MTA’nın canlı fay sınırı haritasını güncellemesi, Prof. Dr. Okan Tüysüz’ün sarsıntıyla ilgili ikazlarıyla birleşerek Türkiye genelindeki zelzele riskine dair değerli bilgiler sunuyor. 45 kentte 5,5 ve üzeri zelzelelere neden olabilecek 485 canlı fayın tespit edildiği bu araştırma, toplumun zelzele hazırlıkları açısından dikkate alması gereken kıymetli bir kaynak.
Prof. Dr. Okan Tüysüz, NTV’deki canlı yayında, Türkiye’nin 3 kıymetli fay sınırını vurgulayarak, bilhassa İzmir, Balıkesir, Manisa üzere birinci derece risk taşıyan kentleri sıraladı. Fay çizgilerinin geniş bir coğrafyada uzandığına ve bu bölgelerin sarsıntı riski altında olduğuna vurgu yaptı.
Tüysüz’ün tabirine nazaran, Kuzey Anadolu Fayı, Doğu Anadolu Fayı ve Ege Bölgesi’nde sıkça görülen faylar, ülkemizi değerli bir zelzele riski altında tutuyor. Kuzey Anadolu Fayı’nın muhakkak bir kısmının şimdi kırılmadığına dikkat çekerek, bu bölgede mümkün bir zelzelenin 7.2-7.4 büyüklüğünde olabileceği ihtarını yaptı.
İstanbul’un bilhassa tarih boyunca yaşadığı zelzele tesirlerine vurgu yaparak, kentin faysız olmasına karşın Marmara Denizi’nden geçen bir fay nedeniyle önemli hasarlar gördüğünü tabir etti. Bu bağlamda, İstanbul’un sarsıntı hazırlıklarını güçlendirmesi ve binaları denetim etmesi gerektiğini vurguladı.
Yapılan araştırmada 45 vilayette 5,5 ve üzeri zelzele üretebilecek 485 canlı fay bulunurken, birinci derece risk altında olan kentler; İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta, Uşak, Bursa, Bilecik, Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Hatay, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl, Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt oldu.
3 FAY SINIRI ÖNEMLİ
Ancak Türkiye’nin 3 tane kıymetli fayı var. Bunlardan bir tanesi Kuzey Anadolu Fayı, Bingöl Karlıova’dan başlayan Karadeniz’e paralel uzanan, Marmara Denizi’ni geçen ve oradan Kuzey Yunanistan’a uzanan Kuzey Anadolu Fayı bin 600 kilometre uzunluğunda ve dünyanın en değerli faylarından bir tanesi. İkincisi, Doğu Anadolu Fayı, bu yıl bize çok büyük acılar yaşatan 6 Şubat ve 20 Şubat sarsıntılarını yapan. Tekrar Bingöl Karlıova’dan başlıyor, Hatay’a kadar gelip oradan Ölüdeniz Fayı ile birleşip Kızıldeniz’e kadar uzanıyor. Bu da 6 bin 500-700 kilometre uzunluğunda.
7.4’E KADAR SARSINTI ÜRETEBİLİR
Kuzey Anadolu Fayı’nın kırılmamış bir kısmı var, Erzincan biliyorsunuz 1939 büyük bir zelzele ile sarsıldı gerisinden 1992’da Erzincan Ovası’nın doğu ucunda bir zelzele meydana geldi. 1939’da Kargapazarı dediğimiz fay kırılmıştı. 2’sinin ortasında kırılmamış bir kesim var. 1784’de büyük bir sarsıntı üretmiş. Sarsıntı olduğu takdirde 7.2-7.4 büyüklüğünde bir sarsıntı üretmesini beklediğimiz bir fay var.
Ege Bölgesi’nde ise kısa lakin çok sık fay var her fay olacak yerde zelzele olacak diye bir şey yok. Sarsıntıların bir tekrarlanma dönemi var. Bazıları yılda bazıları 500 bazıları 10 bin bazıları 10 bin yolda bir zelzele üretiyor. Tekrarlanma aralığını dikkate almak kaydı ile fay üzerindeki yerleşim yerleri tehlikeli sayılabilir.
İstanbul’a baktığımız vakit, İstanbul’da canlı fay yok. Baktığımız vakit İstanbul 1509’da 1766’da bu Marmara Denizi’nden geçen faydan ötürü önemli hasar görmüş bir bölge. İçinde fay olmasa bile bu yüzden ziyan görme ihtimali yüksek bir ilimiz.
DEPREM BEKLENEN VİLAYETLERİ SIRALADI, UYARDI
6 Şubat zelzelenin düşünecek olursak, fay daha evvel kırılmış bölgeleri kırdı. Bir mümkünlük fayın tüm Marmara’yı kırmasıdır. Bütün Marmara’yı kırdığı takdirde aşağı üst 160 kilometre uzunluğunda bir fay kırılır. Bu da yıkıcı ve büyük bir sarsıntı meydana getirir.
Bu manada da tehlikelidir. Marmara etrafında zelzele bekliyoruz, Bingöl Yedisu’da bir sarsıntı bekliyoruz. Kıbrıs’a gerçek Hatay açıklarında bir zelzele bekliyoruz.
