Yüzyıllarca pek çok uygarlık Anadolu’da yeşerdi…
Tüm bu uygarlıkların mirası Anadolu’ya arkeolojik açıdan büyük bir zenginlik kattı.
O günlerin izlerin taşıyan tarihi mirasların kimi Türkiye’nin dört bir yanındaki müzelerde sergilenirken kimi ise hala süren hafriyat çalışmalarıyla gün yüzüne çıkartılıyor.
Bir çok eser yurt dışına kaçırıldı
Bir de ilişkin olduğu Anadolu topraklarından kopartılarak yurt dışına kaçırılan eserler bulunuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yıllardır, yasa dışı yollarla kaçırılan bu yapıtların Türkiye’ye getirilmesi için büyük bir uğraş veriyor.
3 bin 18 eser Türkiye’ye gönderildi
Yapılan sıkı takip ve çalışmalar sayesinde binlerce Türkiye’ye getirildi. 2023 yılında da 3 bin 18 eser ilişkin olduğu topraklara döndü.
TRT Haber’e nazaran 2023 yılında Türkiye’ye iadesi sağlanan yapıtlardan kimileri:
Pişmiş toprak kandiller ABD’den
2023 yılında iadesi sağlanan birinci eserler, ABD’den geldi.
Gönüllü olarak iade edilen 2 pişmiş toprak kandilin Roma periyoduna ilişkin olduğu tespit edildi.
Eserler, Türkiye’ye getirildikten sonra Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne gönderildi.
MÖ 2000 yılına ilişkin bronz kılıç
ABD’den iadesi sağlanan bronz kılıcın, MÖ 2000’in sonuna tarihlendiği tespit edildi.
60 cm uzunluğunda ve 7,5 cm genişliğindeki kılıç, Türkiye’ye getirildikten sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde müdafaa altına alındı.
ABD’den 12 eser daha iade edildi
2023 yılı içinde ABD’den 12 eser daha ilişkin olduğu topraklara getirildi.
Bu yapıtların, kaçak kazılarla bulunarak uzun yıllar evvel yurt dışına çıkarıldığı tespit edildi.
Her biri birbirinden özel yapıtlardan kimileri şöyle sıralanıyor:
MÖ 6000’e ilişkin Konya Çatalhöyük kökenli ana tanrıça heykelciği, MÖ 6000’e ilişkin Burdur Hacılar kökenli bir ana tanrıça heykelciği, MÖ 5000’e ilişkin bütün halde korunmuş Kiliya tipi bir idol, MÖ 2000’e ilişkin Doğu Anadolu yayla kültürüne ilişkin bir vazo, MÖ 3000 sonu ve 2000 başına tarihlenen bir boğa arabası modeli.
3 bine yakın sikke Bulgaristan’dan
Bulgaristan’dan 2 bin 940 adet sikke de 2023’te Türkiye’ye getirildi.
Sikkelerin çok büyük bir kısmının Pontus Hükümdarı 6. Mithradates Eupator (MÖ 120-63) devrine ilişkin olduğu tespit edildi.
Sikkeler, Türkiye’ye getirildikten sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde muhafaza altına alındı.
İtalya’dan Roma periyodu mezar steli
Yurt dışından iadesi sağlanan yapıtların geldiği bir öteki adres ise İtalya oldu.
İtalya’dan Roma devri mezar steli Türkiye’ye iade edildi.
MS 2’nci yüzyılın ortalarına tarihlenen stelin yapılan araştırmalar sonucu Zeugma kökenli olduğu ortaya çıkarıldı. Eser Türkiye’ye getirildikten sonra Zeugma Müzesi’nde sergilenmeye başladı.
Gümüş sikkeler Hollanda’dan
Hollanda’da yaşayan bir Türk tarafından 23 adet gümüş Candaroğlu Beyliği sikkesi iade edildi.
Sikkeler, Türkiye’ye getirildikten sonra Kastamonu Müzesi’nde müdafaa altına alındı.
Hollanda’dan iade edilen mermer yazıt
Hollanda’dan Türkiye’ye iade edilen bir öteki eser ise mermer bir yazıt.
Erken Roma devrine ilişkin mermer yazılı modül üzerinde Kayseri’nin o periyottaki ismi olan “EUSEB…” yazdığı tespit edildi.
Eser, Türkiye’ye getirildikten sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde müdafaa altına alındı.
İsviçre’den 37 adet eser iade edildi
11 Ekim tarihinde İsviçre’den 37 eser teslim alınarak Türkiye’ye getirildi.
Urartu devrine ilişkin olduğu tespit edilen eserler ortasında bronz kaplar, at koşum ekibi modülleri, kusura tipi idol bulunuyor.
Yine iade edilen eserler ortasında Roma periyoduna ilişkin bir geyik figürini ve gümüş vazo da yer alıyor.
Türkiye’ye getirilen eserler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde müdafaa altına alındı.
Almanya’dan mermer yazıt
Roma devrine ilişkin olduğu tespit edilen mermer yazıtın, tamamlanmış başka kesimleri Side Müzesi’nde bulunuyor.
Yerel bir yazıt olduğu tespit edilen yapıtın, onurlandırma yazıtı olduğu iddia ediliyor.
