Yerel seçimler için geri sayım başladı…
31 Mart’ta sandık kurulmadan evvel ise 5 yıldır İstanbul’da misyon yapan CHP’li idaresindeki takımların karnesi halkın gündeminde.
5 yıl boyunca hizmet anlayışından uzak idarenin İstanbullulara en büyük eziyeti ise toplu ulaşım oldu.
Özellikle İETT’nin tarihinin en makûs devrini geçirdiği bu süreçte, kazalar, arızalar, yolda kalmalar ve artırımlar gündemden düşmedi.
İşte İBB’de yapılmayanıyla ve yanlış yapılanıyla 5 yıllık CHP devri…
1- Ulaşımda verilen kelamlar tutulmadı: Gerçekleşmeyen vaatler
Temel atmama merasimleri ile İBB mesleğine başlayan Ekrem İmamoğlu, ulaşım alanında da 2019’da verdiği vaatlerini yerine getirmedi.
Bu kapsamda kelamı verilen ve yerine getirilmeyen 20 vaat şöyle sıralanabilir:
1. İETT için 15 yeni garaj
2. Özel halk otobüslerinin İETT garajlarına alınması
3. İETT seyahat müddetinin azaltılması
4. Tüm ulaşım sistemleri ortasında birinci aktarma fiyatsız ulaşım
5. Megabüs Projesi
6. 12 yaş altı çocuklara fiyatsız ulaşım
7. 12-25 yaş ortası (öğrenci olmayan) gençlere %40 indirimli ulaşım. Cumhur İttifakı’nın 2022’de İBB Meclisinde aldığı “öğrenci ulaşımına %40 indirim” kararı uygulanmadı.
8. Belediye çalışanları ve belediye gönüllülerine fiyatsız ulaşım
9. Megabüse ulaşımı sağlamak için besleme otobüs hatları
10. Metrobüs güzergâhındaki karşıt gidiş-geliş uygulamasına son verilmesi
11. Metrobüsün günlük yolcu kapasitesinin 1,5 milyona çıkması
12. Entegre ekspres otobüs ve minibüs hatları
13. ÖHO sisteminin kalitesinin arttırılması için sürücülerin daima eğitimlere tabi tutulması
14. Toplu taşıma öncelikli sinyalizasyon sistemleri
15. Tüm otobüs çizgilerinin en yakın deniz ulaşımı iskelesi ve metro istasyonuna ulaşacak halde düzenlenmesi
16. Toplu taşıma duraklarına öbür araçların park etmesinin önlenmesi için sistemler kurulması
17. Elektrikli Otobüs Alımı
18. Halk otobüslerine özel garaj
19. Metrobüs durak başına fiyatlandırmanın otobüslerde de olması
20. Ayakta giden öğrenciler için otobüste alanlar oluşturulması
Ulaşıma 5 yılda yüzde 580 artırım yapıldı
Yerine getirilmeyen vaatler ortasında ulaşımda bilhassa öğrencilere indirim yer alırken bu vadin tam bilakis işler yapıldı.
Öyle ki İstanbullu ulaşım artırımlarından belini doğrultamaz hale geldi.
Bu periyotta toplamda yüzde 580 olmak üzere artırım yağmuru şöyle geldi:
– “Öğrencilere ulaşım fiyatsız olacak” dediler, öğrenci biletine %590 artırım yaptılar.
– “25 yaş altındaki tüm gençlere toplu taşımada %40 indirim olacak” dediler. Öğrenci biletine %590 artırım yaptılar.
– Cumhur İttifakı’nın 2022’de İBB Meclisinde aldığı “öğrenci ulaşımına %40 indirim” kararı uygulamadılar.
– “Toplu taşımada birinci aktarma fiyatsız olacak” dediler. Birinci aktarma fiyatını tam basımda 12,67 TL’ye; öğrenci biletinde 3,78 TL’ye çıkardılar.
– Ulaşımda “12 yaş altı ücretsiz” olacak dediler, yapmadılar.
Bu artırımlar sonucunda bir evvelki AK Parti periyoduyla so devir ortasında adeta bir uçurum oluştu.
AK Parti periyodunda (Mart 2019) tam bilet 2,6 TL’yken son artırımlarla 17,7 TL’ye ulaştı.
Öğrenci bileti 1,25’ten 8,63’e; Aylık tam abonman 205 TL’den 1388 TL’ye, öğrenci abonman 40 TL’den 250 TL’ye çıktı.
İETT’yi batma noktasına getiren sıkıntılar yumağı
5 yıllık periyotta İETT’nin idaresinde ve projelerinde de sorun üzerine sorun yaşandı. İETT’nin filo yapısı bozulurken trafik problemleri artış gösterdi.
İşte 5 yıllık devirde İETT’de yaşanan o meseleler:
Trafik yoğunluğunun %91’e kadar çıktığı görüldü.
– Avrupa’nın en genç otobüs filosuna sahip olan İETT, Avrupa’da en fazla arıza yapan, yolda kalan, yolcu mağduriyeti yaşatan kurum haline getirildi.
– Raylı sistem, deniz ulaşım ve minibüslerde sınır entegrasyonu yapılamadı.
– ÖTİS sistemi çalıştırılamadı.
– Özel Halk Otobüsleri ile İETT sınırlarını optimize edilmedi.
– Özel Halk Otobüslerinin hak edişleri ödenmedi.
– İstanbul’daki trafik yoğunluğunun azaltılabilmesi için toplu taşıma araçları ile ilgili en ufak bir düzgünleştirme yapılmadı.
– Nostaljik tünel, 1871’den bu yana birinci kez arıza yaptığı sırada yolcularını karanlıkta yürümeye mahkum etti.
– İETT’nin İBB’den alığı bağışların gelirlere oranı 2018’de %19 iken 2022’de %54, 2023’te ise %68’e yükseldi. İETT mali özerkliğini kaybetti.
– 2018’de İETT’nin gelir ve masraf gerçekleşmesi ortasındaki fark -80 milyon TL iken 2022’de -2, milyar TL’ye çıktı.
– AK Parti iktidarı periyodunda İETT yılda ortalama 375 otobüs satın alırken CHP periyodunda yılda ortalama 79 otobüs satın alındı.
– 2019’da AK Parti idaresi, İETT’yi km başına periyot net karı 0.65 TL, dolar bazında da 0.11 dolar ile teslim etti. CHP’li İBB devrinde İETT, km başına 2022’de 6,56 TL, dolar bazında ise 0,35 dolar ziyan etti.
– Ulaşım Akademisi’nin yalnızca maketi yapıldı.
– Metrobüs üretici bir firma “yetersizsin” denilerek İETT ihalesinde devre dışı bırakıldı.
– 2022 Sayıştay raporunda İETT ile ilgili 17 adet usulsüzlük tespit edildi.
– İETT‘nin 2019 sonu prestijiyle 725 milyon 942 bin TL olan borcu, 2022’de 7 milyar 185 milyon TL ’ye yükseldi.
– 2019, 2020 ve 2021 yıllarında, İBB şirketi olan OTOBÜS A.Ş.’de evvelki devirlerde alınan 130 adet otobüsün İETT’ye devredilmesi dışında, İETT otobüs filosuna rastgele bir araç eği olmadı.
– Bu yıllarda hurdaya ayrılan otobüs sayısı: 177
– Evvelki devirlerde İETT’nin ve İBB’nin öz kaynaklarıyla 3 bin 205 otobüs alınmışken, 2019 yılından bu tarafa yalnızca 160 metrobüs alındı. Bunun dışında hiç otobüs alınmadı. (Haziran 2023 itibariyle)
– 2019’da 66, 2020’de 51, 2021’de 60 ve 2022 yılında 37 olmak üzere toplam 214 otobüs İstanbullulara hizmet vermekten çıkarılarak hurdaya ayrıldı.
CHP’li brokratlar İETT’ye dolduruldu
Tüm bu teknik ve maddi sıkıntıların yanında İETT kurum olarak da yozlaşmış bir yapıya dönüştü.
Halk ortasında İETT CHP’nin arpalığına dönüştü yorumlarına neden olan atamalar arka arda geldi.
İETT 4,5 yılda 5 genel müdür değiştirdi.
İmamoğlu, İETT’de vazifeye getirdiği bürokratları misyondan aldı, sonrasında onların yerine misyona getirdiği bürokratları da vazifeden aldı.
CHP’li meclis üyesi siyasi kayyum olarak İETT’ye atandı.
