Türkiye’nin yakın tarihinin neredeyse her karesinde resmi bulunan eski MİT Kontrterör Dairesi Lideri Mehmet Eymür, geçtiğimiz hafta bu saatlerde 81 yaşında hayata veda etti. Eşi Janset Eymür’e baş sıhhati dilemek için sonraki gün Levent’teki cenaze merasimine katıldım. Halbuki planımız oburdu; havaların soğumasıyla hepimiz yataklara düşmüştük fakat güzelleşince tekrar Tarabya’daki TED Ankara Kolejiler Lokali’nde buluşup yazdığım kitap üzerinde çalışacaktık. Kitabın taslak ismi, ‘Bir MİT’çinin 60 Yılı’ idi. Yani Mehmet Eymür’ün!
Atin.org’tan bugüne
2000’lerin başında Milliyet’te muhabirlik yapmaya başladığımda sabah bilgisayarımı açar açmaz yaptığım birinci birkaç şey ortasında atin.org isimli web sitesine göz atmak vardı. O sıralar Amerika’da yaşayan Mehmet Eymür’ün ifşalarıyla Türkiye’nin gündemini allak bullak eden sitede yeni bir yazı varsa çabucak okumaya koyulurdum; yoksa arşivdeki yazılarını kopyalamaya devam ederdim. Bunun nedeni hayranlık değildi, site bir gün kapatılırsa o yazıların bilgisayarımda durmasını istememdi. Abdullah Çatlı, Alaattin Çakıcı, Sedat Peker üzere yeraltı dünyasının ünlü isimlerinden Mesut Yılmaz ve Tansu Çiller üzere siyasetçilere, Tarık Ümit ve Yeşil üzere karanlık karakterlerden amaç tahtasına koyduğu ‘teşkilat’ mensuplarına kadar sayısız beşerle ilgili çok sayıda yazısını okudum Eymür’ün… Benim nazarımda kendisi de anlattığı isimler üzere bir sis bulutunun arkasındaydı. Bir gün Eymür’le tanışacağım, oturup karşılıklı rakı içeceğim genç aklımın ucundan bile geçmiyordu.
Eymür’ün meskenine davet
Tam tarihini hatırlamıyorum lakin 2011’deki ‘3 Temmuz’ operasyonundan bir müddet sonraydı. Pek de uygun tanımadığım bir gazeteci beni arayarak, “Mehmet Abi seninle konuşmak istiyor” dedi. Ben ‘Mehmet Abisi’nin kim olduğunu anlamayınca, “Mehmet Eymür!” diye ekledi. “Neee!” diyebildim. Sonra bana bir telefon numarası gönderdi lakin ben Eymür’ü aramadım. Birkaç ay sonra öbür bir gazeteci aradı ve yeniden tıpkı konuşmayı yaptık. ‘Mehmet Abisi’ benimle görüşmek istiyordu fakat bu sefer mevzunun ‘acil ve önemli’ olduğuna dair bir not da göndermişti. 3 Temmuz’dan sonra Fetullahçıların bana yönelik tehditleri sürüyordu, “Güvenliğimle ilgili bir husus mu sanki?” diye düşünmeye başladım. Bu kere gazetecinin verdiği numaraya bildiri attım. Bildiri düşer düşmez Eymür aradı, “Sizinle acil görüşmemiz lazım, konutuma gelebilir misiniz?” dedi. “Evinizde rahatsız etmeyeyim” dedim. “Endişenizi anlıyorum lakin eşim ve kızım da burada. Üstelik ben yaşlı, hasta ve emekli bir devlet memuruyum. Güvenlik nedeniyle her yere de gidemem, lütfen meskenime buyurun” dedi.
Neden kovulduğumu Eymür’den öğrendim
Başta bu tekliften rahatsız olsam da merakımı yenemedim ve taksiye atlayıp verilen adrese gittim. Siteye vardığımda gazetelerdeki fotoğraflarından tanıdığım Eymür’ü meskeninin penceresinde beni beklerken gördüm. Kapıyı eşi Janset Hanım ve kızıyla açtı. Bir mühlet birlikte oturduk, sonra onlar odadan çıktılar. Eymür’e yakın vakitte KOAH teşhisi konmuştu. Odasında rahat nefes almasını sağlayan makineler vardı ama sağlıklı ve dinç görünüyordu. Bense meraktan kıvranıyordum lakin ne sormam gerektiğini bilmiyordum. Neyse ki çok geçmeden mevzuyu açtı, “Habertürk’ten niye kovulduğunu biliyor musun?” diye sordu. Şaşkına döndüm, zira bu aklımdaki ihtimallerden biri değildi. Raftan alıp getirdiği belgeyi açtı ve bana Habertürk’te yayımlanan haberimi gösterdi. “Sanırım ben hastanedeyken yazmışsın, o yüzden kaçırmışım bunu” dedi. Haberim eski MİT Müsteşar Yardımcısı Mikdat Alpay hakkında yazılmış bir MİT raporuyla ilgiliydi. Ve “MİT’ten MİT’çiye Belaltı Rapor” manşetini taşıyordu. “Ama ben bu yüzden kovulmadım ki! Aylar sonra Fatih Altaylı ile bir tatsızlık yaşadığım için kovuldum” dedim. “Sen o denli sanmışsın!” diye karşılık verdi ve ekledi: “Mikdat Alpay, Altaylı’yı Ankara’ya çağırmış ve senin kovulmanı şahsen istemiş. Altaylı da, ‘Şimdi kovarsam anlar ve ortalığı ayağa kaldırır, bana biraz vakit verin, onu bezdiririm kendisi istifa eder’ demiş.”
“MİT’çi gazetecileri bilmiyor musun?”
Eymür haklı çıktı
Şaşkınlığım kesintisiz devam ediyordu. “Düşündüğünüz için teşekkür ederim. Ancak ben bildiğim halde ve gücümün yettiği kadar mesleğimi yaptım. Bu yaştan sonra MİT’e çalışmaya niyetim yok. Gazeteciliği hiçbir vakit ‘ekmek parası’ olarak görmedim. Yol buraya kadarsa bırakırım” dedim. Yüzündeki sözden bunu duymadığı beklemediğini hissettim. “Ne alaka şimdi! Benim yazdığım rapor yüzünden işten atılmışsın. Bunun için sana yardımcı olmak istiyorum sadece” dediyse de kabul etmedim. Eymür beni, “Tuhaf bir kızsın sen, yolun açık olsun” diyerek kapıya kadar geçirdi. Vedalaştık, bir daha asla karşılaşmayacağımızı düşünerek meskenlerinden çıktım. Saatlerce kıyıda yürüdüm, duyduklarımı tekrar tekrar düşündüm ve notlar aldım.
Eymür tekrar haklı çıktı! Daima bir gazeteden başkasına transfer olmuş, hiç iş aramamış bir gazeteciydim. Ancak artık arasam da iş bulamıyordum. Yayın direktörleri, ünlü müellifler derken kimden yardım istediysem olmadı. Sonunda ve ‘mecburen’ gelen iş teklifini kabul ederek Kuzey Kıbrıs’ta çalışmaya başladım. Neredeyse beş yıl sürdü. Kendimi adada Namık Kemal üzere sürgünde hissediyordum. Tek sözle yenilmiştim. Hem vatanımdan hem mesleğimden sürülmüştüm. Hayatımın artık orada geçeğini kabullenmeye başlamıştım ki pandemi patlak verdi. O günlerde gerçekleşmesine hiç ihtimal vermediğim şeylerden biri de İstanbul’a dönmekti. Türkiye’nin yakın tarihindeki tüm ekonomik krizlerde olduğu üzere pandemiden sonra da işten çıkarıldım ve rotayı yine İstanbul’a çevirdim.
Eymür, yıllar sonra yine telefonda
“Anlatmadan ölmesinden korkuyorum”
Misafirlerden biri, Sedat Peker’in YouTube’da yayınladığı ve milyonların lisanına düşen görüntülerin muhabbetini açtı. Lafın yeri gelince Eymür’e, “Sizin Mehmet Ağar’la yaşadıklarınıza ‘İki Mehmet kavgası’ diyorlardı. Fakat bir sizin mütevazı hayatına bakıyorum, bir de 35 yıl sonra Ağar hakkında anlatılanlara bakıyorum” diyordum ki sözümü keserek, “İki Mehmet arbedesi mıymış pekala?” diye sordu. Masadaki dostları seyreldiğinde Eymür, hafızasının zayıfladığından bahsetmeye başladı. “Hiçbir MİT’çinin anlatmadığı kadar çok şey anlattınız ancak daha asıl hususlara girmediniz” dedim. O an Janset Hanım hiç beklemediğim bir şey söyledi; “Ben Mehmet’in ölmesinden değil bildiklerini anlatmadan ölmesinden korkuyorum.” Eymür gülümsedi, “Bir bilginin gizli kalması devlete ziyan verecekse onu konuşurum. Susurluk kazasını duyurduğum gibi! Ancak bir bilginin açıklanması devlete ziyan verecekse onu susarım” diye karşılık verdi. “Ama bir gazeteciyle ırmak söyleşi stilinde bir kitap yazsanız keşke” demekten kendimi alamadım. Janset Hanım bana dönerek, “Sen yap o zaman” dedi. “Ben yıllardır gazetecilik yapamıyorum ki! İşin içinde olan birinin yazması daha yeterli olur” dedimse de okun tarafı değişmedi. Mehmet Beyefendi de bu türlü olsun istedi. “Şartım var o vakit. Bu kitap bir şeyleri açığa çıkarmak zorunda! Ben müellifim ancak basıp basmayacağımıza sonunda karar veririz” dedim. Kısacası çalışmaya başladık lakin işin yükü daha birinci günden omuzlarıma çöktü. Biliyordum ki yakın tarihin karanlığına gömülmüş tek bir bilgiye ışık tutmak bile beni dünyanın en keyifli insanı yapacaktı. Ama bir yanda hayat gailesi, bir yanda taranması gereken devasa bir arşiv, hatırlanması gereken kitaplar, okunması gerekenler ve bir MİT’çinin 60 yılı derken… Ne yazık ki vakit yetmedi ve Janset Hanım’ın korkusu gerçek oldu. Mehmet Eymür, sustuklarını da alıp yanına ortamızdan ayrıldı.
Her kıssa yarım değil mi?
Ben sinemalardaki üzere hayatta da hiçbir şeyin boşuna yaşanmadığına inanırım. Her sahnenin hikayeye bir katkısı vardır. Bir haftadır kitabın klasörüne gözüm her takıldığında, “Ben Mehmet Eymür’le neden tanıştım, bu kitaba neden başladım ve yarım kalan bu kıssaya ne olacak bakalım?” sorularıyla boğuşuyorum. Kim bilir yanıtlar ne vakit ve nerede zuhur edecek?
Bu vesileyle başta Janset Hanım olmak üzere Mehmet Eymür’ün ailesine ve tüm dostlarına baş sıhhati diliyorum.
