2024 Yılı Yatırım Programı’nın Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’nin tekrarlanmış sayısında yayınlandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2024 Yılı Yatırım Programı’nda yer alan 12 bin 41 projeye yaklaşık 1 trilyon 7 milyar lira ödenek tahsis edildi.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığından alınan bilgilere nazaran, programda, merkezi idare bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, KİT’ler, özelleştirme kapsamındakiler, döner sermayeli kuruluşlar ve toplumsal güvenlik kuruluşlarının yatırım projeleri yer aldı. Mahalli yönetimlerin ise sırf dış krediyle finanse edilen projelerine programda yer verildi.
2024 Yılı Yatırım Programı, 12’inci Kalkınma Planı’nda bulunan temel siyasetler, 2024-2026 Periyodu Orta Vadeli Program’da yer alan siyaset, öncelik ve bütçe büyüklükleri dikkate alınarak hazırlandı.
Yatırım Programı’ndaki projelerin belirlenmesinde azami oranda seçici olunarak, 12’nci Kalkınma Planı’nda öngörülen projeler, zelzele riski nedeniyle başlanması zaruret arz eden projeler ile toplumsal ve ekonomik tesiri güçlü olup acilen iktisada kazandırılması gereken projelere öncelik verildi.
Programda yer alan projelere yaklaşık 1 trilyon 7 milyar lira ödenek
2024 yılında Yatırım Programı’nda yer alan 3 bin 799’u ana proje olmak üzere 12 bin 41 projeye yaklaşık 1 trilyon 7 milyar lira ödenek tahsis edildi.
2024 Yılı Yatırım Programı’nda kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam meblağı 7,3 trilyon lira oldu. 2023 yılında 4 bin 704 proje tamamlanırken 2024 Yılı Yatırım Programı’na 4 bin 108 yeni proje dahil edildi. Bu projelerin 980’i çok yıllık, 3 bin 128’i ise bir yıl içerisinde tamamlanacak projeler olarak yer aldı.
Program kapsamındaki öngörülen yatırımın yüzde 71,5’inin Merkezi İdare Bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 36’sını KİT’ler ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,8’inin ise döner sermayeli kuruluşlar ve toplumsal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi planlandı.
Programda sarsıntı önlemlerine yönelik olarak toplam 510 milyar lira fiyatında projeye yer verildi. Bu projeler kapsamındaki 2024 yılı ödeneklerinin yaklaşık yüzde 28’i eğitim bölümüne, yüzde 23’ü sıhhat bölümüne, yüzde 13’ü ulaştırma-leşme bölümüne ayrıldı. Ayrıyeten sarsıntı projelerine ayrılan kelam konusu ödeneklerin yanı sıra bütçede cari transferler altında yürütülen yatırım nitelikli harcamalar ile cari nitelikli öbür harcamalar dikkate alındığında sarsıntı önlemlerine yönelik olarak merkezi idare bütçesinden tahsis edilen toplam ödenek fiyatı 1,028 milyar liraya ulaşıyor.
Yatırımdan en yüksek hisse ulaştırma ve haberleşme ile eğitime
2024 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki yatırım ödeneğinden en yüksek hissesi yüzde 31,7 ile ulaştırma-haberleşme dalı yatırımlarının aldığı görüldü. Bu yıl ulaştırma dalı yatırımları için yüzde 162 artışla 319 milyar lira ödenek tahsis edildi. Bilhassa demir yolu yük ve yolcu nakliyatının geliştirilmesi gayesi doğrultusunda Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 27,5 milyar lira, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 16,3 milyar lira ve Halkalı-Kapıkule Süratli Tren projesine 14,2 milyar lira ödenek sağlandı.
Bu kesimi yüzde 15’lik hisse ile eğitim dalı takip etti. Eğitim dalı yatırımları için 2024 yılında yüzde 147 artışla 150,8 milyar lira ödenek tahsis edildi. Temel eğitime 99,5 milyar lira ödenek ayrıldı.
Yatırım ödeneklerinde yüzde 10,5 hisseye sahip olan madencilik kesimine bu yıl yüzde 34 artışla 106 milyar lira, yüzde 7,5 hisseye sahip olan güç bölümüne ise yüzde 70 artışla 75,7 milyar lira ödenek ayrıldı. Sözkonusu kesimlerde proje bazında kıymetli gelişmelerin kaydedilmesi bekleniyor.
Karadeniz’deki 710 milyar metreküplük doğal gazın üretilmesine ve sahanın üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak yürütülen Sakarya Doğal Gaz Alanı Geliştirme Projesi’nde çalışmalara süratle devam ediliyor. Bu projeye 46 milyar lira ödenek tahsis edildi. Güçte dışa bağımlılığın azaltılması maksadıyla yürütülen öteki doğal gaz ve petrol arama ve üretim faaliyetleri için ise 53,8 milyar lira ödenek tahsis edildi.
DSİ, 130 bin hektar alanı suyla buluşturacak
Yatırım ödeneklerinden yüzde 10’luk hisse alan tarım kesimine bu yıl yüzde 132 artışla 101 milyar lira ödenek tahsis edildi. Ziraî sulama yatırımları kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne tahsis edilen 51 milyar lira ödenekle yaklaşık 130 bin hektar alanın sulamaya açılması planlanıyor. Ayrıyeten taşkın müdafaa projelerine de 22,9 milyar lira ödenek ayrıldı.
Diğer taraftan, orman yangınlarıyla gayret kapsamında Orman Genel Müdürlüğü hava taşıt filosuna bu yıl 4 adet küçük yangın tanker uçağı ile 1 adet yangın söndürme helikopteri katılacak.
Sağlık yatırımlarına ayrılan ödenek 82,7 milyar lira
Sağlık dalının bu yıl yatırımlarından aldığı hisse yüzde 9,4 olarak gerçekleşti. Fiziki altyapıda, hizmete erişimde ve hizmet kalitesinde sağlanan ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve bölgesel farklılıkların azaltılması maksadıyla Sıhhat Bakanlığına yüzde 152 artışla tahsis edilen 82,7 milyar lira ile bu yıl 16 bin 822 yatak ve 486 ünite hizmete alınacak. Ayrıyeten 19 bin 250 yatak kapasiteli 17 kent hastanesinin üretimine devam edilecek ve bu hastanelerden 6 bin 450 yatak kapasiteli 6 proje tamamlanarak hizmete alınacak.
Yatırımcı ve girişimcilere daha fazla yatırım yeri oluşturmak, üretim ve istihdamı artırmak emeliyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına imalat sanayii kesiminde yüzde 156 artışla 15,2 milyar lira ödenek tahsis edildi. Bu kapsamda, sarsıntı bölgesindeki sanayi işyerlerinin üretimi için 5 milyar lira, organize sanayi bölgesi projeleri için 5,3 milyar lira, küçük sanayi sitesi projeleri için ise 2,8 milyar lira ödenek sağlandı.
Ülkenin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak TÜBİTAK TARAL üzere araştırma dayanak programları, üniversiteler ile kamu kurumlarında araştırma altyapısı projeleri ve Araştırma Üniversiteleri Dayanak Programı kapsamında tahsis edilen yatırım bütçesinde yüzde 120 artış sağlanarak 21,8 milyar lira ödenek tahsis edildi.
Ayrıca üniversitelere bu yıl yüzde 109 artışla 35,5 milyar lira yatırım ödenek tahsisi yapıldı.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
