Dünya, fosil yakıtlardan çıkışı tartışıyor.
Küresel sıcaklılığın 1,5 santigrat derecede tutulabilmesi için bu yakıtlardan çıkışın kademeli olarak gerçekleştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Etraf Programı (UNEP) İcra Yöneticisi Inger Andersen, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (UNFCCC) 28. Taraflar Konferansı’nda (COP28) iklim müzakerelerinde gelinen evre, iklim finansmanı ve Kayıp Ziyan Fonu’na ait soruları yanıtladı.
Bu yıl başkanlığını Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) yürüttüğü COP28’in 30 Kasım’da başlamasıyla sürpriz gelişmeler olduğunu söyleyen Andersen, tepe gündeminin süratle kabul edildiğini ve gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğinin tesirlerinden kaynaklanan ziyanlarının tazmin edilmesini amaçlayan Kayıp Ziyan Fonu’nda süratle muahede sağlandığını lisana getirdi.
“Milyar dolarlara muhtaçlık var”
Andersen, Kayıp Ziyan Fonu’na şu ana kadar yaklaşık 700 milyon dolarlık taahhüt açıklandığını anımsatarak, “Her gün artıyor ve bu düzgün bir gelişme fakat milyar dolarlara muhtaçlık var.” dedi.
En büyük kirletici ülke ABD
Fona BAE, Almanya, İtalya ve Fransa üzere ülkeler 100’er milyon dolar düzeyinde katkı sağlarken dünyanın en büyük kirleticisi ABD’nin Kayıp Ziyan Fonu’na 17,5 milyon dolar taahhüt açıkladığının hatırlatılması üzerine Andersen, şöyle konuştu:
ABD, Yeşil İklim Fonu’na birkaç milyar dolar sağlayacağını açıkladı ancak bu fonların tahsis edilmesi gerekiyor. Eminim bir biçimde bu tahsis süreçleri gerçekleşecek.
Dünya mutlaka en büyük kirletici ülke olarak ABD’nin Kayıp Ziyan Fonu’na katkısını artırmasını ve bu fonun değerli bir kesimi olmasını bekleyecektir. Umuyorum ki bu durum gerçekleşir.
“Zengin ülkeler birinci adımı atmalı”
Andersen, Paris Muahedesi’nin akabinde iklim değişikliğiyle kolektif uğraşın birinci envanteri olan Global Durum Değerlendirmesi’nin sonuçlanmasına yönelik müzakerelerin sürdüğünü ve çok değerli olan bu değerlendirmenin sıcaklık artışını sonlandırmak için “dünyanın hakikat yolda olmadığını” göstereceğini anlattı.
Bu değerlendirmede ülkelerin UNFCCC’ye 2025’te sunması gereken yeni ulusal katkı beyanlarında neye muhtaçlık olduğunu da göstereceğini söyleyen Andersen, şöyle konuştu:
Gerçek net bir formda ortada ki; kömür, petrol ve gaz üretiminde bir artış var. UNEP bilgileri, 2021’de 55 gigaton olan emisyonların 2022’de yüzde 1,2 artışla 57 gigatona çıktığını gösteriyor. Kabul edilemez ve bu yüzden bu gidişatı katiyetle durdurmalıyız.
Bunun için iklim adaletine muhtaçlığımız var. Varlıklı ülkeler, G20, tüm emisyonların yüzde 76’sından sorumlu ve ekonomilerini karbondan arındırmak için birinci olarak adım atması gerekenler. Dayanışma içinde olmalıyız. Ayrıyeten, fakir ülkelere yatırım yapmanın geleceğe yönelik akıllı bir yatırım olduğunun farkına varmalıyız. Gitmemiz gereken istikamette değiliz ve başarısız not alıyoruz.
“Bilim 30 yılı aşkın müddettir büyük bir netlikle atmosferde neler olduğunu gösteriyor”
Andersen, global sıcaklık artışına yol açan nedenler ve artışı sanayi öncesi periyoda nazaran 1,5 dereceyle sonlandırmak için yapılması gerekenler konusunda bilimin 30 yılı aşkın müddettir net olduğuna işaret etti.
Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) “çok büyük bir netlikle” atmosferimizde neler olduğunu ve global ısınma bakımından neler yaşandığını gösterdiğini belirten Andersen, şöyle konuştu:
Bilimin söyledikleri net. Bu reddedilemez, tartışılamaz ve itiraz edilemez bir gerçek. Bu yüzden, iklim müzakerelerinde ‘fosil yakıtlardan çıkış’ yahut ‘fosil yakıtların azaltılması’ üzere tabirlere takılmıyorum zira yaşadığımız dünya karbonsuz, emisyonsuz bir dünya olmalı.
Emisyonların, tabiatın absorbe edebileceği istikrarda olduğu bir dünya olmalı. Şu anda gezegenimiz emisyonları absorbe edemiyor ve sıcaklık artıyor.
“İnsanlar tahlil bulmak için, taahhütler vermek için buradalar”
Uluslararası medyada COP28 Lideri Sultan Ahmed Al Jaber’e atfedilen “küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlanmak için fosil yakıtlardan çıkmak gerektiğine ait bilimsel bir ispat olmadığı” istikametindeki argümanlar ve bu tıp bir yaklaşımın iklim müzakerelerine tesirinin olup olmayacağına ait telaşlı olmadığını belirtti.
Andersen, “Al Jaber’e atfedilen tabirlerin fosil yakıtlarla ilgili müzakereleri etkileyeceğini sanmıyorum zira dünya burada ve izliyor. Beşerler tahlil bulmak için, taahhütler vermek için buradalar.” dedi.
BAE, varlıklı bir petrol ülkesi olarak COP28’e mesken sahipliği yapması ve COP28 Başkanlığı’na Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi (ADNOC) Üst Yöneticisi Al Jaber’i getirmesi nedeniyle uzun müddettir tenkitlerin amacında yer alıyor.
Al Jaber’in tartışılan sözleri
Uluslararası medyada bu hafta yer alan de, geçen ay İrlanda Eski Cumhurbaşkanı Mary Robinson ile katıldığı etkinlikteki konuşmasında, Al Jaber’e “küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırmak için fosil yakıtlardan çıkılmasının gerekli olduğuna ait bilimsel bir tespit yok” dönündeki sözler atfedilmişti.
Al Jaber, COP28’de dün IPCC Lideri Jim Skea’nın da katıldığı bir basın toplantısı düzenleyerek, sözlerinin yanlış yorumlandığını ve bir mühendis olarak bilime karşı hürmet, inanç ve tutkusunun olduğunu belirtmişti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
