Zeynep GÜÇLÜCAN
Zelzele bilimci Prof. Dr. Şener Üşümezsoy Gemlik Körfezi’nde meydana gelen sarsıntının akabinde yeni zelzelenin nerede olabileceğini dair öngörülerini İşverenler Dünyası’na özel anlattı.
Üşümezsoy, 7 üstü kestirim edilen ve İstanbul’da dehşete sebep olan beklenen Marmara Sarsıntısı ile ilgili, “7 ve üstü zelzele olmayacak. Zira Marmara Sarsıntısı ile ilgili malumatlar çürütüldü. Yegane risk Kumburgaz çukurunda, orada da 6-6 buçuk ortası sarsıntı bekleniyor” dedi.
Üşümezsoy, büyük İstanbul zelzelesi tezinin çürüdüğünü ve büyük sarsıntısı beklemediğini bir sefer daha anlattı…
İşte Üşümezsoy’un açıklamaları:
Yukarıda haritada görüldüğü üzere Marmara Denizi’nde risk taşıyan fay sınırı olarak Orta Marmara dediğimiz fayın, Yeşilköy ile Silivri ortasındaki orta sırt üzerinde olduğu varsayılmaktadır. Bu fay üzerinden bu bölgede Kumburgaz çukurundaki fay risk taşıyan faydır lakin orta sırt diye isimlendirdiğimiz Avcılar, Büyükçekmece ile Florya ortasındaki sırtı kesen sarı ile gösterilen kesim etkin bir fay değildir. Bu Marmara denizindeki adalar fayını devam ettiren düşey meyyit bir faydır.
Gemlik Körfezi’nde yaşanan sarsıntısı anlamak ve Marmara denizindeki zelzele potansiyelini görmek için üstteki haritaya bakmak kâfi.
KUMBURGAZ FAYINDA RİSK KELAM KONUSU
1894 ve 1999 sarsıntısı Çınarcık çukuru ve İzmit Körfezi’nde olmuştu. 1912’de ise Tekirdağ çukurunun güneyinde olan sarsıntı bunlar mavi ile gösterilmiştir. Marmara’da risk taşıyan fay olarak Kuzey Marmara’da sırf Kumburgaz çukuru fayı var. Silivri Kumburgaz ortasındaki kalan yarar risk kelam mevzusudur. Bu boyut 6,5’u geçen zelzeleler yaratmaz.
Bunun dışında 1999 zelzelesinde 17 Ağustos’ta kırılan fay güneye yanlışsız uzandı. Bu çizgi temel olarak Esenköy’den güneye giderek Gemlik körfezdeki fayı kırdı ve kıracağını vurgulamıştık. Bu fay, düşey bir fay olarak Gemlik Körfezi’nin açılmasını sağlayan çökme fayıdır. Bir öbür kolu ise İznik Gölü’nün açılmasını sağlamaktadır. Lakin 17 Ağustos’ta kırılan Kuzey Anadolu fayı üzere hareket eden ve büyük zelzele yapan yapılar değildir. 35-40 kilometrelik düşey fay yer değiştirdi. Bu boyut 6,5’u geçen sarsıntılar yaratmaz.
MARMARA ZELZELESİNİ İZNİK KOLUNDAN BEKLEMEK KELAM KONUSU DEĞİLDİR
Marmara’nın güneyinden geçen Kuzey Anadolu fayının orta kolu İznik ve Gemlik’ten Bandırma’ya kadar uzanan bir kol üzere çizilen yanıltılı bir kol yoktur. Güney Marmara kenarında İznik Gölü ve Gemlik çukur alanları düşey yarar oluşmuş yapılardır. Bu yüzden burada ikinci büyük bir zelzele bekleme yahut öteki Marmara zelzelesini İznik kolundan bekleme kelam konusu değildir.
BU BÖLGEDE TOTAL BİR GERİLİM OLUŞTU
Buradaki faylarla birlikte bölgede total bir gerilim oluşmuştur Lakin düşey bir fay olarak kırılan fayın batı kesitinde kalan Gemlik körfezdeki çökme fayı burada çalışmaktadır. Risk taşıyan fay da budur. Orhan Veli’nin Bursa’dan İstanbul’a gelirken yazdığı şiir köşeyi dönünce denizi göreceksiniz şaşırma dediği yer Gemlik Körfezi’nin güneyindeki yükselti alanıdır.
17 AĞUSTOS’TA KIRILAN FAYIN DEVAMI OLARAK İLE SÜRÜLEN FAY SINIRI MEYYİT BİR FAYDIR
Kuzey Marmara’da çukurların kuzey kenarındaki 17 Ağustos’ta kırılan fayın devamı olarak ile sürülen fay sınırı meyyit bir faydır. Marmara denizi çukurları açılırken çalışmış ancak bugün susmuştur. Mavi çizgiyle gösterilen Çınarcık çukurunda 1894 yılında kırılan Çınarcık çukuru güney fayı, batıda ise Tekirdağ çukuru güney kolu kırılan faydır. Bu fayın Marmara’da ise görüldüğü üzere Kumburgaz çukurundaki faydır. Öbür taraftan Güney Marmara’ya yönelince Güney Marmara’da Kuzey Anadolu fayı hakkındaki senaryo çöpe atıldı.
ORTAYA GERÇEK İLERLEYEN KUZEY KESİMDE BİR FAY YOKTUR
Diğer tarafta Gemlik körfezindeki fay da düşey bir faydır. Birebir halde İznik gönlündeki fay da düşey bir faydır. Kuzey Anadolu fayının orta kolu diyen bir anlayış bilimsel değildir. Kuzey Anadolu fayı tek kollu olarak Mudurnu’dan Sapanca’ya, Sapanca’dan Çınarcık’a dönen dönen bir çizgi oluşturur. Batıdaki hatta ise Silivri çukurundan başlayıp Tekirdağ’ı keserek Saroz’dan Yunanistan’a sarfiyat. Yani Marmara Denizi kuzey kenarında Kuzey Anadolu fayı kolu yoktur ve Kuzey Anadolu fayı 2 kol halinde Marmara’nın batısında ve doğusunda yer almaktadır. Ortaya hakikat ilerleyen kuzey kesimde bir fay yoktur.
Körfez’in güney kıyısından geçerek gelen fayın Hersek Gölü’nden sonra kuzeye dönerek Adalar’a gittiği halinde yapılan genel bir yanlışlı yorumdur. Sismik bilgilerle ve batimetrelerle açık hoş gözüken olay; Hersek Burnu 17 Ağustos fayı tarafından kesilmekte ve burada gölde bu fayın denetiminden geçmektedir. Bunun batıdaki devamı da Yalova’dan Çınarcık’a Çınarcık’tan İstanbul’a hakikat giden bir fay olmuştur.
17 Ağustos fayının batıya gerçek devamı, Yalova Çınarcık’a yanlışsız uzanmakta ve Çınarcık’tan Bozburun’dan İmralı’nın güneyine gerçek dönmektedir. Bu boyutuyla Çınar çukurunun güney kenarı ve Çınar çukurunun kuzey kenarındaki çizgiler Kuzey Anadolu Fayı’nın güney atımı fayıyla temaslı olmayıp Çınar çukuru açılırken gelişmiş düşey faylardır. Kuzey Anadolu Fayı, bu çukurların aşılmasından sonra bu çukurları kesen bir yapıdır.”
patronlardunyasi.com
