Türkiye, altın ithalatında rekorlara doymuyor. 2022 yılında, 20,4 milyar dolar olan altın ithalatı, 2023’te yüzde 48 artışla 30,2 milyar dolara yükseldi.
İthalat artarken, yerli üretim düşüyor. Türkiye’de altın üretimi 2020 yılında salgına karşın Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak, 42 tona ulaştı. 2021 yılında üretim 39 tona geriledi. 2022 yılında adeta taban yaptı ve 31 tona düştü.
2023 yılı üretimi birkaç güne kadar netleşecek. Bölüm temsilcileri, 34-35 ton seviyesinde bir üretimin kelam konusu olduğunu söyledi. Yerli üretim altının tamamını, Merkez Bankası satın alıyor.
YENİ ARAYIŞLAR
İktidar, cari açıkta büyük tesiri olan altın ithalatını azaltmak, yerli üretimi artırmak istiyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bu bahiste yaptığı bir açıklamada, “Altın üretimini artırmamız gerekiyor, yeni keşifler var. Altında gereksinimi karşılayacak üretim çıkabilir” dedi.
Orman, maden, etraf hususlarındaki hassasiyetlere işaret eden Yılmaz, “Tüm bunları etraf kurallarına uyarak geliştirmek lazım. Sanayi ve Orman bakanlıkları çalışma yapıyor. Yatırım yeri tahsisi, çevresel hassasiyetler, madencilik çalışmaları, ruhsat süreçleri de etkiliyor” diye konuştu.
Yılmaz, yerli altın üretimini artırmak için sık sık altın üreticileriyle bir ortaya geliyor. Mahallî seçimlerden sonra altın arama ve üretiminde, başta orman müsaadeleri olmak üzere yeni ve ileri birtakım adımların atılmasına kesin gözüyle bakılıyor.
BÜYÜK HESAPLAŞMA
Altında, bu yıla damga vuracak bir davayla ilgili de kritik gelişmeler yaşanıyor.
2019 yılının yaz mevsimine geri dönelim. Kanadalı Alamos Gold’un Türkiye iştiraki Doğu Biga Madencilik’in, Çanakkale-Kirazlı’da yürüteceği altın arama ve üretim faaliyeti için bir anda bölgede on binlerce ağaç kesildi.
Kesilen ağaçlar ve madende üretim etabında siyanür kullanılacağının ortaya çıkması, etraf tasalarını ve yansılarını beraberinde getirdi.
Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, kamuoyunda oluşan reaksiyonlar üzerine evvel alandaki faaliyetleri durdurdu. Akabinde ikinci bir adım daha attı.
Enerji Bakanlığı’na bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Alamos Gold’a, Çanakkale’de altın aramak üzere 10 yıl için verilen ve 13 Ekim 2019’da dolan ruhsatın mühletini uzatmadı.
Kanadalı şirket, ruhsatı uzatılmadığı gerekçesiyle Türkiye aleyhine 1 milyar dolarlık tahkim davası açtı.
SAVUNMA YAPILDI
Hakem heyeti belirlendi.
Davada, değerli bir basamak geride kaldı. Türkiye, 1 milyar dolarlık tazminata mevzu olan davada, ‘savunması’nı yaptı. Münasebetler tek tek sıralandı. Temellendirmeler yapıldı.
Ankara, davanın bu yıl içinde sonuçlanmasını bekliyor.
Şimdi, mevzuyla ilgili cevabı aranan iki soru var.
Türkiye, bu davada yüklü ölçüde tazminat öder mi?
Ankara’da kulislerde, Türkiye’nin, Alamos Gold’a, “kâr mahrumiyeti” gerekçesiyle bir ölçü tazminat ödemesinin gündeme gelebileceği konuşuluyor. Bunun çok yüklü bir ölçüye ulaşması beklenmiyor.
Alamas Gold Türkiye’de altın üretimine devam edebilir mi?
Bu soruya kesin olarak “Hayır” cevabı veriliyor.
Alamos Gold’un, Türkiye’de işçi sayısını yeterliden güzele düşürdüğü, halihazırda 3-4 işçisi bulunduğu da söz ediliyor.
Küresel piyasalarda, 2024’ün altının yılı olacağı konuşuluyor. Türkiye için de altın hem dava hem de kıymet tarafından çok çok kıymetli olacak.
