10 yıl evvel bir küratör ABD Maine’deki mağazadan Viktorya periyoduna ilişkin ipek elbise satın aldı. Onu hiç beklemediği, anlaşılması sıkıntı kodlarla yazılmış ve elbisenin ulaşılması güç bir yerine dikilmiş not karşıladı. O notta ne yazdığını artık biliyoruz.
Olay, 2013 yılında Maine’deki bir antikacıdan 19’uncu yüzyıla ilişkin ipek elbise satın alan küratör Sara Rivers-Cofield’in başına geldi.
Rivers-Cofield’in blog yazısına nazaran iki kesimden oluşan bronz renkli elbise muhtemelen 1880’lerden kalma. Bu çeşit bulgular vintage düşkünleri için alışılmadık olmasa da bu notta muhakkak alışılmadık
bir şeyler vardı.
Rivers-Cofield elbisenin ulaşılması sıkıntı bir noktasına dikilmiş bâtın cebi olduğunu ve cebe sırf “göze hiç çarpmayan etekteki yırtmaçtan” erişilebildiğini söylüyor ve “bu cep açıklığı üst etek sebebiyle büsbütün kapalı kalmış, cebe ulaşmak için dökümlü ipeği üst kaldırıp pamuklu etek altını ortaya çıkarmanız, anlayacağınız kıyafetin tüm imajını bozmanız gerekiyor” diye anlatıyor.
Cebin içinde üzerinde yaklaşık 24 satırdan oluşan külliyen tutarsız bir metnin yazılı olduğu buruşturulmuş bir kâğıt vardı.
Bu apaçık şifreli bir bildiriydi, pekala ne manaya geliyordu?
İŞTE GİZEMİN ARKASINDAKİ GERÇEK
10 yıl boyunca türlü türlü dedektifler, amatör ve profesyonel şifre çözücüler bu gizemi çözmeye çalıştı fakat bir sonuç alamadılar. “İpek elbise kriptogramı” olarak anılmaya başlayan bu bilmece öyle
ünlendi ki dünyada şimdi çözülemeyen birinci 50 kod ve şifre ortasında yer aldı. Nihayet biri bu bildirinin arkasındaki gizemi çözdü.
Şifreyi çözen Kanada’daki Manitoba Üniversitesi’nden bilgisayar analisti Wayne Chan’dı.
10 yıl evvel ABD’de, bir küratör Viktorya periyoduna ilişkin bir ipek elbise satın aldı. Elbisenin kapalı bir cebinde, anlaşılması güç kodlarla yazılmış bir not bulundu. Bu not, 135 yıl sonra çözülene kadar bir gizem olarak kaldı.
Notta, ABD Ordusu ve Hava Ofisi tarafından kullanılan telgraf koduyla kaydedilmiş meteorolojik müşahedeler yer alıyordu. Bu kod, o vakitler telgraf çekmenin değerli olması nedeniyle, kentteki hava durumu hakkında bilgi paylaşmanın en düşük maliyetli yolu olarak kullanılıyordu.
Notun yazıldığı tarih, bildiride betimlenen hava durumundan yola çıkarak 27 Mayıs 1888 olarak belirlendi. Bu tarih, Illinois’de yaşayan ve istekli hava gözlemcisi olan Mary C. Bennett’in doğum günüydü.
Notu kimin yazdığı ve neden bu kadar detaylı bir formda gizlemek zorunda kaldığı hala bilinmiyor. Lakin, muhtemelen Washington DC’deki Savaş Bakanlığı’nın telgraf odasında çalışan bir bayan tarafından yazılmış olduğu düşünülüyor.
Bu gizemli not, Viktorya devri bağlantı tarihine dair kıymetli bir bilgi sunuyor. Ayrıyeten, kod çözme konusundaki ilerlemenin de bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
