Anayasa Mahkemesi (AYM), tutuklu TİP Hatay Milletvekili Can Atalay belgesinde hak ihlali olduğuna oy çokluğuyla ikinci defa hükmetti.
Yüksek mahkeme, Atalay hakkında verdiği kararın gerekçesiyle ilgili özeti internet sitesinde yayımladı.
Açıklamada Yargıtay’ın işaret edildiği “Anayasa Mahkemesi ferdî müracaat yoluyla bir temel hak ve özgürlüğün ihlal edildiğine karar verdiğinde rastgele bir merciin bu kararın Anayasa’ya yahut kanuna uygun olup olmadığını inceleme ve denetleme yetkisi bulunmamaktadır” sözleri dikkati çekti.
“ANAYASA AÇIKÇA İHLAL EDİLDİ”
Yüksek mahkemenin “Anayasa Mahkemesinin İhlal Kararının Uygulanmaması Nedeniyle Ferdi Müracaat Hakkının İhlal Edilmesi” başlığıyla yayımladığı açıklamada yer alan kıymetlendirme şöyle:
“Somut olayda Anayasa Mahkemesinin ihlal kararının gereği yerine getirilmemiştir. Anayasa Mahkemesi kararlarının yerine getirilmemesi, Anayasa’nın 153. unsurunun altıncı fıkrasında Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme ve yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve hukukî şahısları bağlayacağı kararı ile çatışan bir durumdur. Kararlarının bağlayıcılığına ait bu karar Anayasa Mahkemesince kişisel müracaat kapsamında ihlal edildiğine karar verilen anayasal hak ve özgürlükler için de geçerli olan ek bir garantidir. Öte yandan yine yargılama evrakı misyonu ve yetkisi olmayan bir mahkemece görülerek Anayasa’nın 142. hususunun amir kararına ve Anayasa’nın 37. hususunda yer alan doğal hâkim prensibine açıkça muhalif hareket edilmiştir.
“BİREYSEL BAŞVURUYU ANLAMSIZ HALE GELİR”
Anayasa’nın 148. unsurunda, kaidelerini yerine getiren herkese Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulunma hakkı verilmiştir. Hiç kuşkusuz Anayasa Mahkemesi kararlarının tesirli bir halde uygulanması ferdi müracaat hakkının ayrılmaz bir modülüdür. Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararların ihlal kararında tespit edildiği biçimiyle icra edilmemesi de tesirli müracaat hakkının özel bir tipi olan ferdi müracaat hakkının açık ve ağır bir halde ihlali manasına gelmektedir. Ferdî müracaat kararlarının uygulanmaması Anayasa Mahkemesine ferdi müracaatta bulunmayı anlamsız hâle getirecektir. Hakikaten tam da bu sebeplerle Anayasa’nın 153. hususunun son fıkrasında Anayasa Mahkemesi kararlarına uyma ve bu kararları değiştirmeksizin yerine getirme konusunda yasama, yürütme ve yargı organları ile yönetim makamlarına rastgele bir takdir yetkisi tanınmamış yahut bu hususta bir istisnaya da yer verilmemiştir.
“İLK MAHKEME VAZİFESİNİ YERİNE GETİRMEDİ”
Öte yandan somut müracaata husus yargılamada Anayasa Mahkemesi, birinci derece mahkemesini ilgili mahkeme olarak belirlediği için Yargıtayın 6216 sayılı Kanun kapsamında tekrar yargılama yetki ve vazifesi bulunmamaktadır. İhlal kararının gönderildiği birinci derece mahkemesi ise Anayasa Mahkemesinin kararı uyarınca önüne gelen belgede tekrar yargılamayla ilgili vazifesini yerine getirmemiş; müracaatçının anayasal haklarını da gözeten bir yargılama yapmamıştır.
“AYM KARARININ DENETLENME YETKİSİ YOK”
Kamu gücünün hareket, süreç ve ihmallerinin Anayasa’ya uygunluğunu kesin ve bağlayıcı olarak karara bağlama yetkisi münhasıran Anayasa Mahkemesine aittir. Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi kişisel müracaat yoluyla bir temel hak ve özgürlüğün ihlal edildiğine karar verdiğinde rastgele bir merciin bu kararın Anayasa’ya yahut kanuna uygun olup olmadığını inceleme ve denetleme yetkisi bulunmamaktadır.
153. UNSUR İŞARET EDİLDİ
Anayasa ve kanunlar Anayasa Mahkemesi kararını yerine getirme yükümlülüğü altında olan kamu makamlarına ve somut olayda birinci derece mahkemesine belgeyi farklı bir yargı merciine gönderme yetkisi vermediği üzere rastgele bir yargısal makamı da Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığını tartışma konusunda yetkilendirmemiştir. Anayasa Mahkemesi kararının bağlayıcılığı, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenleri kapsadığı üzere ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak merciin belirlenmesini de kapsar. Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmasının reddedilmesi ve hukukun emrettiği yollar izlenerek ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmaması Anayasa’nın 153. unsurunun kelamıyla açıkça çelişen, anayasa koyucunun iradesine muhalif bir yorum ve uygulama olmuştur.
Sonuç olarak birinci derece mahkemesinin yetkisi dâhilindeki bir belgeyi Yargıtaya göndermesiyle başlayan, Yargıtayın da Anayasa kararlarını gözardı ederek verdiği bir kararla şekillenen süreç Anayasa’nın kelamına açıkça karşıtlık oluşturmuş ve sonuçta müracaatçının kişisel müracaat hakkı, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlaline yol açmıştır.”
AYM’nin gerekçeli kararının gece yarısı Resmi Gazete’de yayımlanması bekleniyor.
patronlardunyasi.com
