Havaların sıcaklığı, deniz kirliliği, kıyısal alan tahribatı üzere nedenlerle İstanbul Boğazı’nın kıyı bölümleri ve Haliç’te görülen denizanası yoğunluğu dikkat cazip boyutlara ulaştı. Lodos ve poyrazın tesiriyle kıyılarda biriken denizanası imgeleri de tedirginlik yarattı. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, denizanalarıyla müsilaj ortasında bir alaka olduğunu söyledi.
MARMARA DENİZİ KİRLİLİK BASKILARI ALTINDA
Denizanası artışlarıyla ilgili Prof. Dr. Okyar, “Marmara Denizi ne yazık ki son 50 yıldır çok önemli kirlilik baskıları altında. Evsel, endüstriyel, tarım kökenli kirleticiler, Marmara Denizi’ni etkiliyor. Kıyısal alan tahribatı kelam konusu. Buna bağlı olarak üreme alanını hayvan için genişletmiş oluyoruz zira sert yere bunların larvaları muhtaçlık duyuyor. Son derece düşük oksijen şartlarında bile yaşayabilen canlılar. Dünya üzerindeki hayatta kalma muvaffakiyetini gösteren en deneyimli canlılar. Her türlü olumsuz çevresel şarta tahammül gösteriyor. Çevresel şartlar da bunların artışlarını destekleyecek biçimde değişiyor. Ortama yol yapmak, park yapmak, liman yapmak hedefli taş, beton yahut yapay bir unsur koyduğunuzda bunların larvaları kendini oraya sabitleyip gelişimlerini sürdürebiliyorlar. Normalinde orada deniz anası gelişimi kelam konusu olamayacakken deniz anası gelişmeye başlıyor” sözlerini kullandı.
SESSİZ ÇIĞLIK; KİRLİYİM, HASTAYIM, MÜDAHALE EDİN…
Prof. Dr. Okyar, “Havalar da esasen çok fazla denetim edemediğimiz bir dünya olarak sorun var ki, global ısınma. Sıcaklığın artışıyla birlikte Marmara Denizi’nin de su sıcaklığı mevsim normallerinin üzerinde seyredince sıcaklıkla birlikte bunların üreme metabolizmaları da hızlanıyor. Daha fazla yumurta dökmeye başlıyorlar. Çok artış yapan ay denizanalarının dışında farklı tipler de var. Marmara Denizi ekosistemine girip artık devir dönem çok artış gösteren pusula denizanası örneğin bahar devrinde çok artış gösteriyor. Doğal olarak Marmara Denizi ne yazık ki pek çok baskı altında olduğundan ötürü bu biçim denizanası artışları olsun, deniz renklenmeleri olsun ve ya müsilaj üzere olaylar aslında Marmara Denizi’nin sessiz çığlıkları diyebilirim. Ben kirliyim, hastayım, gerekli müdahaleleri en yakın vakitte yapın demenin en görsel hali. Denizanaları da bu yüzden artış gösteriyor diye konuştu.
“MÜSİLAJ ORTASINDA BİR BAĞLANTI OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ”
Prof. Dr. Okyar, “Bütün müsilajı oluşturan faktörler hakikat vakitte bir ortaya geldiğinde her an tekrar müsilaj oluşabilir. Bilim insanları olarak bunlar bizim endişemiz. Su altında ufak da olsa müsilaj kalıntılarını görüyoruz. Umudumuz bunların tekrar 2021 yılındaki hale dönüşmemesi. Bir katolizör rolü var. Oluşturan etken değil lakin oluşmasına sebebiyet veren faktörleri aktive ediyor. Doğal olarak denizanasıyla müsilaj ortasında bir münasebet olduğunu şu an için söyleyebiliriz” dedi.
BALIK STOKLARINI ETKİLİYOR
Prof. Dr. Okyar, “Balık yumurta ve larvalarını tükettiği için bilhassa hamsi, sardalya, uskumru üzere balıkların stokları üzerinde çok önemli bir baskı yaratıyor. Suyun üzerinde gördüğümüz denizanaları buz dağının görünen kısmı. Asıl stok suyun altında. Biz yapmış olduğumuz çalışmalarda asıl bolluğu 10 metre ve derinlerde gördük. Yüzeyde biz yalnızca çok az bir kısmını görüyoruz. Lodos estiğinde Marmara Bölgesi’nin kuzey bölgelerinde yığılır, poyraz estiğinde daha çok güney kısımlarında yığılır ve kıyısal alanlarda biz bunları daha fazla görürüz” tabirlerini kullandı.
BALIK YERİNE ÇÖP TOPLUYORUZ
Olta balıkçısı Muhammet Kabil, “Denizanası çok fazla olduğu vakit attığımız kurşunlar tabana inmiyor, takılıp kalıyor. Haliyle balığa da ulaşamıyoruz. Geçen gemiler sağ olsun ne var ne yok boğaza döküyorlar. O da gelip karaya vuruyor. Olta atıcıları olarak da biz çöp topluyoruz, balık yerine” dedi.
Bilal Dilek, “Zaman vakit daha çok kirli oluyor. Şu an pak üzere gözükse de orta ara poşetler, plastikler, onlar daha çok oltaya geliyor. Denizanasından daha çok plastik var. Lastik, tekerlek, onların bile oltamıza geldiği oldu” diye konuştu.
