Toplumsal hayatı birbirine yabancı dini ritüeller mi, kozmik bilim ve ahlak mı biçimlendirecek?
Ne garabettir ki bu soruya birebir pahalar kümesinden karşılık bulamıyoruz.
Anayasa’nın 2’inci hususu: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, ulusal dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel prensiplere dayanan, demokratik, lâik ve toplumsal bir hukuk devletidir.
Laiklik prensibi, 1924 Anayasası’na Atatürk Türkiyesi’nin ana kolonu olarak 5 Şubat 1937 tarihinde girdi.
Aradan 86 yıl geçti, çabası sürüyor.
Radyo ve Televizyon Üst Şurası (RTÜK), Kızıl Goncalar dizisinin yayımlandığı FOX TV’ye idari para cezası ile 2 sefer program durdurma cezası verdi.
Cezanın “toplumun ulusal ve manevi kıymetlerine aykırılık” gerekçesiyle verildiği açıklandı.
Üst Kurul’un Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) kontenjanından seçilen üyesi İlhan Taşçı, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada RTÜK’ün tarikat ve cemaatlere boyun eğdiğini söyledi.
İkinci kısmı yayınlanan “Kızıl Goncalar” dizisi Nakşibendi tarikatının Türkiye’deki en güçlü kollarından İsmailağa Cemaati’nin reaksiyonunu çekti.
Dizide, bayanları “köleleştiren” tarikat ömrü ve eğitim hakkı engellenen bir kız çocuğunun evlendirilmek istenmesi kurgusu üzerinden yaşanan aile dramı anlatılıyor.
Dizinin bir kurgu olması bir yana; güya hayatımızda bu ve gibisi olaylar hiç olmuyormuş, manevi kıymetlerimiz tarikatlar tarafından çerçevelenmek zorundaymış üzere ekrana yasaklar konuyor.
Topbaş ailesinin yükü olan Nakşiliğin Erenköy Cemaati’nin yaşadığı çevreyi yakından tanıyan, birebir mahallede siyasal çalışma yapan bir bayandan dinliyorum:
“Cemaatten olmayana mesken bile kiralamazlar. Apartmanların alt katı Kur-an Kursu’dur, içeri girmezsin. Dükkanlarına Atatürk resmi asmazlar” diyor.
Kaçak Kur-an kurslarında yaşananlar kamuoyunun malumu…
Hatırlayalım. Şanlıurfa’da Menzil Tarikatı’na bağlı bireylerce açıldığı tez edilen kaçak kuran kursuna gönderilen 12 yaşındaki Abdülbaki Dakak, kursun yakınlarında bulunan bir ahırda meyyit bulunmuştu.
Yüzlercesi üzere “medrese” ismiyle faaliyet gösteren o tarikat yurdu kapatıldı, “fahri imamı” gözaltına alındı.
Kadıköy Belediye Lideri Şerdil Dara Odabaşı’na ilçelerinde tarikatların toplumsal yaşama tesirlerini soruyorum.
Kadıköy’deki İmam Hatip Liseleri’ne kâfi sayıda öğrenci gelmediğini, sınıfları doldurmak için etraf ilçelerden öğrenci taşındığını vurguluyor.
Örgün eğitimin imamlara açılmasına, 2023-2024 öğretim yılında “ÇEDES” olarak anılan “Çevreme Hassasım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum” programı da eklendi.
Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı ortasında imzalanan, okullara din vazifelisi atamanın yolunu açan uygulamaya bir çivi de Ulusal Eğitim Bakanı (MEB) Yusuf Tekin tarafından çakıldı.
Tekin’in TBMM Bütçe Görüşmeleri sırasında söylediği, “Sizin ‘tarikat, cemaat’ dediğiniz, bizim ‘STK’ dediğimiz yapılarla toplasanız 10 tane protokolümüz vardır” kelamlarına birinci reaksiyon Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der)’den geldi:
“Tarikat ve cemaatler STK değil, yasa dışı gerici yapılanmalardır. Yasa dışı gerici yapıları okullarımızda istemiyoruz.”
ÇEDES uygulamasına itirazı olan veliler, branş öğretmenlerinin dışında din vazifelilerinin derslere girememesi için MEB’e dilekçeler yağdırıyor.
25 bayan derneği, 3 vakıf ve bayan hakları savunucusu akademisyen ve muharrirlerin iştiraki ile kurulan “100.Yıl Bayan Dayanışma Platformu” da ÇEDES uygulamasını takibe aldı.
Platform’un 15 Nisan’da Kalamış Wyndham Oteli’nde düzenlenen kuruluş toplantısına siyasi partilerin bayan milletvekili adayları başta olmak üzere; İstanbul, Ankara, Bursa, Balıkesir üzere kentlerden çok sayıda bayan aktivist katılmıştı.
Platformu Kurucusu CHP’li siyasetçi Ferah Diba Yeğin, 31 Mart lokal seçimlerine gidilen süreçte ulusal eğitim sistemine sızan laiklik tersi programlarla çabayı başa koyduklarını vurguluyor.
Diba Yeğin, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Şule Özsoy Boyunsuz’un dayanağıyla, dindar ve seküler ailelerden öğrencilerin biraraya geldiği platformlarda ÇEDES’in laiklik unsuruna tersliğini anlatacaklarını vurguluyor.
Bu “çağın” yükü çok ağır.
Bir yanda yasaklar, kısıtlar evreniyle çaba ediliyor; öte yandan insanların hayatta kalabilmeleri için karşılanması gereken gereksinimleri giderilmeye çalışılıyor.
6 Şubat Hatay merkezli zelzeleden 24 saat sonra Samandağ’da çorba dağıtmaya başlayan, enkaz kaldırma çalışmalarına başlayan Kadıköy Belediyesi’nin, hiçbir ilçe belediyesinde olmayan arama-kurtarma teçhizatına ve uzman takıma sahip olduğunu söyleyen Odabaşı, “Bu hafta Hatay’dan getirdiğimiz ziraî eserlerin satıldığı 7’in pazarımızı açıyoruz. Samandağ Defne Bayan Kooperatifi’nden salça, reçel üzere konut üretimi besin eserlerini kollardaki narenciyeyi, domatesleri getiriyoruz” diyor.
Yine hiçbir ilçe belediyesinde olmayan bayan hayat meskenleri de açtılar. Bunların bayan sığınma konutlarından farkı, 15 yaşından büyük çocukları ile sığınma meskenlerine kabul edilmeyen bayanlar çocuklarıyla birlikte yeni ömürlerine kök salabiliyorlar.
