CHP, AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Taban Fiyat Tespit Komitesi’nin şimdi üçüncü toplantısı yapılmadan personel ve patron taraflarını sarayına çağırmasına reaksiyon gösterdi.
Bu durum, göstermelik bir pazarlık süreci yürütüldüğü tenkitlerini güçlendirdiğine ait kıymetlendirme kurulun yetkisi ve sürecin nasıl işlediğiyle ilgili kurallara uyulmaması, minimum fiyat belirleme sürecine ait şeffaflığı zedelediği görüşüne yer verildi.
Açıklamada ”Asgari fiyat tespitinin siyasi gösterilere materyal edilmemesi gerektiğini hatırlatıyoruz. On milyonlarca çalışanın bahtını tek bir kişinin keyfi kararıyla belirlediği bir sistemden işçinin lehine bir karar çıkmadı, çıkmaz diyoruz” denildi.
Cumhuriyet Halk Partisi, sürecin gerçekçi bir biçimde işlemesi ve milyonlarca işçinin yoksulluktan kurtarılması için tekliflerini 12 unsurda açıkladı.
CHP’nin teklifleri şu formda:
1) Minimum fiyat insan onuruna yaraşır düzeye yükseltilsin.
Bu ülkede birileri müthiş bir zenginleşme yaşarken, emeğiyle geçinen ücretliler fakirleşiyor. Orta gelir kümesi yoksulluğa, alt gelir kümesi açlığa sürükleniyor.
Memlekette emeğiyle geçinen herkes, yıldan yıla çok daha büyük bir süratle taban fiyatta buluşuyor. Türkiye’de özel dal çalışanlarının yüzde 91’i minimum fiyatın iki katı ve altında, yani 22 bin 804 liradan az fiyat alıyor. Son 8 yılda gerçekleşen 20-24 yaş ortası istihdamın yüzde 86’sı taban fiyat ve çok yakın fiyat alıyor. Yani eğitim durumu fark etmeksizin, her işkolundan, her meslekten, her birikimden insan taban fiyatla, yani en düşük fiyatla çalışıyor.
Türkiye iktisadı, katma bedelli üretim modeli yerine, düşük personel maliyetine dayanan, çağdaş kölelik sistemini tercih eden bir anlayış tarafından yönetiliyor. Biz buna karşı çıkıyoruz.
Asgari fiyat insan onuruna yaraşır bir düzeye yükseltilsin, emek sömürüsü son bulsun istiyoruz.
2) Minimum fiyatta bu yıl tek artış ısrarından vazgeçilsin.
Hükümet üyeleri tek artış olsun diye, algı yaratabilmek için kıvranıyorlar. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı milleti alenen kandırmaya çalışıyor. Taban Fiyat Yönetmeliği’nde tek sefer artırım verilir yazdığını söyleyerek aklımızla alay etmek istiyor. Meclis Genel Kurulu’nda gerçeği yüzüne vurduğumuzda da verecek yanıt bulamıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu hususta çok netiz. Bu enflasyon ortamında, iktidarıyla, TÜİK’iyle, Merkez Bankasıyla, verdikleri hiçbir amacın tutmadığı, verilen hiçbir kelamın yerine gelmediği bir ortamda, minimum fiyatta tek artış demek, milleti birkaç ay sonra açlığa terk etmektir. Bunun manası, seçime kadar yönetim edin, seçimden sonra ne haliniz varsa görün demektir.
Bugün minimum fiyat konuşulan sayılardan hangisi olursa olsun, birkaç ay sonra yine açlık sonunun altına düşecek. Bu bir iddia değil, matematiğin gerçeğidir. Hasebiyle tek artış ısrarından vazgeçilmesi davetini bir kere daha yapıyoruz.
3) Gelir vergisi birinci dilim oranı ücretlilerde yüzde 10’a düşürülsün.
Türkiye’de vergi yükü çok büyük oranda ücretlilerin üzerinde. Dolaylı vergilerle zati hakkaniyetsiz olan, fakirle zengini ayırmayan sistem, direkt vergilerde de tekrar ücretliye haksızlık olarak yansıyor. Bugünkü vergi dilimi sistemi, ücretlilerin çok süratli bir halde üst vergi dilimlerine çıkmasına ve daha yüksek vergi ödemesine sebep oluyor. İşçiler hem enflasyon karşısında alım gücünün düşmesiyle fakirleşiyor, hem de vergi yükünün yıl içinde artmasıyla birlikte ellerine daha az para geçmesiyle fakirleşiyor. Yani bugünkü sistem, ücretlileri fakirleştirmek üzerine konseyidir.
Biz, az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alındığı bir sistem talep ediyoruz. Beşli çetenin tek kalemde yüz milyonlarca liralık vergi borcunu affedenler, teşvik üstüne teşvik yağdıranlar, iş işçinin sırtındaki vergi yükünü hafifletmeye gelince sırtlarını dönüyorlar.
Emekçiden vergi alırken acımasız davrananlara soruyoruz, kamu iştiraklerinde vazife alan yönetim/denetim heyeti üyelerinin aldıkları fiyatların vergisini kim ödüyor? Bu sorunun karşılığı çok şey anlatıyor aslında. İşte yalnızca iki örnek elimde, biri Borsa İstanbul, başkası Takasbank idare heyeti üyeleriyle ilgili. Duble maaş aldıkları yetmiyor, üstüne bir de kendilerine özel düzenleme yapıp, ek çıkan vergiyi milletin sırtına yüklüyorlar.
Biz işçinin vergide adalet talebini lisana getirirken, onlar yalnızca kendi yandaşlarına vergi düzenlemesi yapıp yükünü işçilere ödetiyorlar.
Biz ise bu ülkenin işçisinden, alın teri ile konutuna ekmek götüren on milyonlarından tarafız. Bizim teklifimiz, gelir vergisi birinci diliminin fiyat gelirlerinde yüzde 15’ten değil 10’dan başlamasıdır. Ve bununla bağlı olarak
4) Vergi tarife dilimleri en az tekrar değerleme oranı yahut taban fiyat artış oranı kadar artırılsın.
5) Minimum fiyat vergi istisnası matrahtan indirim usulüyle uygulansın.
6) Patronlara sağlanan 5 puan SGK prim takviyesi emekçilere de sağlansın.
diyoruz.
7) Yemek bedeli istisnası günlük brüt minimum fiyatın yüzde 50’sine endekslensin.
Yemek bedeli istisnası, yani patronların çalışanlarına vergi ve başka yükümlülüklere tabi olmadan sağlayabileceği yemek imkânının sonu, yıllar içinde çok önemli biçimde eridi. 20 yılda, istisnanın günlük minimum fiyata oranında yarı yarıya bir azalma var.
Gıda enflasyonunun genel enflasyonu katladığı bu periyotta, yemek bedeli, işçiler için çok daha fazla ehemmiyet kazanıyor. İstisna fiyatını artırma ve azaltma yetkisi bugünkü haliyle Cumhurbaşkanında. Şunu herkesin kendisine sormasını istiyoruz, 16 milyon işçinin boğazından geçen lokmayı neden bir kişinin insafına bırakıyoruz?
Cumhuriyet Halk Partisi olarak teklifimiz, yemek bedeli istisnasının günlük brüt minimum fiyatın yüzde 50’sine endekslenmesidir. Böylelikle işçinin yiyeceği yemeğin üzerindeki Cumhurbaşkanı vesayetini kaldıralım diyoruz. Bununla ilgili kanun teklifimizi de Meclis’e sunmuş bulunuyoruz.
8) Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün 131 sayılı kontratı onaylansın.
2022 bilgilerine nazaran hanesine emek geliri olarak yalnızca minimum fiyat giren 4.1 milyon hane var ve bu hanelerde 16 milyon vatandaşımız yaşıyor. 10 milyondan fazla insanımız, yalnızca 1 taban fiyatın girdiği hanelerde yaşıyor. Yani dört kişilik bir ailenin üç öğün yalnızca bir çay, bir simit tüketse bile aylık en az 7 bin 200 lira harcaması gerektiği ülkede, 11 bin 402 lirayla geçinmeye, daha doğrusu hayatta kalmaya çalışıyorlar.
İşte biz bu yüzden 131 sayılı kontrat onaylansın diyoruz. Bu kontrat minimum fiyat tespitinde bir kişinin değil, bir ailenin geçim kurallarının göz önüne alınması gerektiğini söylüyor. Bugünse taban fiyat bir kişi üzerinden hesap ediliyor. Lakin işte bilgiyle söylüyorum, Türkiye’de 10 milyondan fazla insan bir minimum fiyatın girdiği hanelerde yaşarken, bu gerçeği göz gerisi etmek, bu insanları vefata terk etmek demektir.
9) Sendikal örgütlenme hakkı önündeki tüm mahzurlar kaldırılsın.
Türkiye’de personellerin yalnızca yüzde 14.7’si sendikalı. Sendikalı olanlara da fevkalâde baskılar uygulanıyor. Her gün memleketin dört bir yanında emekçiler, sendikalı oldukları için, önlerine çıkarılan barajları aşıp toplu kontrat yapamasınlar diye işten çıkarılıyor. Önümüzdeki günlerde çok çarpıcı bir örnek olarak, PTT işçilerinin toplu kontrat haklarının nasıl gasp edildiğini öteki bir basın toplantısı ile anlatacağım.
İşte bugün Şanlıurfa’da Özak emekçileri sendikalı oldukları için işten çıkarıldılar, direniyorlar.
Sakarya’da Burda Bebek personelleri, direniyorlar.
Ve daha kaçları, örgütlenme haklarını savunmak için fabrika önlerinde bir aradalar.
Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak, örgütlenmenin önündeki hukukî pürüzlerin kaldırılmasını istiyoruz. Dava süreçlerinin hızlandırılmasını, yargının patronlarca berbata kullanımının önüne geçilmesini savunuyoruz. Kimsenin yalnızca sendikalı olduğu için, türlü mazeretlerle işten çıkarılamadığı bir çalışma hayatı talep ediyoruz.
10) Cumhurbaşkanına keyfi olarak grev ve lokavt erteleme hakkı veren unsur yürürlükten kaldırılsın.
Sendikalar ve Toplu İş Kontratı kanununun 63’üncü hususu, Cumhurbaşkanına gönlünce, alakasız münasebetlerle grev ve lokavtları erteleme hakkı veriyor. Bu husus nedeniyle, 21 yılda 20 farklı grev engellendi, 200 bine yakın çalışanın grev hakkı gasp edildi. Grev en temel personel haklarından biridir. Grev imkânı olmadan, personelin pazarlık gücü yoktur.
İşçide grev kartı olmazsa, taban fiyat tespit komitesi bir televizyon gösterisinden öteye gidemez.
Dolayısıyla biz bu unsurun yürürlükten kaldırılmasını, personelin grev hakkına kavuşmasını istiyoruz.
11) TÜİK talimatla hareket etmeyi bırakıp, gerçek dataları açıklamaya başlasın.
Bugün TÜİK denen kurumun başındakiler, alenen, bilerek ve isteyerek hata işliyorlar. Gerçek bilgileri gizleyerek, enflasyonu kâğıt üzeri oyunlarla, hükümetin istediği düzeyde açıklayarak, on milyonlarca ücretlinin ve emeklinin gelirinin düşük kalmasına sebep oluyorlar.
Bunun vicdani sorumluluğu bir yana, bu apaçık kabahattir. TÜİK’in evvelki lideri da, Meclis komitesinde yüzümüze baka baka, bilgilerde ricaların tesirli olduğunu ağzından kaçırmıştı.
Enflasyonun TÜİK’in açıkladığıyla uzaktan yakından alakası olmadığını, bugün çarşıya pazara giden her bir vatandaş çok uygun biliyor. Münasebetiyle biz, gerçek dataların açıklanmasını, on milyonlarca beşere karşı hata işlenmemesi davetini bir sefer daha yapıyoruz.
12) Anayasa’nın 49. ve 55. hususları uygulansın.
