Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) İsviçre’nin Davos kasabasındaki yıllık doruğu devam ediyor.
Jeopolitik çoklu krizlerin artması, bu yıl Dünya Ekonomik Forumu’nun tepesinde yapay zekadan sonra en sıcak bahis oldu.
İş ve siyaset dünyasının başkanları, bunun iş global iktisada tesirini masaya yatırdı.
WEF, Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail-Filistin çatışması, Çin-Tayvan gerginliği, koronavirüs salgını ve enflasyon ile hayat pahalılığı krizi de dahil olmak üzere son dört yılda yaşanan bir dizi aksaklıktan sonra itimadı yine inşa etmeyi amaçlıyor.
WEF’in toplantısında, krizlerin potansiyel olarak geniş kapsamlı ekonomik, jeopolitik ve güvenlik sonuçları tartışıldı.
Dünyanın en kalabalık 10 ülkesi seçime gidiyor
ABD ve Hindistan dahil dünyanın en kalabalık 10 ülkesinden sekizinin bu yıl seçimlere gitmesi, Davos’ta önemli bir siyasi dalgalanma periyodunun cisi olarak değerlendirildi.
WEF-Baş Ekonomist Görünüm Raporu’nda telaşlar hakim
WEF’in yıllık toplantıları için Davos’ta bir ortaya gelen üst seviye ekonomistlerce hazırlanan WEF-Baş Ekonomist Görünüm Raporu 2024’e nazaran, global iktisadın yüksek enflasyon sonrası sıkı finansal şartlar, jeopolitik uyuşmazlıklar ve yapay zeka (AI-YP) alanındaki süratli ilerlemelerden kaynaklanan kahırlarla çabaya devam edeceği öngörülüyor.
Raporda, 30 ekonomistin yüzde 70’i bu yıl jeoekonomik parçalanmanın hızlanmasından telaş duydu.
Çin: İktisat için devletler ortasında ‘güven eksikliği’ uyarısı
Çin Başbakanı Li Çiang, Davos’taki konuşmasında, ülkesinin iktisatta dışa açılma siyasetine bağlı kalacağını belirterek, global siyaset ve iktisat için devletler ortasında “güven eksikliği” konusunda ikazda bulunarak şu sözleri kullandı:
Eğer kurallar makul ya da birkaç ülke tarafından belirlenirse, o vakit çok taraflılığa tırnak işareti koymak zorunda kalırız zira tabiatı gereği tekrar tek taraflılık olacaktır.
BM: Jeopolitik bölünme farklı meselelerle uğraşa engel
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de jeopolitik bölünmelerin iklim krizi ve yapay zekadaki düzenlenmemiş gelişmeler üzere sıkıntılarla uğraş gayretlerine pürüz olduğunu söyledi.
Jeopolitik bölünmelerin global tahliller etrafında bir ortaya gelinmesini engellediğini belirten Guterres, şöyle konuştu:
İnsanların her yerde hükümetlere, kurumlara, finansal ve ekonomik sistemlere olan inançlarını kaybetmelerine şaşmamalı. Çoğunlukla bayan ve çocuklardan oluşan siviller öldürülürken, sakatlanırken, bombalanırken, konutlarından zorla çıkarılırken ve insani yardıma erişimleri engellenirken dünya seyirci kalıyor.
AB: Dünya “parçalanma ve korku” çağına girdi
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Davos’taki konuşmasında, dünyanın “parçalanma ve korku” çağına girdiğini savunarak, şu değerlendirmeyi yaptı:
Hiç kuşku yok ki savaş sonrası devirde global tertibe yönelik en büyük riskle karşı karşıyayız.
Von der Leyen, Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’da ömür pahalılığı ve iş yapma maliyeti üzerinde de tesiri olduğunun farkında olduklarını söz etti.
Donald Trump etkisi
ABD’de 5 Kasım’daki başkanlık seçim yarışı 16 Ocak’ta başlarken, Iowa eyaletinde Cumhuriyetçi Parti’nin ön seçimlerini eski ABD Lideri Donald Trump’ın rahat bir biçimde kazanması, Davos’ta WEF koridorlarında bir şok dalgası üzere yayıldı.
Trump’ın “Önce Amerika” siyasetlerini ikiye katlama kelamı göz önüne alındığında, eski liderin Iowa’daki seçimi rahat bir halde kazanması, Çin ile ABD ortasında başta teknoloji ve ticaret konusunda olmak üzere uyuşmazlıkların kötüleşeceğine ait telaşları daha da derinleştirdi.
Husilerin Kızıldeniz’de İsrail ile ilişkili ticari gemilere saldırıları
İran’ın desteklediği Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’de İsrail ile temaslı ticari gemilere akınlarının artması, merkez bankaları yetkililerin faiz indirimlerinin o kadar da çabuk beklenmemesi gerektiği istikametindeki ihtarları da Davos’taki havayı global iktisada yönelik düşen enflasyon sonrası “iyimser” havayı bozdu.
Davos’ta, birtakım siyasetçiler, Tayvan sıkıntısı nedeniyle ABD ile Çin ortasındaki çatışmanın tırmanma tehdidine işaret etti.
Piyasalar ve jeopolitik riskler
Piyasalar, bugüne kadar Rusya-Ukrayna savaşının ve İsrail-Filistin çatışmasının ekonomik sonuçlarını büyük ölçüde göz gerisi ederken Davos’ta analistler, piyasaların şimdiden 12 ay sonrasına baktığı ve mevcut durumu çoktan fiyatladığını belirtti.
JPMorgan: Her şeyin yolunda olduğuna inanmak hata
Bununla birlikte ABD’nin büyük bankalarından JPMorgan Chase Üst Yöneticisi (CEO) Jamie Dimon, Davos’ta CNBC’ye yaptığı açıklamada, Rusya-Ukrayna savaşını ve Kızıldeniz’deki tansiyonlara işaret ederek, şu uyarıyı yaptı:
2024 ve 2025’te bizi etkileyecek tüm bu kuvvetli güçler var… Her şeyin yolunda olduğuna inanmak kusur olur.
Resesyon olasılığı
WEF panellerinde konuşan birden fazla ekonomist, ABD ve Avrupa’da resesyon mümkünlüğünün yüksek olduğunu ve Çin’de de artık büyüme beklemediğini belirterek, bu yılın artan jeopolitik risklerle global iktisatta güç bir yıl olacağını öngördü.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
