Turquet ahtapotları, Antarktika’da bir kilometre derinliğe kadar suda yaşayan ve kıl kurtları, amfipod kabukluları ve öteki küçük omurgasızları yiyerek beslenen bir canlı tipi. Günümüzde Weddell, Amundsen ve Ross denizlerindeki Turquet ahtapotları, kıta büyüklüğüne sahip olan Batı Antarktika buzulları tarafından ayrılmış durumda. Yani bu ahtapot popülasyonları günümüzde bir ortaya gelemiyor.
Ancak, araştırmacılar tarafından yapılan DNA çalışmaları sonucunda, bu popülasyonlar ortasında en son 125 bin yıl evvel, global sıcaklıkların bugünküne emsal olduğu ‘Son Buzullararası’ periyotta genetik temas olduğu ortaya çıktı.
Bu devirde, global deniz düzeyi de mevcut düzeylerden 5 ila 10 metre daha yüksekti. Gezegenin ortalama sıcaklığı bugün olduğundan yaklaşık 0,5°C daha sıcaktı ve iklim varsayımları bunun önümüzdeki yıllar içinde tekrar olacağını (deniz düzeylerinde de metrelerce yükseklik yaşanabileceğini) öngörüyor.
Pek çok bilim insanı bu yükselmeye, geçmişte olduğu üzere Batı Antarktika Buz Katmanının çöküşünün ve buna bağlı olarak erimenin neden olabileceğine inanıyor.
DNA testleri nasıl ortaya çıktı?
Araştırmacılar, 33 yıl boyunca toplanan 96 ahtapottan küçük doku örnekleri aldı. James Cook Üniversitesi’nden evrimsel genetikçi Sally Lau, ahtapotları farklı ayrı popülasyonlara bölmek için kullanılabilecek, tek nükleotid polimorfizmleri (SNP’ler) ismi verilen genetik işaretlerin geniş modellerini inceledi. Daha sonra, eski ahtapotlar ortasındaki farklı melezleşme senaryolarını test etmek için demografik modeller oluşturdu ve bu senaryolar onların bugünkü genetik modellerini ortaya çıkardı.
Ortaya çıkarılan bu modeller, buzul çağlarından evvel, dört ahtapot popülasyonunun Antarktika’yı çevreleyen okyanus akıntıları ile birbirine bağlı olduğunu gösteriyordu. Lakin Batı Antarktika Buz Katmanı büyüdükten sonra bu popülasyonlar birbirinden uzaklaştı, ayrıldı ve genetik farklılıklar ortaya çıkmaya başladı.
Buz katmanı, global sıcaklık düştüğünde genişler, daha fazla buz oluşturur ve bu da deniz düzeyini düşürür. Sonuç olarak Lau, son buzul ortası devirdeki farklı buz katmanı şartlarının ahtapotların genlerini nasıl etkileyeceğini iddia etmek için bu modelleri kullandı.
Model simülasyonlarını binlerce sefer çalıştırdıktan sonra Lau, buz katmanının büsbütün çökme senaryosunun günümüzde ahtapot genlerinde görülen SNP modelleriyle en düzgün formda eşleştiğini buldu. Hayvanların ortalama jenerasyon müddetleri ve mutasyon oranlarına dayanarak, bu farklı ahtapot popülasyonlarının 139 bin ila 54 bin yıl evvel tekrar çiftleşmeye başladığı hesaplandı.
Tüm bu bulgular daha evvel varsayılan buz katmanının çöküşünü destekliyor ve Antarktika’nın gizemi için delil niteliğinde.
Sonuçlar ne manaya geliyor?
Bu bulgular, Antarktika’nın iklim tarihinin daha düzgün anlaşılmasına yardımcı olabilir. Ayrıyeten, gelecekte deniz düzeyinin yükselmesi riskini artırabilecek buz katmanının çökmesi üzere olayların mümkünlüğünü daha yeterli iddia etmemize yardımcı olabilir.
Özellikle, bu bulgular, Batı Antarktika Buz Katmanının çökmesinin, global deniz düzeyinde 5 ila 10 metrelik bir artışa neden olabileceğini gösteriyor. Bu, dünya çapında milyonlarca insanın yaşadığı kıyı bölgelerini sular altında bırakabilir.
Bu nedenle, bu bulgular, Antarktika’nın iklimini ve buz katmanını daha yeterli izlemenin ve müdafaanın ehemmiyetini vurgulamaktadır.
