Shoal isimli tabiat örgütü tarafından kuşağı tükendiği düşünülen ve en güç bulunan 10 balıktan biri olan Leopar Sazanı, Cizre’de iki bilim insanı ve bir balıkçının ısrarlı eforları sonucu bulundu.
Dünyada kuşağı tükendiğine inanıldığı için kırmızı listeye alınan “leopar sazanı”na, Dicle Irmağı’nda tekrar rastlandı.
Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliğince kırmızı listeye alınarak kuşağının tükendiğine inanılan, SHOAL isimli Tabiat Muhafaza Örgütünce dünyanın en çok aranan 10 balık tipi ortasında yer alan leopar sazanının tespiti için 3 ay evvel çalışma başlatıldı.
Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürlüğü ile Şırnak Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliğiyle yapılan arama çalışmaları sonucunda, balıkçı Mehmet Ülkü’nün de dayanağı ile 50 santimetrelik 2 kilogram tartısında siyah benekli balık yakalandı. Yapılan inceleme sonucu, yakalanan balığın leopar sazanı olduğu tespit edildi.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Cüneyt Kaya, AA muhabirine, proje kapsamında öncelikle leopar sazanını arayacakları noktaları tespit ettiklerini söyledi.
Leopar sazanını Ilısu Barajı’nın aşağı kesitlerinde aradıklarını belirten Kaya, “Hasankeyf civarlarında aşağı kesitlerinde aramaya başladık. Cizre dolaylarında mümkün mertebe aşağı, hatta hududa gittik. Irak sonu, Suriye hududu civarında aramalarda bulunduk. Bizim için en ülkü nokta olduğuna kanaat getirdik. Bölgeden ayrıldıktan sonra irtibat halinde olduğumuz, hakikaten bu olayı şuurlu bir halde amacına koyan balıkçımız Mehmet Ülkü’nün takviyesiyle balığı bulmuş olduk.” dedi.
Kaya, tıpkı gün ikinci balığın da bulunduğunu, bu gelişmenin popülasyon ismine sevindirici olduğunu vurgulayarak, “Yıllardır aranan ve bulunamayan balık, tıpkı gün ikinci balığı da buluyorsunuz. Sahiden çok şaşırtan bir şeydi bizim için. Her iki bireyden biri 20 santim, biri 50 santim Dicle Irmağı’na, kendi ana yurtlarına salmış olduk.” diye konuştu.
Nesli tükenen balıkların yer aldığı kırmızı listede şu an için Türkiye’den cins bulunmadığını söz eden Kaya, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye evrakı şu kademede kapandı mevcut listeye nazaran. Listeden iki çeşit azaldığı için bunun yerine iki çeşit daha koyacaklardır. Türkiye’den tercih yaparlar mı bilemiyorum lakin bizim tavsiyelerimiz var. Türkiye’den hala kayıp olan kimi cinslerimiz var. Bunların da değerini biz vurguladık. Şayet Türkiye’den yeni cinsler listeye alınırsa istekli olup arama çalışmalarına devam edeceğiz.”
Kaya, listede yer alan “Batman bantlı çöpçü balığı”nı, 2021’in sonlarında Sason Çayı’nda bulduklarını da anımsattı.
Dr. Öğr. Üyesi Münevver Oral ise her iki çeşidi de bulmanın sevincini yaşadıklarını lisana getirdi.
Üç ay süren ağır arazi çalışmalarına bölge halkının da dayanak verdiğini anlatan Oral, şunları kaydetti:
“İngiltere ve Amerika’daki iki tabiat müdafaa örgütü ile ortaklaşa çalışma yürüttük. Emelimiz balık refahına ziyan vermeden mümkün mertebe tabiattan balığı çıkarmadan, ırmaktan örneklerimizi almak. Morfolojik ölçümlerimiz ismini verdiğimiz balığın dış eksenler, gerek uzunluk ve tartı ölçülerini aldıktan sonra küçük de bir doku aldık. Balığın yüzmesini en az etkileyeceğini bildiğimiz karın yüzgecinden küçük bir kesim aldık ve bunu DNA örnekleri ekstrakte etmek üzere kullanacağız. Zira balığa ilişkin gen bankasında kaynak var, ancak modüllü var. Münasebetiyle kullanılabilir ölçüde değil. Bizim yükleyeceğimiz örneklerden, yapacağımız tahlillerden sonra bu tipi de gen bankasına ve memleketler arası literatüre kazandırmış olacağız.”
