ZONGULDAK Bülent Ecevit Üniversitesi’nden (ZBEÜ) Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Gemlik Körfezi ile Mudanya ortasındaki 5.1’lik zelzelenin yaptıkları çalışmaları doğruladığını belirterek, “10-15 sene öncesinde Bursa bölgesindeki faylanmalara dikkat çekmiştik. Mevcut resmi fay haritalarımıza baktığımız vakit, bölgede birtakım faylanmalar var lakin uydu jeodezisi teknolojisi ile üretilen yer hareketleri haritası, bölgede bilinen fayların ötesinde çok daha fazla faylanmanın olduğunu gösteriyor. Tektonik olarak Türkiye, çok faal bir bölgenin içerisinde kalmakta. Bu nedenle bildiğimizin çok ötesinde, çok daha fazla faylar kelam konusu” dedi.
ZBEÜ Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Gemlik Körfezi’nde dün meydana gelen zelzelelere ait konuştu. Prof. Dr. Kutoğlu, 10-15 yıl evvel Bursa bölgesindeki fay yapıları ile ilgili yaptıkları akademik çalışmalara dikkati çekip, “O vakit da Bursa’da bilinen faylanmaların ötesinde öbür yapıların da olduğunu, münasebetiyle o devirde daima Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolunda İstanbul’a yakın kollarda büyük sarsıntının beklendiği ile ilgili daima haberler çıkıyordu. Yaptığımız çalışmalar ile 10-15 sene öncesinde Bursa bölgesindeki faylanmalara dikkat çekmiştik. Bunları da akademik yayın olarak sunmuştuk” diye konuştu.
Gemlik Körfezi ile Mudanya ortasındaki 5.1’lik sarsıntının yaptıkları çalışmaları doğruladığını anlatan Kutoğlu, “Mevcut resmi fay haritalarımıza baktığımız vakit, bölgede kimi faylanmalar var fakat uydu jeodezisi teknolojisi ile üretilen yer hareketleri haritası, bölgede bilinen fayların ötesinde çok daha fazla faylanmanın olduğunu gösteriyor” dedi.
‘HEM YATAY HEM DE DÜŞEY HAREKET KELAM KONUSU’
Yaptıkları çalışmada, mevcut haritalarda görülmemekle birlikte Mudanya önlerinden, Armutlu Yarımadası’nın güneyinden geçen ve Gemlik Körfezi’nin içine dalan 3 başka etkin kol belirlediklerini belirten Prof. Dr. Kutoğlu, “Dünkü zelzelelerin bu 3’lü fay sisteminin içerisinde meydana geldiğini gözlüyoruz. Zelzelenin olağan bir yapı gösterdiği söyleniyor. Bizim ürettiğimiz yer hareketi haritalarında, burada hem yatay hem de düşey hareketin kelam konusu olduğu gözüküyor. Yatay hareket burada yıllık 4 milimetre kadar. Şayet yalnızca yatay bileşenli bir zelzele üreteceğini düşünürsek, bu birkaç 1000 yılda bir zelzele üretir. Düşey hareketler ise her iki tarafta 1,5 santimetre kadar. Şayet yalnızca düşey hareketten kaynaklanan olağan faylanma düşünecek olursak, bu da 300-400 yıl üzere bir müddet içerisinde en yüksek sarsıntısı üretir. Fakat müşahedeler, fayların düşey hareketi baskın olmakla birlikte yatay hareket de yaptığını gösteriyor” diye konuştu.
‘SAHADA DETAYLI ÇALIŞMA YAPILMASINA GEREKSİNİM VAR’
Gemlik Körfezi’ndeki şimdi büsbütün belirlenememiş faylar ölçüldüğünde; kesimli yapıdaysa 5.1 ile 6 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretebileceğini lakin 30 kilometre uzunluğunun üstüne ulaşıyorsa 6 üzerinde zelzele üretebileceğini anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, “Bunlar sanki modüllü bir faylanma mı yoksa daha uzun bir yapı mı? Onun için alanda detaylı çalışma yapılmasına gereksinim var. Tektonik olarak Türkiye, çok etkin bir bölgenin içerisinde kalmakta. Bu nedenle bildiğimizin çok ötesinde, çok daha fazla faylar kelam konusu. Bunların bulunması için de iş birliğine muhtaçlık var. Birlikteliğe gereksinim var. Öncelikli olarak uydu jeodezisi tekniği ile yer hareketlerinin tespit edilmesi, etkin fayların yerlerinin belirlenmesi, bunların sistemlerinin çözülmesi gerekiyor.
Bunun için de jeolojik ve jeofizik çalışmalara gereksinim var. Münasebetiyle büyük bir iş birliğine muhtaçlık var. Onun için de “sen, ben kavgası” yapmadan disiplinlerarası bir yaklaşım ile bu çalışmaların yürütülmesi gerekiyor. Sonlu sayıda beşerle yapılacak çalışmalar ile Türkiye’nin tehlike haritalarını, risk haritalarını on yıllar boyunca güncelleyemeyiz. Ancak ülkemizde bu bahislerde çalışan çok sayıda insan var. Bütün bu insanların emeğinden ve bilgisinden faydalanmak ve ortak bir platformda bu insanları buluşturmak lazım. Lakin maalesef bu alan ülkemizde dar bir çerçeve içerisinde tutuluyor ve insan kaynağının tamamından maalesef faydalanamıyoruz” dedi.
