancak Tarihi Tren Garı’nda sergileniyor.
Mimari- Sinan Genim
Kuzguncuk’ta 1945’te doğan Dr. Sinan Genim, 1963’te Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdi. Kuzguncuk Kültür Derneği’nin kuruluş evresinde bulundu, tiyatro çalıştı, liseden sonra bir devir Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne devam etti lakin daha sonra İstanbul’a döndü.
Mimarlık serüveni Türkiye Yüksek Teknik Öğretim Vakfı Işık Mühendislik ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu’na girmesiyle başladı. 1969 yılında mimar olarak mezun oldu. Mimarlığa öğrenciliğinde 1967 yılında TBMM Ulusal Saraylar Dairesi’nde mimar olarak başlarken Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Küçüksu Kasrı üzere yapıların onarım proje ve uygulamalarında tecrübesini arttırdı. Mezun olduğu Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Mimarlık Yüksek Okulu’nda Mimarlık Tarihi ve Rölöve asistanlığı yaparken İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Mimarlık Kısmı Rölöve ve Onarım Ana Bilim Kısmı’nda yüksek mimarlık eğitimini 1975 yılında tamamladı.
Bu ortada Prof. Dr. Nurhan Atasoy’un teşviki ile İÜ Edebiyat Fakültesi Estetik ve Sanat Tarihi Kürsüsü’nde asistanlık yaptı ve Türk-İslam Sanatı Kürsüsü Lideri Prof. Dr. Oktay Aslanapa ile doktora çalışmasına başladı. 1980’de “Fethinden Lâle Devri’ne Kadar İstanbul’un İskânı, İskân Özellikleri ve Mesken Tipleri” bahisli teziyle “Edebiyat Doktoru” unvanını aldı.
