İsrail’in Hizbullah yöneticilerine yönelik ataklarını ağırlaştırmasına karşın Hizbullah’la ortasındaki savaşın “lokalize” seviyede kaldığı görülüyor, en azından şu ana kadar. Bunun neden bu türlü olduğu konusunda düşünmekte fayda var.

Hizbullah, Hamas’ın İsrail’e 7 Ekim’deki saldırısını evvelce bilmediği konusunda ısrarlı, bilindiği üzere. Ben de Hizbullah’ın akınlardan haberinin olmadığına inananlardanım. Zira Şii bir hareket olan Hizbullah’ın, Sünni Müslüman Hamas’ı desteklese de onunla kapsamlı bir münasebet içinde olmadığını düşünüyorum. Bu türlü bir münasebet olmadığını İsrail de batılılar da biliyor aslında.

Ancak, direnişçi bir örgüt olan Hizbullah’ın Filistinlilerle dayanışma içinde olduğu da bir gerçek. Bu nedenle İsrail’in kuzeyine ateş açmayı sürdürse de, İsrail’le kapsamlı bir savaşa yol açacak teşebbüslerde bulunmaktan kaçınıyor. İsrail ile Hizbullah, bilindiği üzere 45 yıl evvel, Lübnan’ı işgal eden İsrail’in geri çekilişini denetlemek gayesiyle kurulan UNIFİL (BM Barış Gücü) aracılığıyla mesajlaşıyor. Her iki taraf da potansiyel olarak tehlikeli olabilecek yanlış anlamaları bu biçimde yatıştırıyor. Bu da daha geniş bir çatışmayı önlüyor.

Peki, İsrail-Hamas savaşı sırasında İsrail’in Hizbullah’ı amaç almasını nasıl değerlendirilmeli? Bahsin uzmanları bunu çatışmaların ağırlaşması olarak değil, sistemsiz bir tırmanma olarak tanımlıyor. İsrail’in Hizbullah’a yönelik hareketleri Hizbullah’ı İsrail’e karşı bir savaş açmaya götürecek üzere görünmüyor. İsrail’e yönelik hudut ötesi bu hareketlerden hedefin Gazze’de kullanılabilecek İsrail askeri kaynaklarını meşgul etmek olduğunu açıkça belirtiyor esasen Hizbullah.

Hizbullah’ın geniş cephaneliğinin temel gayesi İsrail’i İran’a yönelik büyük bir taarruzdan caydırmak ya da bu türlü bir atak durumunda misilleme yapmak. Yani kendisinin bir akın başlatması için kâfi olmayabilir o devasa cephane. Ayrıyeten, gözlemleyenlerin kolaylıkla fark edebilecekleri üzere Hizbullah İsrail’in tavrına nazaran hareket ediyor. Bunun nedeni, aslında derin siyasi/mali kriz içindeki Lübnan’ı savaşa sürüklememek olabilir.

Ülke hakikaten son derece önemli sıkıntılarla boğuşuyor. İktisadı berbat, para ünitesi bedel kaybediyor, yoksulluk artıyor, dünyadaki en yüksek enflasyona sahip. Hizbullah bu türlü bir ortamda ülkeyi savaşa sokan bir güç olmak istemiyor olabilir.

Hizbullah başkanı Hasan Nasrallah Lübnan sonundaki ataklarla ilgili olarak “Hizbullah’ın süratle düşmanla tam bir savaşa girmesini bekleyen ya da talep eden kimilerine mütevazı gelebilir. Fakat gerçekçi olmak gerekirse hala vakte gereksinimimiz var” demişti. Nasrallah taraftarlarına savaşı kademeli olarak kazanacaklarını da tabir etmişti.

Sadece Hizbullah değil, İsrail’in açık maksadı durumundaki İran da daha büyük bir savaştan kaçınıyor. Bunun nedenlerinden biri, rakibi Suudi Arabistan’la bu yılın başlarında varılan tarihi yumuşama muahedesini tehlikeye atmamak. Mutabakat Arap dünyasından büyük ölçüde dışlanan İran için epey değerli. Rastgele bir çatışma bunu altüst edebilir.

İran da Hizbullah da savaşı tırmandırma konusunda pek istekli değiller. Lakin İsrail’in 2006 yılında BM Güvenlik Kurulu’nun İsrail’le savaşı sona erdiren kararı doğrultusunda Hizbullah güçlerini sondan uzaklaştırmaya çalışması halinde durum farklılık gösterebilir. Güvenlik Kurulu kararı Hizbullah’ın Lübnan’daki Litani Irmağı’nın kuzeyine, yani mevcut mevzilerinden 10 milden daha uzağa çekilmesini içeriyor. Hizbullah’ın bu mevzuda taviz vermesi sıkıntı. İşte o vakit savaşın tekrar yayılmasa bile İsrail’le Hizbullah ortasında “sertleşmesi” mümkün olabilir.

Hizbullah elbette Lübnan’da çok büyük bir güç. Şii Müslümanların çoğunlukta olduğu Güney Lübnan’da destekçisi çok. Değeri kabul edilse de Lübnan’ın genelinde ise destekçisi fazla sayılmaz. Yani İsrail’le girişeceği savaşta ülkenin tümünün dayanağını gerisine alamayabilir.

Savaşı tırmandırmama konusunda İran’ın da Hizbullah’ın da münasebetleri özetle bu. Hem İran’ı hem de Hizbullah’ı savaşa çekmek İsrail için akla yatkın bir tavır olmaz. Bunun farkında olan ordu ile Başbakan Binyamin Netanyahu ortasında önemli bir çekişmenin olduğu da ortada.

Başından beri savaşın yayılmayacağı varsayımında bulunan biri olarak bu iddiamın gerçek çıkmasını umuyorum. İnanıyorum ki İsrail’in tüm eforlarına karşın Hizbullah da İran da tuzağa düşmeyecek, bir savaşa çekilmeyeceklerdir.

“Madem bitmiyor, hiç değilse yayılmasın” diye bir dilek olur mu?

Oluyor işte.

Madem bitmiyor, hiç değilse yayılmasın.