İmdat Şiddeti Tedbire ve Rehabilitasyon Derneği’nin yaptığı “Sağlıkta Şiddet” araştırması sonuçları açıklandı. Araştırmaya nazaran, sıhhatte şiddet olayları bir yıl önceye nazaran yüzde 86 oranında artış gösterdi.
İMDAT Derneği Lideri ve İsimli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Polat, en dikkat çekenin artık tabanca, bıçak, balta, keser, pompalı tüfek üzere silahların şiddette çok sık görülmesi olduğunu kaydetti. Rapora nazaran 1 Ocak ile 20 Aralık 2023 tarihleri ortasında yalnızca medyaya yansıyan “sağlıkta şiddet” olay sayısı 457.
Saldırıların yaklaşık yüzde 43’ü hemşirelere, yüzde 41’i tabiplere, yüzde 15.8’i ise yardımcı sıhhat işçisine yapılıyor. Atakların yüzde 60’dan fazlası ise hasta yakınları tarafından gerçekleştiriliyor. Şiddet hadiselerinin yüzde 75’i hem sözel hem fizikî şiddet olarak kaydedilirken, şiddet olaylarının yüzde 86’sı darp ile yüzde 14’ü ise ateşli ve silahlı taarruz halinde gerçekleşiyor. Lakin tüm bunlara karşın şiddet olaylarının yüzde 5’te biri, isimli süreçlere bile yansımadan kapatılıyor. Sıhhatte şiddetin en çok görüldüğü branşlarda ise başı, acil servis, genel cerrahi ve bayan doğum çekiyor.
“10 HADİSEDEN 9’U SÖZEL ŞİDDETLE BAŞLIYOR”
Prof. Dr. Polat, “Şiddet Tedbire ve Rehabilitasyon Derneği olarak her yıl bir rapor yayınlıyoruz ve o yılın en kıymetli mevzularını kendimize baz seçiyoruz. Bu yıl sıhhatte şiddeti seçtik, zira çok fazla olay yaşamıyor” diyerek çalışmanın ayrıntılarını şöyle özetledi: “Medya üzerinden bir çalışma yaptık. Medyada 25 kanalı ve haber mecrasını taradık ve oralarda çıkan haberlere nazaran bir çalışma ortaya çıkardık. Ancak biliyoruz ki bu çalışma aslında buzdağının yalnızca görünen yüzü. Altında çok daha fazlası var. En çok dikkat çeken olay, yüzde 85 üzere bir oran ki her 10 olayın 9’u yapar, burada şiddet evvel sözel başlıyor, ondan sonra fizikî şiddete, darpa dönüyor. 2021’den 2022’ye sıhhatte şiddette yüzde 31 artış olmuş. Lakin 2022’den 2023’e geldiğimiz vakit yüzde 86’lık bir artış var.”
“YÜZDE 13, DİREKT YUMRUKLARLA DALIYOR”
Sağlıkta şiddette ikinci makûs boyutun bu olaylara maruz kalanların yüzde 87’sinin doktor ve hemşire olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Polat, “Saldıran her 5 şahıstan 3’ü de hasta yakını. Sözel şiddet oranı yüzde 10. Her 10 şahıstan biri, bağırıyor çağırıyor sözel şiddet gösteriyor lakin yüzde 13, hiç konuşmadan direkt yumruklarla, darp ederek giriyor. Bir de diğer boyut daha giriyor işin içine, ateşli silahlar ya da kesici aletler konusu. Kırsalda balta, keser, sopa çok daha ağır. Hatta taş ve pompalı silah bile kullanıldığını görüyoruz. Lakin kente geldiğimizde, metropollerde ateşli silah, bıçak, kesici aletlerin daha fazla kullanıldığını görüyoruz. Bu çok net bir ayrım üzere çıkıyor karşımıza” dedi.
“5 OLAYDAN BİRİ İSİMLİ MERCİLERE DAHİ YANSIMIYOR”
Prof. Dr. Polat, tüm bu şiddet olaylarına karşın, her 5 olayın birinin isimli mercilere dahi yansımadan kapandığını söyleyerek hastanelerdeki mimari yapının şiddet olaylarının önlenmesinde büyük hissesi olduğunu kaydetti . Polat, “Dünyadaki örneklere baktığımız vakit, birkaç tane ön plana çıkan çalışma var. Mesela bizde, hiç dikkate alınmayan mimari boyut. Bizim hastanelerimizde bütün poliklinikler, büyük, geniş alanlardan yayılıyor. Halbuki bakıyoruz dünyaya biraz daha izole ortamlarda gidiliyor. Böylece kalabalıklar, insanların fiziki olarak bir ortada toplanmasının çok kolay olmadığı yerler oluşturuluyor. Bir de çok kısa periyotlu güvenlik zafiyetleri yaşanıyor bizde. Önüne gelen, istediği yere giriyor, acile ağır bakımlara vs. Bunların önlenebilmesi gerekiyor. Göstermelik birkaç güvenlik, alarm sistemlerinin yapılması vb ile bunun çözülmeyeceği çok açık” dedi.
“KURALLAR “VATANDAŞIN İŞİNİ ZORLAŞTIRMAK İÇİNMİŞ GİBİ” BİR ALGI VAR”
Prof. Polat, tabip göçü ile sıhhatte şiddetin birbirinden bağımsız düşünülemeyecek hususlar olduğuna da işaret ederek “Evet fakülte sayımız arttı, tabip sayımız arttı lakin hala kâfi sıhhat çalışanımız, tabiplerimiz başta olmak üzere yok. Demek ki bunun için tedbirler almamız gerekiyor. Hekimlerin ve sıhhat çalışanının değersizleştirilmesini görüyoruz. Bu birinci boyut. İkinci boyut ise sıhhat çalışanının ne yapması gerektiği, nasıl yapması gerektiği ile ilgili hastalarımızı ve toplumumuzu çok bilgilendirmemişiz. Vatandaş zannediyor ki, istediği vakit gelir, hastaneye girer, istediği süreci yaptırır ve çıkar. Kurallar, yapılması gereken prosedürler, güya onlara zorluk çıkarmak için konulmuş algısı var. meğer bir algoritma var. Bu algoritma içerisinde çalışmak zorunda sıhhat sistemi” diye konuştu.
“BEYZBOL SOPASI SATIŞLARINDA ABD’DEN BİLE ÖNDEYİZ”
Şiddetin yalnızca sıhhatte değil, genel olarak toplumda çok büyük bir sorun haline geldiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Polat, “Toplumsal şiddetteki boyutumuzun, acildeki yansımasını görüyoruz. Örneğin bakıyoruz, trafikte en ufak bir tartışmada beşerler birbirleriyle hengame etmeye başlıyor. Çok enteresan bir istatistik söyleyeyim, biz beyzbol oynayan bir toplum değiliz. Ancak beyzbol sopası satışları Amerika’dan sonra dünyada en çok Türkiye’de. Hepsi yalnızca hengame etmek, dövüşmek ve birbirini dövmek için satılıyor. Şiddet, ömrümüzün çok içerisinde ve güya tahlilin bir kesimi üzere algılanıyor” dedi.
“DÜNYADA BU İŞİ ÇÖZMÜŞ ÜLKERELDE AĞIR YAPTIRIMLAR VAR”
Prof. Dr. Polat, dünyada, sıhhatte şiddeti çözmüş ülkelerdeki dikkat çeken tedbirlere de değinerek “Görev başındaki bir sıhhat çalışanına şiddet uygulayan kişinin, çok acil olmadıkça sıhhat hizmeti almaktan belirli bir müddet için men edilmesi üzere bir ceza var, ki bence çok geçerli, uygulanabilir bir cezadır. Bugün, Amerika’ya baktığımızda bu var. Almanya ve İngiltere’de ise şunu yapıyorlar: Tabiplere yahut sıhhat çalışanlarına rastgele bir şiddet uygulandığı anda, çok süratli bir mahkeme basamağı var ve çok da ağır cezalar uyguluyorlar. Devlet vazifelilerinin, Cumhurbaşkanından başlamak üzere, kesinlikle ve kesinlikle bu hususta gerçek bildirileri vermesi gerektiğini bir kere daha hatırlatmak isterim. Sonuçta, dünyada bu sorunu çözmüş ülkelere baktığımızda, emniyetin, hukukun, o ülkeyi yönetenlerin hepsinin birlikte, olaya bir hal koyması kelam konusu ve tedbirleri almış olması kelam konusu” tabirlerini kullandı.
