İngiltere merkezli memleketler arası insani yardım kuruluşu Oxfam, 2020 sonrasında yaşanan global salgın, savaş, hayat pahalılığı ve iklim değişimi üzere krizlerin, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar ortasındaki uçurumu daha da genişlettiğini bildirdi.
Oxfam, İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısı kapsamında “Inequality Inc” (Eşitsizlik Inc) başlıklı raporu yayımladı.
Raporda, 2020’lerin başlarında önderlere dünyayı yürekli, yeni ve daha adil bir istikamete götürme fırsatı doğduğu lakin bunun şimdi gerçekleşmediği kaydedildi. 2020 yılı prestijiyle “on yıllık bir bölünmenin başlangıcı üzere görünen” bir devirden geçildiğine değinilen raporda, eşitsizliğin genişlediği bu periyotta, ekonomik hayal gücünün daraldığı belirtildi.
Raporda, “(2020 sonrasında) Yalnızca üç yıl içinde global salgın, savaş, ömür maliyeti krizi ve iklim çöküşü yaşadık. Her kriz, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar ortasındaki uçurumu daha da genişletti.” sözleri yer aldı. 2020 ile dünyanın dört bir yanındaki birçok kişinin çok önemli zorluklarla karşılaştığı vurgulanan raporda, 4,8 milyar kişinin 2019’a kıyasla daha fakir durumda olduğu kaydedildi.
Raporda, Global Kuzey ile Global Güney ortasındaki eşitsizliğin son 25 yılda birinci kere arttığına da dikkat çekildi.
Yüz milyonlarca kişinin maaşları nedeniyle alım gücünün düşmeye devam ettiği vurgulanan raporda, bu durumun daha yeterli gelecek umutlarını ortadan kaldırdığının altı çizildi.
Raporda, “süper zenginlerin neden olduğu iklim çöküşü”nün, global eşitsizliği değerli ölçüde artırdığına da yer verildi.
MİLYARDERLER, 2020 SONRASI YÜZDE 34 DAHA DA ZENGİNLEŞTİ
Aşırı zenginlikte 2020’den bu yana keskin bir artış yaşandığı belirtilen raporda, milyarderlerin, 2020 sonrası 10 yıllık krizin başlangıcına kıyasla 3,3 trilyon dolar yahut yüzde 34 daha zenginleştiği ve servetlerinin enflasyon oranının üç katı süratle arttığı tabir edildi.
Büyük şirketler için de son 20 yılın harikulâde yararlı geçtiği ve son birkaç yıl karlılık oranının daha da arttığı kaydedilen raporda, en büyük şirketlerin 2021 ve 2022’de karlarında yüzde 89’luk artış olduğu ve 2023’ün en karlı yıl olarak tüm rekorları alt üst edeceği belirtildi.
Raporda, bu karların yüzde 82’sinin, çoğunlukla her toplumdaki en varlıklı beşerler ortasında yer alan hissedarlara yarar sağlamak için kullanıldığı da vurgulandı.
YÜZDE 1’LİK KESİM TÜM GLOBAL FİNANS VARLIKLARININ YÜZDE 43’ÜNE SAHİP
Dünyanın en varlıklı yüzde 1’lik kesitinin, tüm global finansal varlıklarının yüzde 43’üne sahip olduğu da raporda yer aldı.
Küresel olarak erkeklerin bayanlardan 105 trilyon dolar daha fazla servete sahip olduğu bilgisine yer verilen raporda, bu servet farkının ABD iktisadının 4 katından fazlasına muadil olduğu kaydedildi.
Raporda, en güçlü yüzde 1’lik bölümün, insanlığın en fakir üçte ikisinin yaydığı oranda karbon kirliliğine neden olduğunun altı çizildi.
Eşitsizliğin çabucak hemen her ülkede ve global olarak çok yüksek olduğu konusunda geniş bir fikir birliği bulunduğu belirtilen raporda, 2023’te ortalarında Jayati Ghosh ve Thomas Piketty’nin de bulunduğu dünyanın önde gelen ekonomistlerinin eski Birleşmiş Milletler (BM), Memleketler arası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası çalışanıyla bir ortaya gelerek eşitsizliğin azaltılmasına yönelik net gayelerin belirlenmesi davetinde bulunduğu hatırlatıldı.
Küresel kural ve normların belirlenmesinde en varlıklı ülkelerin özel sorumluluğu bulunduğuna vurgu yapılan raporda, Brezilya liderliğindeki G20’nin rolü ve Global Güney ülkelerinin BM’deki uğraşlarının, ulusal ve global eşitsizliğin üstesinden gelmeye yönelik çok taraflı hareketler için hayati fırsatlar sunduğu belirtildi.
“UÇURUM SÜRATLİ VE RADİKAL FORMDA AZALTILMALI”
Raporda, Oxfam’ın, hükümetlere muhteşem zenginler ile toplumun geri kalanı ortasındaki uçurumu süratli ve radikal biçimde azaltmaları için davette bulunduğu yer aldı.
Bunun için dinamik ve tesirli bir devlet yapısının, çok kurumsal güce karşı en güzel siper olduğu bildirilen raporda, hükümetlerin sıhhat ve eğitimi kozmik olarak sağlamanın yanı sıra güçten ulaşıma kadar dallarda kamuya sunulan eserleri ve bunun seçeneklerini araştırması gerektiği vurgulandı.
Raporda, hükümetlerin monopolleri kırması ve patent kurallarını demokratikleştirmek de dahil kurumsal gücü dizginlemesi gerektiğine işaret edilirken, “Bu tıpkı vakitte geçinmeye yetecek fiyatlar için yasal düzenleme yapılması, CEO maaşlarının sonlandırılması ve harika zenginler ile şirketlere yönelik, kalıcı servet ve çok kar vergileri de dahil yeni vergiler manasına geliyor. Oxfam, dünyadaki milyonerlere ve milyarderlere uygulanacak bir servet vergisinin yılda 1,8 trilyon dolar getirebileceğini iddia ediyor.” sözleri kullanıldı.
