ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Yöneticisi William Burns, Orta Doğu’da yaşanan tansiyonla ilgili kanılarını paylaştı.
Burns, Orta Doğu’da her an geniş ölçekli çatışmaların yaşanabileceğini tez etti
‘Orta Doğu patlamaya hazır’ yorumu
ABD merkezli Foreign Affairs mecmuası için makale kaleme alan Burns, şunları anlattı:
Son 40 yılımın büyük kısmını Orta Doğu’da ya da bu bölge üzerine harcadım ve Orta Doğu’yu daha karmaşık ve bu kadar patlamaya hazır nadiren gördüm.
“Tüm global sistemi ilgilendiriyor”
Sürecin önemli zorluklar içerdiğini vurgulayan Burns, Gazze’de İsrail ataklarının yoğunluğunu azaltmak, Filistinli sivillerin insani muhtaçlıklarını karşılamak, rehinelerin hür kalmasını sağlamak, çatışmanın bölgeye yayılmasını önlemek ve Gazze’de uygulanabilir bir formül bulabilmek üzere hayli sıkıntı sorunlarla karşı karşıya olduklarını belirtti.
Burns, 7 Ekim’de Hamas ataklarıyla başlayan ve İsrail’in Gazze’de hala devam eden katliamlarıyla tansiyonun yalnızca bölgeyi değil, tüm global sistemi ilgilendirdiğini kaydetti.
“İran mevcut krizde güçlendi”
Burns, bölgesel düzlemde İran-İsrail denklemine ait şu sözleri kullandı:
İsrail’in ve bölgenin güvenliği için anahtar, İran’la baş edebilmektir. İran rejimi mevcut krizde güçlenmiştir ve son bölgesel uzantısına kadar savaşmaya hazır gözükmektedir.
“Ukrayna’dan takviyesi çekmek kendi kalemize gol atmak olur”
ABD’nin ve Batı’nın Ukrayna’ya verdiği dayanağın hayati olduğunu vurgulayan Burns, ABD Kongresinde takılan Ukrayna’ya takviye paketine ait şöyle dedi:
Şu kritik basamakta ABD için geri adım atmak ve Ukrayna’ya dayanağı kesmek tarihi manada kendi kalemize gol atmak olur.
“Rus ordusu ağır kayıplar verdi”
Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı birkaç düzlemde kaybettiğini savunan Burns, Rus ordusunun ağır kayıplar verdiğini ve iktisadının tahribata uğradığını kaydetti.
ABD’nin şu an karşı karşıya olduğu durumu Soğuk Savaş’ın bittiği periyoda ya da 11 Eylül sonrası periyoda benzeten CIA Yöneticisi, ABD’nin artık Çin ve Rusya karşısında “rakipsiz üstünlüğe” sahip olmadığını belirtti.
“Çin uzun vadede daha büyük tehdit”
“En yakın meydan okuma Rusya’dan geliyor olabilir, lakin Çin uzun vadede daha büyük bir tehdittir.” ifadesini kullanan CIA Yöneticisi, teşkilatın son yıllarda önemli halde buna nazaran yine organize olduğunu ve yalnızca Çin üzerine odaklanan bir ünite kurduklarını aktardı.
Burns, Ukrayna’daki savaşı en yakından Pekin’in izlediğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
Çin, milletlerarası nizamı yine şekillendirme niyeti ve bunu yapmak için ekonomik, diplomatik, askeri ve teknolojik gücü ile ABD’nin yegane rakibi olarak durmaktadır.
“Çin, memleketler arası sistemi tekrar yazma niyetinde”
Çin’in yükselişinin tek başına sorun olmadığını, asıl sorunun Pekin’in “tehdit edici” aksiyonları olduğunu savunan Burns, Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in yalnızca ülkesinin dönüştürücü gücüne odaklanmayıp memleketler arası sistemi “yeniden yazma” niyetiyle daha büyük adımlar attığını belirtti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
