Gelişmiş ülkelerde bağımsız siyasetler yürüten merkez bankalarının tersine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), uzun yıllar boyunca siyasetin güdümünde yürüttüğü para siyasetleri ve piyasalara yönelik art kapı müdahaleleri ile tenkitlere mevzu olurken, TCMB’nin son yıllarda en fazla tartışma yaratan kararı ise 21 Aralık 2021 tarihinde duyurulan Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sistemi olmuştu.
Türk lirasını dolar kuruna endekslemeyi amaçlayan uygulama, birinci evrede dolar/TL paritesinde sert bir düşüş yaşanmasına neden olmuş ve politikler tarafından ‘yüzyılın buluşu’ olarak takdim edilmişti.
O PARALAR İLE KKM HESABI AÇMAK ARTIK YASAK!
Aradan geçen 2 yılda uygulamanın Türkiye iktisadına verdiği hasarın katlanarak artması, 28 Mayıs seçimlerinin akabinde misyona getirilen yeni iktisat idaresini alarm durumuna geçirdi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Hafize Gaye Erkan liderliğinde başlatılan KKM’yi tasfiye planı, alınan yeni kısıtlamalar ile farklı bir boyuta taşındı.
Bugüne kadar Resmi Gazete’de yayımlanan bildiriler ile uygulamaya yönelik mecburî karşılık getiren ve daha sonrasında bu karşılık oranını üst çeken TCMB, TL dönüşümlü KKM hesaplarına dair minimum faiz zorunluluğunu kaldırmasıyla birlikte havuzdaki paranın 700 milyar TL azalmasına neden olmuştu.
Belirli aralıklarla yenilenen bildirimlerde şirketler için döviz gelirlerinin KKM yapılmasına yol açan tarih, dün açıklanan kararda güncellenmedi. Olağan uygulamaya nazaran Eylül ayına kadar kazanılan döviz gelirlerinin KKM yapılması için uygun hale getirilmesi beklenirken, TCMB bu tarihi Haziran ayı ile sınırladı.
Alınan yeni karar ile, Haziran ayından sonra elde edilen döviz gelirlernin şirketler tarafından KKM hesaplarında kıymetlendirilmesi yasaklandı.
YURT DIŞI KAYNAKLI KKM VE ALTIN HESAPLARINA SINIRLAMA GETİRİLDİ
Halk ortasında ‘YUVAM’ ismi ile bilinen ve yurt dışındaki yerleşik bireyler ile bu bireylerin yurt dışındaki şirketlerinin varlıklarını KKM hesaplarında değerlendirmesinin önünü açan faiz tabanında da değişikliğe gidildi.
TCMB, YUVAM hesapları ve altından dönüşümlü KKM’ler için uygulanan minimum faiz zorunluluğuna son verdi. Daha evvelce Merkez Bankası’nın belirlediği siyaset faizi oranında uygulanan taban faiz zorunluluğunun kalkması, bankaların bu hesaplar için verdiği faiz ödemelerinin düşeceği manasına geliyor.
Düşecek faizler, KKM’nin cazibesini yitirmesine yol açarken, uygulamadan çıkacak paranın son haftalarda yaşanan düşüşlerin akabinde tekrar hızlanması umulmakta.
