Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde eski bir taş ocağı olduğu bedellendirilen alanda yürütülen arkeolojik hafriyatta, 0-6 yaş ortası 54 çocuğun gömülü olduğu mezarlık gün yüzüne çıkarıldı.
İnkaya Mahallesi’nde farklı alanlarda yapılan yüzey araştırmasında Bizans İmparatoru 1. Anastasius devrine ilişkin sikke bulunmasının akabinde bölgede Diyarbakır Müze Müdürlüğünce 2021’de başlatılan hafriyatlar, 15’i uzman, 35 kişilik bir takımla sürüyor.
Geçen yıl 1500 yıllık kilise kalıntısı bulunmasının akabinde çalışmaların yürütüldüğü bölgede eski taş ocağı olarak bedellendirilen alanda hafriyat çalışması başlatıldı.
Kazılarda çocuk mezarıyla karşılaşan takımlar, bu noktadaki çalışmalarını ağırlaştırdı.
Mezarlarda bulunan kemikler incelenmek üzere Müze Müdürlüğüne ilişkin hafriyat konutunda koruma altına alındı.
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, 2018’de Devlet Su İşlerinin takviyeleri, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün müsaadesi doğrultusunda kırsal İnkaya Mahallesi’nde çalışmalara başladıklarını söyledi.
Geçen yıl eski taş ocağı olarak kıymetlendirdikleri alanda çalışmalara başladıklarına işaret eden Gizligöl, şunları kaydetti:
“Burada yaptığımız hafriyat çalışmalarında şu ana kadar 50 mezar bulduk. Bugün de 4 mezara ulaştık. Şu anda kaldırma süreçleri devam ediyor. Yani toplamda 54 mezarın olduğunu biliyoruz. Bu bakımdan bizim için çok enteresan bir sonuç. Muhtemelen burası taş ocağı olarak kullanıldıktan sonra bir nekropol (toplu mezarların bulunduğu yer) alana dönüştürüldü ve yalnızca çocuklar buraya gömüldü.”
Bazı mezarlara birden fazla çocuğun gömüldüğünü tespit ettiklerini lisana getiren Gizligöl, “Mezarların etrafında kireç taşından sanduka oluşturulmuş ve kireç taşıyla üzeri kapatılmış. Mezarlar, doğu-batı doğrultusunda, rastgele bir gömülme yok” tabirlerini kullandı.
Toplanan kemikleri hafriyat konutuna götürdüklerini belirten Gizligöl, “Kemiklerin yaş, cinsiyet ve mevt sebepleri hakkında detaylı bir çalışma yürütülecek. Tamamının çocuk bireylere ilişkin olduğu mezarlık bir alan, çok karşılaşılan bir durum değil” dedi.
Gaziantep Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsünde araştırma vazifelisi ve antropolog Dr. Nazlı Akbaş da daha evvel alanda yapılan hafriyatlarda kilise kalıntısı bulunduğunu hatırlatarak, kilisenin erken Bizans Devri’ne ve yaklaşık 1500 yıl öncesine tarihlendirildiğini düşündüklerini tabir etti.
MEZARLAR 0-6 YAŞ ORTASI BEBEK VE ÇOCUKLARA AİT
Akbaş, kilisede mezarlar tespit edilmesine ait şunları söyledi:
“Erken Bizans’ta ‘aziz’ ve ‘şehit’ kültürü olduğu için kiliselerde yerleşim içi gömüler kelam konusu olabiliyor. Taş ocağı ismini verdiğimiz bu alanda 0 ile 6 yaş aralığında yalnızca bebek ve çocuklara ilişkin mezarlar bulundu.”
Yapılan ön inceleme doğrultusunda, bebek ve çocukların rastgele bir salgından ötürü ölmüş olduklarını düşünmediklerini belirten Akbaş, ayrıntılı iskelet çalışmasının şimdi gerçekleştirilmediğini söz etti.
